Kontent qismiga oʻtish

Scotland Yard

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Scotland Yard
New Scotland Yard

Viktoriya qirg'og'idagi Nyu Scotland-Yard binosi tashqarisidagi ramziy belgi, Vestminster shahri.
Umumiy maʼlumot
Manzili
Shahar Vestminster shahri, Katta London
Scotland Yard

Scotland Yard (rasmiy nomi Nyu Scotland Yard) — Londonning 32 ta tumanlarida politsiya nazorati uchun mas’ul boʻlgan hududiy politsiya kuchlari hisoblangan Metropolitan politsiyasining shtab-kvartirasi. Uning nomi Buyuk Scotland Yard deb nomlangan koʻchada, 4 Whitehall Pleysda joylashgan Metropolitan politsiyasining dastlabki shtab-kvartirasining joylashgan joyi nomidan olingan[1]. ScotlandYardning kirish joyi politsiya boʻlimining umumiy kirish eshigiga aylangan va vaqt oʻtishi bilan koʻcha va Metropolitan politsiyasi sinonimga aylandi. The New York Times 1964-yilda Wall Street oʻz nomini Nyu-Yorkning moliyaviy okrugiga berganidek, Scotland Yard Londondagi politsiya faoliyati nomiga aylandi, deb yozgan[2].

Politsiya kuchlari 1890-yilda Buyuk Scotland Yarddan Viktoriya qirgʻogʻidagi yangi qurilgan binoga koʻchib oʻtgan va yangi shtab-kvartira uchun „Nyu Scotland Yard“ nomi qabul qilindi[3]. Qoʻshni bino 1906-yilda qurib bitkazilgan. Uchinchi bino 1940-yilda qoʻshilgan. 1967-yilda Metropolitan Politsiya Xizmati (MPS) oʻz shtab-kvartirasini uch binodan iborat majmuadan Viktoriyaning Brodveydagi baland, yangi qurilgan binoga koʻchirdi. 2013-yil yozida kuchlar Nyu-Scotland Yardning oldingi joyining uchinchi binosi (1890-1967) boʻlgan Curtis yashil binosiga koʻchishi va shtab-kvartiraning nomi Scotland Yard deb oʻzgartirilishi eʼlon qilindi[4]. 2016-yil noyabr oyida MPS „Yangi Scotland Yard“ nomini olishda davom etadigan yangi bosh qarorgohiga koʻchib oʻtdi[5][6].

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Metropolitan politsiya xizmati Katta Londonda huquqni muhofaza qilish uchun mas’uldir. London shahri politsiyasi tomonidan qoʻriqlanadigan London shahrining katta hududi va Britaniya transport politsiyasi zimmasida boʻlgan London metrosi va milliy temir yoʻl tarmoqlari bundan mustasno.

4 Whitehall joyi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asl Scotland Yard (chapda, soat bilan) va jamoat transporti idorasi (oʻngda)
Original New Scotland Yard, hozir Norman Shaw Buildings deb ataladi. Oʻng tomonda 2016-yil noyabr oyida Yangi Scotland Yardga aylangan Kertis yashil binosi joylashgan.

Metropolitan politsiyasi Robert Peel tomonidan 1829-yilda parlament tomonidan qabul qilingan Metropolitan politsiyasi toʻgʻrisidagi qonunni amalga oshirish uchun tashkil etilgan[1]. Peel Eugène-Fransua Vidocq yordamida yangi politsiya shtab-kvartirasi uchun Whitehall Placedagi joyni tanladi. Birinchi ikki komissar Charlz Rouen va Richard Meyn turli politsiya xodimlari bilan birga binoni egallab olishdi. Ilgari 4 Whitehall Place xususiy uyi (51°30′22″N 0°07′34″W / 51.50598°N 0.12609°W / 51.50598; -0.12609 (Original Scotland Yard - 4 Whitehall Place)) Buyuk Scotland Yard deb nomlangan koʻchada joylashdi.

Ushbu bino 2015-yilda gipermarketlar operatori Lulu Group International tomonidan sotib olingan va 2019-yil dekabr oyida ochilgan Hyatt tomonidan boshqariladigan hashamatli mehmonxonaga aylantirilgan[7][8].

