Rakuten

Rakuten
Turi	aktsiyadorlik kompaniyasi
Xizmatlari	MDM korporatsiyasi (1997–1999)
Tarmogʻi	•TYO: 4755,; •TOPIX Large 70 Component ; •Moliyaviy texnologiya; •Elektron tijorat
Qachon asos solingan	7-fevral, 1997-yil (27 yil avval)
Hududiy xizmati	29 ta mamlakat va hudud
Asoschi(lari)	Hiroshi Mikitani
Rahbariyat	Hiroshi Mikitani (Founder & CEO)
Mahsulot(lar)i	Online savdo
Aylanma daromadi	JPY¥ 1263.93 milliard (2019)
Operatsion foydasi	JPY¥ 72.75 milliard (2019)
Boyligi	16 831 000 000
Sof foydasi	−135 800 000 000
Ishchilar soni	18,364 (2019)
Shoʻba korxonalari	Rakuten France; Rakuten UK; Rakuten DX; Rakuten Kobo; Rakuten Viber; Rakuten Viki;
Vebsayti	https://global.rakuten.com

Rakuten Inc. (( yaponcha : 楽天グループ株式会社), Rakuten Group Kabushiki-gaisha) ( yaponcha talaffuzi: [ɾakɯ̥teɴ]) Yaponiyaning elektron tijorat va onlayn chakana savdo kompaniyasi boʻlib, Tokioda joylashgan. 1997-yilda Hiroshi Mikitani tomonidan asos solingan. Rakuten Ichiba atrofida joylashgan boʻlib, oʻzining biznes elektron tijorat platformasi va dunyodagi eng yirik elektron tijorat saytlaridan biriga ega boʻlib, uning biznesi moliyaviy texnologiyalardan foydalanadigan moliyaviy xizmatlar, shuningdek raqamli kontent va Viber xabar almashish ilovasi kabi aloqa xizmatlarini oʻz ichiga oladi. Shuningdek, elektron kitob ditribyutori boʻlgan Kobo va Yaponiyaning toʻrtinchi mobil operatori Rakuten Mobile kompaniya tarmoqlaridan hisoblanadi.^[1]Rakuten butun dunyo boʻylab 14 826 nafar xodimga ega boʻlib, ular 29 mamlakat va mintaqada faoliyat yuritadi va uning daromadi 2016-yil holatiga koʻra 7,2 milliard AQSH dollarini tashkil qildi. Rakuten 2021-yildan boshlab Ispaniyaning „Barselona“ futbol klubining rasmiy homiysi hisoblanadi.^[2] U koʻpincha „Yaponiya Amazoni“ deb ataladi. Uning asosiy sarmoyalariga Buy.com (hozirgi Rakuten.com AQShda), Priceminister (Fransiya, hozir Rakuten.fr), Ikeda, Tradoria, Play.com, Wuaki.tv, Ebates, Viki, The Grommet kiradi. Shuningdek, kompaniya Ozon.ru, AHA Life, Lyft, Cabify, Careem, Carousell va Acornsda ulushlarga ega.

Tarixi

Dastlabki davr (1997-1999)

Rakuten MDM, Inc. sifatida Hiroshi Mikitani tomonidan 1997-yil 7-fevralda tashkil etilgan.^[3] Onlayn xarid qilish bozori boʻlgan Rakuten Mall ( yaponcha : 楽天市場, Rakuten Ichiba) rasman 1997-yil 1-mayda ishga tushirilgan.^[4] Dastlabki davrda kompaniyaning olti xodimi va veb-saytida 13 ta savdogar bor edi.^[5]

Bu nom 1999-yil iyun oyida Rakutenga oʻzgartirildi. Yaponcha „rakuten“ ( yaponcha: 楽天) „optimizm“ degan maʼnoni anglatadi.^[6]

Harvard universitetida tahsil olgan sobiq bankir Mikitani saytni onlayn xarid qilish markazi sifatida tasavvur qilgan va IBM kabi yirik kompaniyalar virtual doʻkonni qattiq nazorat qilishdan koʻra, savdogarlarga imkoniyatlarni taklif qilib, shunga oʻxshash xizmatlar bilan nima qilmoqchi boʻlayotganiga teskarisini taklif qilgan. Xizmat yirik Internet savdo markazlari toʻlayotganidan kamroq haq evaziga taklif qilingan va savdogarlarga saytdagi oʻz vitrinalarini sozlash imkoniyati kabi koʻproq nazorat berilgan.^[7]

