Sulaymon Bаl
Shayx Tierno Sulaymon Bal (arabcha: شيخ سليمان بال 1720-1775) hozirgi Senegal hududidagi Futa Toro hududining XVIII asrda yashagan afrikalik lider, jangchi va islom olimidir.
Sulaymon Bal taxminan 1720-yilda Bode shahrida tugʻilgan. 1770-yilda Sulaymon Bal Fulani Denyanke qirolligiga va ularni qoʻllab-quvvatlayotgan Futa Torodni uzoq vaqt talon-taroj qilgan Brakna Mavrlariga qarshi qoʻzgʻolon koʻtardi. Torodbe rahbarlarining yigʻilishi Denyankening soʻnggi qiroli Sule Bubu Gaissirining taxtdan agʻdarilganini va saylangan imom (almami) boshchiligidagi teokratiya joriy etilishini eʼlon qildi, ammo Bal bu unvonni qabul qilmadi. 1776-yilda mavrlarga qarshi jangda halok boʻldi[1].
Sulaymon Balning oʻrnini Futa Toro davlatini mustahkamlagan, harbiy va ruhiy aristokratiyani yaratgan va almami unvonini qabul qilgan Gʻarbiy Afrika yetakchilarining birinchilardan boʻlgan Abdu-l-Qodir egalladi. 1796-yilda uning qoʻshini Bounghoy jangida Kayor qirolligi tomonidan magʻlubiyatga uchradi[2]. Abdu-l-Qodir 1807-yilda oʻldirildi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Institut Fondamental de l’Afrique Noire. Musée Historique de Gorée Exhibit (August 2024).
- ↑ Colvin, Lucie Gallistel (1974). "ISLAM AND THE STATE OF KAJOOR: A CASE OF SUCCESSFUL RESISTANCE TO JIHAD". Journal of African History xv (4): 587–606. doi:10.1017/S002185370001389X. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/C5103BEEF02E021E91F418FDD3693BC7/S002185370001389Xa.pdf/islam_and_the_state_of_kajoor_a_case_of_successful_resistance_to_jihad.pdf. Qaraldi: 4 December 2023.Sulaymon Bаl]]
- Xolger Vayss. Islom iqtisodini oʻrnatishga urinishlar: Bilod as-Sudanning 19-asrdagi baʼzi musulmon davlatlarida zakot boʻyicha soʻrov . SAL-seminarida taqdim etilgan maqola: „Afrikadagi davlat va kundalik hayot“, Akkra, 2000 yil noyabr-dekabr.
- Devid Robinson. Boshliqlar va ruhoniylar: Abdul Bokar Kan va Futa Toro, 1853-1891. Clarendon Press. (1975).