Viktoriya qirgʻogʻi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1887-yilga kelib, Metropolitan politsiyasining shtab-kvartirasi 4-Whitehall Placedan bir nechta qoʻshni manzillarga, jumladan 3, 5, 21 va 22-Whitehall Placega kengaytirilgan[1]. Keyinchalik meʼmor Richard Norman Shou tomonidan ishlab chiqilgan yangi bosh qarorgoh qurildi (51°30′08″N 0°07′29″W / 51.50222°N 0.12463°W / 51.50222; -0.12463 (New Scotland Yard - Norman Shaw North Building (second location))). Bu Bino Viktoriya qirgʻogʻida, Temza daryosiga qaraydigan, hozirgi Mudofaa vazirligi shtab-kvartirasidan janubda joylashgan. 1888-yilda yangi bino qurilishi paytida ishchilar ayol kishining boʻlingan tanasini topdilar. „Whitehall siri“ deb nomlanuvchi bu ish hech qachon ochilmagan. 1890-yilda politsiya shtab-kvartirasi Yangi Scotland Yard deb nomlangan yangi joyga koʻchib oʻtdi. Bu vaqtga kelib, Metropolitan politsiyasi dastlabki 1000 zobitdan 13 000 nafargacha koʻpaydi va koʻproq maʼmuriy xodimlar va kattaroq shtab-kvartiraga muhtoj edi. Quvvatning hajmi va mas’uliyatining yanada ortishi koʻproq maʼmurlar va boʻsh joyni talab qilgan. Shu sababli, 1906 va 1940-yillarda yangi binolar qurib bitkazildi, shuning uchun Nyu-Scotland Yard uchta bino majmuasiga aylandi (51°30′07″N 0°07′28″W / 51.50183°N 0.12446°W / 51.50183; -0.12446 (Norman Shaw South Building (extension to New Scotland Yard))). Birinchi ikkita bino endi Norman Shaw binolari sifatida roʻyxatga olingan bino hisoblanadi.

4-Uaytxoll-pleydagi asl bino hali ham Buyuk Scotland yardida orqa eshikli kirish joyiga ega. Baʼzi Metropolitan politsiyasining boʻlimi uchun fliallar hali ham birinchi shtab-kvartiradan koʻcha roʻparasida, Buyuk Scotland Yard 7-da joylashgan.

10 Brodvey

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Viktoriya koʻchasidagi sobiq New Scotland Yard binosi

Metropolitan politsiyasining shtab-kvartirasi 1967-yilda 8-10 Broadwayga, Viktoriya koʻchasi bilan chegaradosh joyda qurilgan yangi binoga koʻchirilgan.

2008-yilda Metropolitan politsiya boshqarmasi (MPA) 120 million funt sterlingga 10 Broadwayning bepul mulkini sotib oldi[9].

10 Broadway 2014-yil dekabr oyida Abu-Dabi moliyaviy guruhiga 370 million funt sterlingga sotilgan va oltita binodan iborat aralash foydalanish uchun qayta qurish rejalari 2016-yil fevral oyida tasdiqlangan[10]. 2016-yil 31-oktabrda ko‘chirish tugallangandan so‘ng, mulk huquqi MPAdan Abu-Dabi moliyaviy guruhiga rasman o‘tkazilgan[5], bino oʻsha yilning oxirida buzib tashlangan[11].

Joriy joylashuv

[tahrir | manbasini tahrirlash]

 

Yangi Scotland Yardning hozirgi joyi, ilgari Kertis yashil binosi

2013-yil may oyida Metropolitan politsiyasi Brodveydagi Yangi Scotland Yard binosi sotilishini va politsiya boʻlimi bosh qarorgohi Viktoriya qirgʻogʻidagi Kertis yashil binosiga koʻchirilishini tasdiqladi. 2015-yilda Metropolitan politsiyasi unga koʻchib oʻtishidan oldin arxitektorlar uchun binoni qayta loyihalash tanlovini eʼlon qildi[12]. Bu bino ilgari hududiy politsiya shtab-kvartirasi joylashgan va original Nyu-Scotland Yardga (Norman Shou Shimoliy binosi) tutashgan.

Aylanadigan belgi

2015-yil dekabr oyida Curtis Green binosining tashqi koʻrinishidagi qurilish ishlari yakunlandi[13]. 2016-yil 31-oktabrda Metropolitan politsiyasi xodimlari Broadway 10-da joylashgan binoni tark etib, yangi bosh qarorgohiga ko‘chib o‘tishdi[5]. Yangi Scotland Yard binosi 2017-yil 23-martda qirolicha Yelizaveta II tomonidan ochilishi kerak edi, biroq oʻsha kuni Vestminsterda sodir boʻlgan terroristik hujum tufayli qirollik oilasi ochilish qoldirilishini eʼlon qildi[6]. Ochilish marosimi 2017-yil 13-iyulda qayta tashkil etildi[14]. Oʻzidan oldingi uchta muzey singari, u 1874-yilda asos solingan Metʼs Jinoyat muzeyiga (ilgari Qora muzey sifatida tanilgan), jamoatchilikka ochiq boʻlmagan jinoiy yodgorliklar toʻplamiga ega.[15]

