Su-2
| SU-2 | |
|---|---|
 | |
| Milliy kelib chiqishi | SSSR |
| Birinchi parvoz | 25-Avgust 1937-yil |
| Ishlab chiqarish yillari | 1939—1941 |
| Ishlab chiqarishdan birliklar | 893 |
| Versiyalar | SU-4 |
SU-2 – sovet bombardimonchi samolyoti. Su-2 parvoz tezligini oshirish uchun, bombalar fyuzelaj ichidagi ichki suspenziyaga joylashtirilgan. Dastlab, samolyotni butunlay metalldan ishlab chiqarish rejalashtirilgan edi, ammo Sovet Ittifoqida alyuminiy yetishmasligi bu progressiv yechimni amalga oshirishga imkon bermagan.
Ishlab chiqish
[tahrir | manbasini tahrirlash]
1936-yilda SSSRda Ivanov koʻp maqsadli samolyotni yaratish uchun tanlov eʼlon qiladi. Musobaqada TsAGI, TsKB, KhAI, shuningdek D. P. Grigorovich, S. A. Kocherigin va S. V. Ilyushin ishtirok etadi[1]. Tanlov shartlariga koʻra, boʻlajak samolyot A. D. Shvetsov konstruktorlik byurosida ishlab chiqilgan M-62IR havo sovutgichli dvigateli bilan jihozlanishi kerak edi. P. O. Suxoy boshchiligidagi bir guruh dizaynerlar tanlovda gʻolib boʻlgan butunlay metalldan yasalgan ikki oʻrindiqli past qanotli samolyotni taklif qilishdi. Pavel Suxoy boshchiligidagi dizaynerlar jamoasi alohida eksperimental konstruktorlik byurosiga ajratildi, ular ikkita prototipni – M-62IR dvigatelli SZ-1 va SZ-2 prototiplarini yaratdilar. „SZ“ indeksi „Stalinning topshirigʻi“ samolyotining ishchi nomining qisqartmasi edi. 1937-yil 25-avgustda Mixail Gromov birinchi marta SZ-1 samolyotini uchirdi. Dekabr oyida ikkinchi prototipning parvozlari boshlandi.
Uchinchi SZ-3 prototipi 1000 ot kuchiga ega M-88B dvigateli bilan jihozlangan, bu esa samolyotning ish faoliyatini sezilarli darajada yaxshilagan. Ushbu parametr havo kuchlari boʻlinmalarini qurollantirish uchun tavsiya etilgan. 1940-yilda ishlab chiqarishga chiqarilgan samolyot „birinchi qisqa masofali bombardimonchi“ BB-1 deb nomlandi. 1940-yil dekabr oyidan boshlab samolyotlar indeksidagi oʻzgarishlar tufayli BB-1 bosh konstruktor nomidan Su-2 nomini oldi[2].
Jami 893ta Su-2 samolyoti ishlab chiqarilgan.
Seriyali ishlab chiqarish
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Ishlab chiqaruvchi | 1940 | 1941 | 1942 | Jami |
|---|---|---|---|---|
| № 31 (Taganrog) | 12 | 4 | 16 | |
| № 135 (Xarkov) | 110 | 619 | 729 | |
| № 135 (Molotov) | 16 | 40 | 56 | |
| № 207 (Dolgoprudniy) | 3 | 89 | 92 | |
| Jami | 125 | 728 | 40 | 893 |
| Ishlab chiqaruvchi | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Jami |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| № 31 (Taganrog) | 4 | 4 | |||||||||||
| № 135 (Xarkov) | 44 | 45 | 47 | 57 | 60 | 62 | 94 | 117 | 87 | 6 | 619 | ||
| № 135 (Molotov) | 16 | 16 | |||||||||||
| № 207 (Dolgoprudniy) | 3 | 5 | 7 | 10 | 10 | 7 | 12 | 8 | 15 | 12 | 89 | ||
| Jami | 47 | 50 | 54 | 67 | 70 | 69 | 106 | 125 | 106 | 18 | — | 16 | 728 |
Konstruksiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Su-2 – bir dvigatelli yengil konstruksiyaga ega ikki qanotli qayrilma shassiga ega, yopiq kabinali yengil samolyot[3]. Samolyotning dizayni aralash, fyuzelyaji va qanoti yogʻoch, qolgan qismlari metalldir. Samolyotni loyihalashda dizaynning ishlab chiqarish qobiliyatiga alohida eʼtibor qaratildi, bu esa konveyerga kirish bilan in-layn yigʻish usulidan foydalanishga imkon berdi. Shablonga asoslangan strukturaviy elementlarni sinovdan oʻtkazish usuli qoʻshimcha sozlamalarsiz samolyot korpusining qismlarini almashtirishni taʼminladi.
Boshqaruv
[tahrir | manbasini tahrirlash]Samolyot boshqaruvi dual aralash. Oʻziga yarasha qiyin sxemaga ega edi. Qattiq sim orqali eleronlar orqali rulni balandligini moslashtirish tizimiga ulangan. Qalqonlar rodlar va rokerlar tizimi orqali gidravlik silindr yordamida samolyot boshqarilar edi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Дмитрий Хазанов, Николай Гордюков. „Су-2 на фронтах Великой Отечественной“. 2012-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 28-mart.
- ↑ „отреставрирован «Сухой»“. 2010-yil 19-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 31-avgust.
- ↑ Dmitriy Xazanov, Nikolay Gordyukov. Blijniy bombardirovщik Su-2. Str 78-80
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Kuzmina L. M. Generalniy [aviatsionniy] konstruktor Pavel Suxoy. Stranitsi jizni. – 1-e izd. – M.: Molodaya gvardiya, 1983. – 239 s. – 100 000 ekz.
- Sivkov F. G. Gotovnost nomer odin. – M.: Sovetskaya Rossiya, 1973. – 304 s. – Seriya: Godi i lyudi. – 100 000 ekz.
- Xazanov D. B., Gordyukov N. T. Su-2. Blijniy bombardirovщik. – M.: Izdatelskiy Dom „Texnika-molodeji“, 2000. – 87, [1] s., XX s. il.: il., portr., tabl. – ISBN 5-93848-006-X.
- Shavrov V. B. Istoriya konstruksiy samolyotov v SSSR 1938—1950 gg. – M.: Mashinostroenie, 1988. – 568 s. – 20 000 ekz. – ISBN 5-217-00477-0.
- Egenburg L. Zaщiщaya rodnoe nebo // Filateliya SSSR. – 1976. – № 8. – S. 12—13.
- Yudenok V. Ye. Aviatsiya SSSR Vtoroy mirovoy voyni 1939-1945. Vklyuchaya vse sekretnie proekti i razrabotki / V. Ye. Yudenok; redaktor V. N. Volkova. – M.: Xarvest, 2019. – 240 s., il. – Seriya: Voennaya ensiklopediya. – ISBN 978-985-18-4073-7.