Kontent qismiga oʻtish

Shri Lanka milliy madhiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Shri Lanka davlat madhiyasi
Soʻz muallif(lar)i Ananda Samarakoon
Bastakor Ananda Samarakoon
Qabul qilindi 1951-yil
Audio
Shri Lanka milliy madhiyasi

"Shri-Lanka Mateca" (Ingliz tili: Mother Sri Lanka"; Sinhala: ශ්‍රී ලංකා මාතා, lotin: Śrī Laṁkā Mātā; Tamil: ஸ்ரீ லங்கா தாயே, lotin: Srī Laṅkā Tāyē) — Shri Lanka milliy madhiyasi hisoblanadi. Ananda Samarakoon tomonidan yaratilgan va dastlab „Namo Namo Matha“ („Salom! Salom! Vatan“) deb nomlangan.

„Shri-Lanka Matha“ birinchi marta 1949-yil 4-fevralda Torrington maydonidagi Mustaqillik memorial zalida milliy bayram marosimida ijro etilgan. Madhiya 1978-yilgi Ikkinchi Respublika Konstitutsiyasida toʻliq konstitutsiyaviy tan olingan.

Tarix

[tahrir | manbasini tahrirlash]

„Shri-Lanka Matha“ ning kelib chiqishi haqida turli xil qarashlar mavjud. Eng keng tarqalgan fikr shundan iboratki, Shri-Lankalik bastakor Ananda Samarakoon hind bengal shoiri Rabindranath Tagoredan ilhomlangan va qoʻshiqning musiqasi va soʻzlarini yozgan[1][2][3][4]. Shuningdek, Tagore madhiyani yozgani haqida qarashlar mavjud[5][6][7][8]. Baʼzilar Tagore musiqani yozgan, Samarakoon esa qoʻshiq matnini yozgan deb taxmin qilishdi[9][10]. Tagore qoʻshiqni yaratishda bevosita ishtirok etganini hind Lipi Ghosh va Shri-Lankalik Sandagomi Koperaxeva kabi baʼzi tarixchilar inkor etishgan[11]. Samarakoon Santiniketandagi Visva-Bharati universitetida Tagorening shogirdi boʻlgan. Samarakoon Seylonga qaytgach, Galledagi Mahinda kollejida musiqadan dars berdi[12][13][14][15]. Oʻsha paytda „Namo Namo Mata“ nomi bilan tanilgan qoʻshiq birinchi marta Mahinda kolleji talabalari tomonidan kuylangan[16][17]. Kolombodagi Musay kolleji xori tomonidan ommaviy tadbirda kuylangandan soʻng, u Seylonda juda mashhur boʻlib, radioda keng tarqala boshlagan[18].

2020-yilda Shri Lanka hukumati Mustaqillik kunini nishonlashda milliy madhiyaning tamilcha versiyasidan foydalanishni to‘xtatdi. Biroq, mintaqaviy mustaqillik kunini nishonlash, jumladan, Tamil aholisi koʻp boʻlgan hududlarda hukumat ishtirokida ham Tamil, ham Sinhalada kuylashda davom etmoqda[19][20].

Matn

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sinhala tilida

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sinhala tilida[21] Lotin alifbosida IPA transkripsiyasi

ශ්‍රී ලංකා මාතා අප ශ්‍රී ලංකා
නමෝ නමෝ නමෝ නමෝ මාතා
සුන්දර සිරිබරිනී
සුරැඳි අති සෝබමාන ලංකා
ධාන්‍ය ධනය නෙක
මල් පලතුරු පිරි ජය භුමිය රම්‍යා
අප හට සැප සිරි සෙත සදනා
ජීවනයේ මාතා
පිළිගනු මැන අප භක්තී පූජා
නමෝ නමෝ මාතා අප ශ්‍රී ලංකා
නමෝ නමෝ නමෝ නමෝ මාතා

ඔබ වේ අප විද්‍යා
ඔබ මය අප සත්‍යා
ඔබ වේ අප ශක්ති
අප හද තුළ භක්තී
ඔබ අප ආලෝකේ
අපගේ අනුප්‍රාණේ
ඔබ අප ජීවන වේ
අප මුක්තිය ඔබ වේ

නව ජීවන දෙමිනේ
නිතින අප පුබුදු කරන් මාතා
ඥාන වීර්ය වඩවමින රැගෙන
යනු මැන ජය භූමී කරා
එක මවකගෙ දරු කැල බැවිනා
යමු යමු වී නොපමා
ප්‍රේම වඩා සැම භේද දුරැර දා
නමෝ නමෝ මාතා අප ශ්‍රී ලංකා
නමෝ නමෝ නමෝ නමෝ මාතා}}