Ommaviy madaniyat

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Scotland Yard Viktoriya davridan beri kitoblarda, filmlarda, televidenieda va hokazolarda paydo boʻlgan. U Jek Ripper va Sherlok Xolmsning hikoyalarida aks etgan[16][17]. Monty Pythonning 1969-yildagi „Dunyodagi eng kulgili hazil“ eskizida Grem Chapman kulib oʻlishdan oldin hazil bilan uydan chiqib ketayotgan Scotland Yard inspektori rolini oʻynagan[18].

  • Whitehall 1212 — koʻp yillar davomida Scotland Yardning asosiy davlat telefon raqami
  • Sakurada darvozasi (Sakuradamon) ― Tokio imperator saroyidagi darvozalardan biri, u Tokio Metropolitan politsiya departamenti (TMPD) uchun metonim sifatida ishlatiladi.
  • Birlashgan Qirollik, tojga qaramlik va Britaniyaning chet el hududlaridagi huquqni muhofaza qilish idoralari roʻyxati

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „Metropolitan Police Service – History of the Metropolitan Police Service“. Met.police.uk. 2013-yil 3-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 22-mart.
  2. ↑ Farnsworth, Clyde H.. „Move is planned by Scotland Yard“. The New York Times (1964-yil 15-may). Qaraldi: 2015-yil 3-dekabr.
  3. ↑ Hutton, Mike. The Story of Soho: The Windmill Years 1932-1964, 15 March 2012 — 104-bet. ISBN 978-1-445-60684-2. 
  4. ↑ „New Metropolitan Police HQ announced as Curtis Green Building“. BBC News (2013-yil 20-may). Qaraldi: 2013-yil 22-may.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Bullen, Jamie. „Metropolitan Police staff move out of New Scotland Yard after 49 years“. Evening Standard (2016-yil 1-noyabr). Qaraldi: 2016-yil 12-noyabr.
  6. ↑ 6,0 6,1 The words „New Scotland Yard“ (in tall letters) can be seen in a photograph of the front of the building, atop the glass entrance at the base of the facade. Patel. „Royal opening of new Met Police HQ postponed following London terrorist attack: The Queen and Duke of Edinburgh were due to visit New Scotland Yard today“. getwestlondon.co.uk. Trinity Mirror Southern (2017-yil 23-mart). Qaraldi: 2017-yil 23-mart.
  7. ↑ Ackerman. „First look: Scotland Yard hotel opens after revamp“. Evening Standard (2019-yil 9-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 8-fevral.
  8. ↑ „Great Scotland Yard Hotel“. Hyatt. 2020-yil 29-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 8-fevral.
  9. ↑ Justin Davenport. „Metropolitan Police to sell New Scotland Yard“. Evening Standard (2012-yil 30-oktyabr). Qaraldi: 2013-yil 26-may.
  10. ↑ Curry, Rhiannon. „Green light to demolish New Scotland Yard to make way for flats“. The Daily Telegraph (2016-yil 24-fevral). 2022-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-mart.
  11. ↑ Rowlinson, Liz. „Prime property buyers return to Westminster“. Financial Times (2019-yil 18-oktyabr). Qaraldi: 2020-yil 24-mart.
  12. ↑ „Met confirms Scotland Yard to be sold“. The Australian (2013-yil 20-may). Qaraldi: 2013-yil 26-may.
  13. ↑ Spendelow, Nathan. „New Met HQ officially completed, with police to move in by end of next year“. Get West London (2016-yil 1-dekabr). Qaraldi: 2016-yil 12-noyabr.
  14. ↑ Grafton-Green. „The Queen comes face-to-face with bomb disposal robot and arsenal of weapons on tour of Scotland Yard's new HQ“. Evening Standard (2017-yil 13-iyul). Qaraldi: 2020-yil 8-fevral.
  15. ↑ „The Crime Museum“. Metropolitan Police. 2016-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 22-mart.
  16. ↑ Begg, Jack the Ripper: The Definitive History, p. 205; Evans and Rumbelow, pp. 84-85
  17. ↑ „Sherlock Holmes and Dr Watson in the 21st century: it's elementary“. The Guardian. Qaraldi: 2022-yil 21-avgust.
  18. ↑ „Monty Python's 10 funniest sketches“. The Telegraph. Qaraldi: 2019-yil 9-sentyabr.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Scotland_Yard&oldid=4356099" dan olindi