Kontent qismiga oʻtish

Siena

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Andoza:Infobox Italian comune

Siena (/siˈɛnə/ see-EN-ə, Italyancha: ˈsjɛːna, ˈsjeːna ( tinglang) [1] lotincha: Sena Iulia) Italiyaning Toskana hududida joylashgan shahardir. Siena viloyatining poytaxti hisoblanadi. Siena aholisi soni boʻyicha mintaqada 12-oʻrinda turadi, 2022-yilda aholi soni 53 062 kishini tashkil qiladi[2]

Shahar tarixiy jihatdan tijorat va bank faoliyati bilan bogʻliq boʻlib, 13—14-asrlargacha yirik bank markazi boʻlgan.[3] Sienada, shuningdek, 1472-yildan beri uzluksiz faoliyat yuritib kelayotgan dunyodagi eng qadimgi bank Monte dei Paschi banki joylashgan.[4] Uygʻonish davrining bir qancha mashhur rassomlari Sienada tugʻilib, ijod qilishgan, ular orasida Duccio, Ambrogio Lorenzetti, Simone Martini va Sassetta ham Italiya va Yevropa sanʼatining yoʻnalishiga taʼsir koʻrsatgan.[5][6] Siena universiteti, dastlab Studium Senese deb nomlangan, 1240-yilda tashkil etilgan boʻlib, uni dunyodagi uzluksiz faoliyat yurituvchi eng qadimgi universitetlardan biriga aylantiradi.[7][8]

Siena oʻrta asrlarda Yevropaning eng muhim shaharlaridan biri boʻlgan va uning tarixiy markazi YuNESKOning Butunjahon merosi ob’ekti boʻlib, u 13-14-asrlarga oid bir nechta binolarni oʻz ichiga oladi.[6][9] Shahar oʻzining oshxonasi, sanʼati, muzeylari, oʻrta asr shahar manzarasi va Piazza del Campoʻda yiliga ikki marta oʻtkaziladigan Palio ot poygasi bilan mashhur.[10][11]

Kapitoliy boʻrisi Siena Duomoda . Afsonaga koʻra, Sienaga Remusning ikki oʻgʻli Senius va Aschius asos solgan. Ular Rimdan qochib, Sienaga boʻri haykalini olib ketishdi, bu shaharning ramziga aylandi.

Joylashuvi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Siena Toskananing markaziy qismida, Arbia daryosi vodiysi (janubda), Merse vodiysi (janubiy-gʻarbiy), Elza vodiysi (shimolda), Chianti tepaliklari (shimoli-sharq) oʻrtasidagi keng tepalikli landshaftning oʻrtasida joylashgan. Montagnola Senese (gʻarbiy) va Krit Senesi (janubiy-sharq). Shahar dengiz sathidan 322 m (1,056 ft) yuqorida joylashgan.

Madaniyat

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Madonna va bola avliyolar bilan poliptix Duccio (1311-18)
Sassetta, Eucharist instituti (1430-32), Pinacoteca di Siena

Diqqatga sazovor joylar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Siena sobori
Siena soborining ichki qismi
Palio festivali kunlaridagi Palazzo Pubblico (shahar hokimiyati) fasadi
Piazza Salimbeni
Eski Siena koʻchalari

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Luciano Canepari. „Siena“ (it). DiPI Online. Qaraldi: 2018-yil 28-oktyabr.
  2. ↑ „Indici demografici e Struttura popolazione Siena“ (it). Tuttitalia.it. Qaraldi: 2023-yil 23-mart.
  3. ↑ „Siena | Italy“ (en). Encyclopedia Britannica. Qaraldi: 2021-yil 4-iyun.
  4. ↑ „Monte dei Paschi di Siena: a brief guide to the world's oldest bank“ (en). the Guardian (2016-yil 22-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 4-iyun.
  5. ↑ „Pinacoteca Nazionale in Siena – Terre di Siena“ (en-US). Qaraldi: 2021-yil 4-iyun.
  6. ↑ 6,0 6,1 „Historic Centre of Siena“. UNESCO World Heritage Centre (2009-yil 3-dekabr). Qaraldi: 2012-yil 19-iyun.
  7. ↑ „Storia dell'Ateneo | Università degli Studi di Siena“. www.unisi.it. Qaraldi: 2021-yil 4-iyun.
  8. ↑ „10 of the Oldest Universities in the World“ (en). Top Universities. Qaraldi: 2021-yil 6-noyabr.
  9. ↑ „Siena in the Middle Ages | by Siena OnLine“ (en). www.sienaonline.com. Qaraldi: 2021-yil 6-noyabr.
  10. ↑ „Il Palio di Siena Tutto quello che c'è da sapere Villa Il Patriarca“ (it). www.ilpatriarca.it. Qaraldi: 2023-yil 23-mart.
  11. ↑ „Siena: cosa fare, cosa vedere e dove dormire - Toscana.info“ (it). Toscana. Qaraldi: 2023-yil 23-mart.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Andoza:Siena landmarks

Andoza:World Heritage Sites in Italy

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Siena&oldid=4309791" dan olindi