Śrī laṁkā mātā, apa Śrī laṁkā
Namō namō namō namō mātā
Sundara siribarinī
Suræn̆di ati sōbamāna laṁkā
Dhānya dhanaya neka
Mal palaturu piri jaya bhumiya ramyā
Apa haṭa sæpa siri seta sadanā
Jīvanayē mātā
Piḷiganu mæna apa bhaktī pūjā
Namō namō mātā, apa Śrī laṁkā
Namō namō namō namō mātā

Oba vē apa vidyā
Oba maya apa satyā
Oba vē apa śakti
Apa hada tuḷa bhaktī
Oba apa ālōkē
Apagē anuprāṇē
Oba apa jīvana vē
Apa muktiya oba vē

Nava jīvana demine
Nitina apa pubudu karan mātā
Gnāna vīrya vaḍavamina rægena
Yanu mæna jaya bhūmī karā
Eka mavakage daru kæla bævinā
Yamu yamu vī nopamā
Prēma vaḍā sæma bhēda duræra dā
Namō namō mātā, Apa Śrī laṁkā
Namō namō namō namō mātā}}

[sriː laŋ.kaː maː.taː | a.pə sriː laŋ.kaː]
[na.moː na.moː na.moː na.moː maː.taː]
[sun.də.rə si.ri.ba.ri.niː]
[su.ræ.ⁿdi a.ti soː.bə.maː.nə laŋ.kaː]
[dʱaː.njə dʱa.nə.jə ne.kə]
[mal pa.lə.tu.ru pi.ri d͡ʒa.jə bʱu.mi.jə ram.jaː]
[a.pə ha.ʈə sæ.pə si.ri se.tə sa.də.naː]
[d͡ʒiː.ʋə.nə.jeː maː.taː]
[pi.ɭi.ga.nu mæ.nə a.pə bʱak.tiː puː.d͡ʒaː]
[na.moː na.moː maː.taː | a.pə sriː laŋ.kaː]
[na.moː na.moː na.moː na.moː maː.taː]

[o.bə ʋeː a.pə ʋid.jaː]
[o.bə mə.jə a.pə sat.jaː]
[o.bə ʋeː a.pə ʃak.ti]
[a.pə ha.də tu.ɭə bʱak.tiː]
[o.bə a.pə aː.loː.keː]
[a.pə.geː a.nu.praː.neː]
[o.bə a.pə d͡ʒiː.ʋə.nə ʋeː]
[a.pə muk.ti.jə o.bə ʋeː]

[na.ʋə d͡ʒiː.ʋə.nə de.mi.ne]
[ni.ti.nə a.pə pu.bu.du kə.ran maː.taː]
[gnaː.nə ʋiːr.jə ʋa.ɖə.ʋə.mi.nə ræ.ge.nə]
[ja.nu mæ.nə d͡ʒa.jə bʱuː.miː ka.raː]
[e.kə ma.ʋə.kə.ge da.ru kæ.lə bæ.ʋi.naː]
[ja.mu ja.mu ʋiː no.pə.maː]
[preː.mə ʋa.ɖaː sæ.mə bʱeː.də du.ræ.rə daː]
[na.moː na.moː maː.taː | a.pə sriː laŋ.kaː
[na.moː na.moː na.moː na.moː maː.taː]

Tamil tilida

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tamil tilida[22] LLotin alifbosida IPA transkripsiyasi

சிறீ லங்கா தாயே – நம் சிறீ லங்கா
நமோ நமோ நமோ நமோ தாயே
நல்லெழில் பொலி சீரணி
நலங்கள் யாவும் நிறை வான்மணி லங்கா
ஞாலம் புகழ் வள வயல் நதி மலை மலர்
நறுஞ்சோலை கொள் லங்கா
நமதுறு புகலிடம் என ஒளிர்வாய்
நமதுதி ஏல் தாயே
நம தலை நினதடி மேல் வைத்தோமே
நமதுயிரே தாயே – நம் சிறீ லங்கா
நமோ நமோ நமோ நமோ தாயே

நமதாரருள் ஆனாய்
நவை தவிர் உணர்வானாய்
நமதேர் வலியானாய்
நவில் சுதந்திரம் ஆனாய்
நமதிளமையை நாட்டே
நகு மடி தனையோட்டே
அமைவுறும் அறிவுடனே
அடல் செறி துணிவருளே

