Rossiyada futbol
Rossiyada futboli eng mashhur sport turlaridan biridir [1] .
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Rossiya imperiyasida birinchi futbol jamoalari 1870-yillarning oxirida paydo boʻlgan, ammo ular Rossiyada yashovchi chet elliklar (ingliz, shotland, nemis) dan iborat edi. Tez orada Rossiya jamoalari paydo boʻla boshladi [2] .
1897-yil 24-oktyabrda Rossiya imperiyasida birinchi rasmiy oʻyin boʻlib oʻtdi. Uchrashuv Sankt-Peterburgda " Sport " va „Vasileostrovskiy futbolchilar jamiyati“ jamoalari oʻrtasida boʻlib oʻtdi. Ikkinchi jamoa esa 6:0 hisobida g‘alabani nishonladi.
„Birinchi professional futbol klubi“ unvoni uchun bir nechta jamoalar kurash olib boradi. Ular orasida 1904-yilda tashkil etilgan „Kolomyagi“ FK va 1909 yilda tashkil etilgan Orexovo-Zuyevoning „Znamya Truda“ klublari bor.
Rossiyadagi birinchi professional futbol klublaridan biri Moskva viloyati Kolomna shahridan 1906-yilda aka-uka Struve mashinasozlik zavodida (hozirgi Kolomzavod) tashkil topgan „Kolomna[3]“ jamoasi boʻlib, birinchi futbol jamoasi boʻlgan. Shaharda — „KGO“ (Kolomna gimnastika jamiyati) tashkil etildi.1907-yilda KGO oʻzining birinchi xalqaro oʻyinini Britaniya Atletika Ittifoqi futbolchilari bilan oʻtkazdi, bu uchrashuv 3:1 hisobida Kolomna foydasiga boʻldi. Hozirda „Kolomna“ futbol klubi ikkinchi divizion, „Gʻarbiy“ zonasida oʻynaydi.
Koʻpgina ishlab chiqaruvchilar sportni rivojlantirishga sarmoya kirita boshladilar va buni oʻz ishchilarini mastlikdan chalgʻitish usuli deb bildilar. Ularning yordami bilan „Orexovo-Zuevskaya ligasi“ futboli paydo boʻldi,Rossiyada eng koʻp boʻldi: unga Moskva viloyatining turli tumanlaridan 29 ta jamoa kirdi [2].Orexovo-Zuevo shahridagi zavod muhandislaridan futbol jamoasi tashkil etildi . „Morozovtsy“ futbol jamoasining tashkil topgan sanasi 1910-yil Keyinchalik Fulda kubogi qoʻlga kiritildi [4] . Ayni paytda Morozovtsi professional futbol klubi sifatida mavjud emas.
1912-yilda Rossiya imperiyasida birinchi futbol chempionati oʻtkazildi.
Rivojlanishning boshida eng ommaviy futbol „yovvoyi“edi. Futbol oʻynash ishqibozlari, futbol maydonlari yoʻqligi sababli, shaharlar chetidagi choʻl va maysazorlar bilan kifoyalanishlari kerak edi. Darvozalar har qanday narsadan qurilgan — toshlar, qalpoqlar, kurtkalar. Ular hamma narsada oʻynashdi: etikda, etikda va hatto yalangoyoq. Xodinkada bunday „yovvoyi“ jamoalar koʻp edi. Rogojskaya posti „yovvoyi“ tarixida muhim oʻrin tutadi. Ishchi chekkada Rogojskiy sport toʻgaragi paydo boʻldi — RKS.
1912-yilda Butunrossiya futbol ittifoqi tuzildi (Robert Fulda tashabbuskorlardan biri,1914-1915 yillarda uning raisi edi). Oʻsha yili Rossiya imperiyasi terma jamoasi birinchi marta oʻsha paytdagi eng yirik futbol turniriga: Shvetsiyadagi Olimpiya oʻyinlariga kirdi. U yerda u 30 iyun kuni Finlandiya tarixidagi birinchi oʻyinida 1:2 va Germaniya terma jamoasiga 0:16 hisobida yutqazib, 4-oʻrinni egalladi.
Chempionat tarkibi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Chempionatning dastlabki uchta darajasi professional,4-bosqichi yarim professional, qolganlari havaskorlardir.
| Daraja | Liga/boʻlimlar | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| bitta | Rossiya Premer-ligasi </br> 16 ta klub | ||||||||||||||||||||
| 2 | Milliy futbol ligasi </br> FNL Birinchi divizioni </br> 20 ta klub | ||||||||||||||||||||
| 3 | Milliy futbol ligasi </br> FNL Ikkinchi divizioni | ||||||||||||||||||||
| 1-guruh </br> 17 ta klub |
2-guruh </br> 21 ta klub |
3-guruh </br> 22 ta klub |
4-guruh </br> 15 ta klub | ||||||||||||||||||
| toʻrtta | III boʻlim [5] | ||||||||||||||||||||
| Shimoli gʻarbiy | Oltin uzuk | Moskva<br id="mwATU"><br><br><br></br> (A guruhi) | Moskva viloyati<br id="mwATk"><br><br><br></br> (A guruhi) | janubiy | SFF „Markaz“ | Ural<br id="mwAUM"><br><br><br></br> va Gʻarbiy Sibir | Volga viloyati | uzoq Sharq | Sibir<br id="mwAU0"><br><br><br></br> (Oliy liga) | ||||||||||||
| 5 | Moskva<br id="mwAVQ"><br><br><br></br> (B guruhi) | Moskva viloyati<br id="mwAVg"><br><br><br></br> (B guruhi) | Sibir<br id="mwAV0"><br><br><br></br> (birinchi liga) | ||||||||||||||||||
| 6-8 | IV divizion [6] | ||||||||||||||||||||
| "Shimoliy-Gʻarbiy" | MFF Oltin uzuk | SFF SFD | SFF „Markaz“ | SFF Ural<br id="mwAXY"><br><br><br></br> va Gʻarbiy Sibir | MFS „Privoljye“ | DFS | SFF Sibir | ||||||||||||||
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Футбол – самый популярный вид спорта в России“ (ru). Sports.ru (2007-yil 15-oktyabr). 2012-yil 14-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 30-noyabr.
- ↑ 2,0 2,1 Imperskiy match
- ↑ Александр Илюшин, Василий Холодков. „Официальный сайт ФК "Коломна" :: История коломенского футбола“. fc-kolomna.ru. 2018-yil 1-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-iyun.
- ↑ „Кубок Фульда и «Морозовцы»: Орехово-Зуево конец XIX — начало XX веков“. 2012-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 11-mart.
- ↑ Ot sezona k sezonu sostav lig menyaetsya ne ochen znachitelno, tak kak rotatsiya s chempionatami regionov mala
- ↑ V divizion vxodyat respublikanskie, kraevie, okrujnie i oblastnie samostoyatelnie chempionati so svoimi futbolnimi sistemami lig
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rossiya futbol ittifoqining rasmiy sayti
- Rossiya futbol premer-ligasining rasmiy sayti
- Rossiya ayollar futbol ligasining rasmiy sayti
- Professional futbol ligasining rasmiy sayti (Wayback Machine saytida 2007-07-17 sanasida arxivlangan)
- Rossiyada futbol
- SSSRda bolalar va oʻsmirlar futbol musobaqalari