நமதார் ஒளி வளமே
நறிய மலர் என நிலவும் தாயே
யாமெலாம் ஒரு கருணை அனைபயந்த
எழில்கொள் சேய்கள் எனவே
இயலுறு பிளவுகள் தமை அறவே
இழிவென நீக்கிடுவோம்
ஈழ சிரோமணி வாழ்வுறு பூமணி
நமோ நமோ தாயே – நம் சிறீ லங்கா
நமோ நமோ நமோ நமோ தாயே}}

Srī laṅkā tāyē – nam Srī laṅkā
Namō namō namō namō tāyē
Nalleḻil poli cīraṇi
Nalaṅkaḷ yāvum niṟai vāṉmaṇi laṅkā
Ñālam pukaḻ vaḷa vayal nati malai malar
Naṟuñcōlai koḷ laṅkā
Namatuṟu pukaliṭam eṉa oḷirvāy
Namatuti ēl tāyē
Namatalai niṉataṭi mēl vaittōmē
Namatuyirē tāyē – nam Srī laṅkā
Namō namō namō namō tāyē

Namatāraruḷ āṉāy
Navai tavir uṇarvāṉāy
Namatere valiyāṉāy
Navil cutantiram āṉāy
Namatiḷamaiyai nāṭṭē
Naku maṭi taṉaiyōṭṭē
Amaivuṟum aṟivuṭaṉē
Aṭalceṟi tuṇivaruḷē

Namatōr oḷi vaḷamē
Naṟiya malar eṉa nilavum tāyē
Yāmellām oru karuṇai aṉaipayanta
Eḻilkoḷ cēykaḷ eṉavē
Iyaluṟu piḷavukaḷ tamai aṟavē
Iḻiveṉa nīkkiṭuvōm
Īḻa cirōmaṇi vāḻvuṟu pūmaṇi
Namō namō tāyē – nam Srī laṅkā
Namō namō namō namō tāyē}}

/ɕɾiː ləŋ.gaː taː.jeː | nəm ɕɾiː ləŋ.gaː/
/nə.moː nə.moː nə.moː nə.moː taː.jeː/
/nəl.le.ɻil po.li siː.ɾə.ɳi/
/nə.ləŋ.gəɭ jaː.ʋum ni.rəɪ ‬ʋaːn.mə.ɳi ləŋ.gaː/
/ɲaː.ləm pu.kəɻ ʋə.ɭə ʋə.jəl nə.di mə.ləɪ mə.lə‬ɾ/
/nə.ruɲ.t͡ʃoː.ləɪ ko‬ɭ ləŋ.gaː/
/nə.mə.du.ru pu.gə.li.ɖəm e.nə o.ɭiɾ.ʋaːj/
/nə.mə.du.di eːl taː.jeː/
/nə.mə.də.ləɪ ni.nə.də‬.ɖi meːl ʋəɪt.toː.meː/
/nə.mə.du.ji.ɾeː taː.jeː | nəm ɕɾiː ləŋ.gaː/
/nə.moː nə.moː nə.moː nə.moː taː.jeː/

/nə.mə.daː.ɾə.ɾuɭ aː.naːj/
/nə.ʋəɪ tə‬.ʋiɾ u.ɳəɾ.ʋaː.naːj/
/nə.mə.de.ɾe ʋə.li.jaː.naːj/
/nə.ʋil su.dən.di.ɾəm aː.naːj/
/nə.mə.di.ɭə.məɪ.jəɪ na‬ːɖ.ɖeː/
/nə.gu mə.ɖi tə.nəɪ.jo‬ːɖ.ɖeː/
/ə.məɪ.‬ʋu.rum ə.ri.ʋu.ɖə.neː/
/ə.ɖəl.t͡ʃe.ri tu.ɳi.ʋə.ɾu.ɭeː/

/nə.mə.doːɾ o.ɭi ʋə.ɭə.meː/
/nə.ri.jə mə.ləɾ e.nə ni.lə.ʋum taː.jeː/
/jaː.mel.laːm o.ɾu kə.ɾu.ɳəɪ a.n‬əɪ.bə.jən.də/
/e.‬ɻil.goɭ seːj.gəɭ e.nə.ʋeː/
/i.jə.lu.ru pi.ɭə.ʋu.gəɭ tə.məɪ ə.rə.‬ʋeː/
/i.ɻi.ʋe.nə niːk.ki.ɖu.ʋoːm/
/iː.ɻə si.ɾoː.mə.ɳi ʋaːɻ.ʋu.ru puː.mə.ɳi/
/nə.moː nə.moː taː.jeː | nəm ɕɾiː ləŋ.gaː/
/nə.moː nə.moː nə.moː nə.moː taː.jeː/

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ "Sri Lanka". The World Factbook. https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/sri-lanka/. 
  2. ↑ „Man of the series: Nobel laureate Tagore“. The Times of India. Times News Network (2011-yil 3-aprel).
  3. ↑ „Sri Lanka I-Day to have anthem in Tamil“. The Hindu (2016-yil 4-fevral).
  4. ↑ „Tagore's influence on Lankan culture“. Hindustan Times (2010-yil 12-may).
  5. ↑ Wickramasinghe, Nira. Dressing the Colonised Body: Politics, Clothing, and Identity in Sri Lanka. Orient Longman, 2003 — 26-bet. ISBN 81-250-2479-4. 
  6. ↑ Wickramasinghe, Kamanthi; Perera, Yoshitha. „Sri Lankan National Anthem: can it be used to narrow the gap?“. The Daily Mirror (Sri Lanka). 2017-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-sentyabr.
  7. ↑ Haque, Junaidul. „Rabindranath: He belonged to the world“. The Daily Star (Bangladesh) (2011-yil 7-may). 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-sentyabr.
  8. ↑ Habib, Haroon. „Celebrating Rabindranath Tagore's legacy“. The Hindu (2011-yil 17-may).
  9. ↑ Nandy, Ashis (17 February 2012). "Nationalism, Genuine and Spurious: A Very Late Obituary of Two Early Postnationalist Strains in India". Occasion, Stanford University 3. Archived from the original on 2022-09-11. https://web.archive.org/web/20220911142153/https://arcade.stanford.edu/occasion/nationalism-genuine-and-spurious-very-late-obituary-two-early-postnationalist-strains-india. Qaraldi: 2022-09-10. Shri Lanka milliy madhiyasi]]
  10. ↑ Alexander, J. P.. Decisive Battles, Strategic Leaders. Partridge Publishing, 2014 — 188-bet. ISBN 978-1-4828-1805-5. 
  11. ↑ Kasturi, Charu Sudan. „Fact check stress on PM Tagore claim No evidence to suggest that bard penned or composed song, says professor“. The Telegraph (2017-yil 12-sentyabr).
  12. ↑ „Five things you need to know about Rabindranath Tagore“. Hindustan Times (2015-yil 9-may).
  13. ↑ Ahmed, Khaled. „Nationalism over verse“. The Indian Express (2015-yil 12-iyun).
  14. ↑ „The quest for the right song“. The Sunday Times (Sri Lanka) (2008-yil 16-noyabr).
  15. ↑ Saparamadu, Sumana. „The origin of our National Anthem“. Sunday Observer (Sri Lanka) (2011-yil 30-yanvar).
  16. ↑ Miranda, Sujitha. „The 'National Anthem' was first sung at Mahinda Galle“. The Sunday Times (Sri Lanka) (2012-yil 28-oktyabr).
  17. ↑ Saparamadu, Sumana. „Ananda Samarakoon - The composer of our national anthem“. Sunday Observer (Sri Lanka) (2006-yil 14-may).
  18. ↑ Bamunuarachchi, Jinadasa. „Vasu, DO NOT KILL Ananda Samarakoon again“. Daily News (Sri Lanka) (2013-yil 2-fevral).
  19. ↑ „சிங்கள மாணவர்களால் தமிழ் மொழியிலும் தமிழ் மாணவர்களால் சிங்கள மொழியிலும் தேசிய கீதம் பாடி வவுனியாவில் சுதந்திரதினம் அனுஷ்டிப்பு“. Virakesari.lk. Qaraldi: 2021-yil 5-fevral.
  20. ↑ „Sri Lanka drops Tamil national anthem from Independence Day celebrations“ (en). Hindustan Times (2020-yil 3-fevral). Qaraldi: 2020-yil 2-avgust.
  21. ↑ „ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ගීය - e-තක්සලාව“. Ministry of Education, Sri Lanka (2020-yil 24-fevral). 2020-yil 24-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-mart.
  22. ↑ „ශ්‍රී ලංகல்வி வெளியீட்டுத் திணைக்களம் - E Thaksalawa“. Ministry of Education, Sri Lanka (2018). 2022-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-mart.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Shri_Lanka_milliy_madhiyasi&oldid=5226031" dan olindi