2000-yillar

Kompaniya 2000-yil 19-aprelda JASDAQ bozorida IPO orqali ommaga chiqdi.^[8]Oʻsha paytda onlayn bozorda 2300 doʻkon va oyiga 95 million sahifa koʻrishlar boʻlib, onlayn savdo uni Yaponiyadagi eng mashhur saytlardan biriga aylantirgan.2001-yil mart oyida Rakuten Travel mehmonxonalarni onlayn bron qilish xizmati ishga tushirildi.^[9]2002-yil aprel oyida savdogarlar uchun oylik belgilangan toʻlovlarni sotib olish boʻyicha komissiyalar bilan birlashtirgan yangi tizim joriy etildi. Oʻsha noyabr oyida aʼzolik sodiqlik dasturi tarkibida boʻlgan Rakuten Super Point dasturi joriy etildi.^[10] 2004-yil sentyabrida Rakuten oʻzining moliyaviy xizmatlari biznesi boʻlgan Aozora Card Co., Ltd. isteʼmolchi moliya kompaniyasini sotib olib, keyinroq uning nomini Rakuten Card Co., Ltd deb oʻzgartirdi. Kompaniya 2005-yilda Rakuten kredit kartasini taklif qila boshladi.^[11] 2016-yilning noyabriga kelib, Rakuten kartasiga 13 milliondan ortiq odam egalik qildi va Rakuten daromadining qariyb 40 foizi moliyaviy xizmatlardan tushgandi, chunki u Yaponiyaning eng yirik Internet-banki va uchinchi yirik kredit kompaniyasi aylangan edi.^[12] Rakuten karta egalari ballga asoslangan aʼzolik dasturining bir qismi boʻlib, ular ballardan Internet savdo markazida xarid qilish uchun foydalanishlari mumkin. 2016-yilda kompaniya Rakuten Pay, ilovaga asoslangan smartfon toʻlov tizimini taqdim etdi.

2004-yil oktyabr oyida Rakuten Beysbol yaratildi va Toxoku Rakuten Golden Eagles beysbol jamoasi tashkil etildi, shuningdek Nippon Professional Beysbol jamoasiga homiy sifatida qoʻshildi. 2005-yilda Rakuten Yaponiyadan tashqarida, asosan, sotib olish va qoʻshma korxonalar orqali kengayishni boshladi.^[13] 2005-yil dekabr oyida Rakuten Tokiodagi Rakuten Texnologiya Institutini tadqiqot va ishlanmalar uchun mas’ul boʻlim sifatida tashkil etdi. 2008-yil fevral oyida qoʻshma korxonada Rakuten va Prezident Chain Store Rakuten Ichiba Tayvan bilan Yaponiyadan tashqarida Rakutenning birinchi elektron tijorat saytini yaratdilar.

2010-yillar

Rakuten_Ebates

Taxminan 2011-yilda Rakuten Yaponiyadan tashqarida sezilarli darajada kengayishni boshladi, jumladan Kanadaning elektron kitoblar ishlab chiqaruvchisi Kobo kompaniyasidagi ulushiga va Pinterestga sarmoya kiritildi. 2011-yilda Rakuten Indoneziyaning Rakuten Belanja Online doʻkonini ishga tushirdi. 2012-yil oxiriga kelib, Rakuten Avstriya, Kanada, Ispaniya, Tayvan va Tailandda onlayn chakana savdoga, Voyager Moins Cher.com bilan Fransiyadagi onlayn sayohat bozorlariga, Xitoy, Gonkong, Koreya va Tayvan bilan esa Tokio bilan hamkorlikka asoslangan xalqaro Rakuten Travel platformasiga asos soldi va Shimoliy Amerikada Rakuten Golf onlayn vaqtni bron qilish imkonini yaratdi. Global raqobatbardoshligini oshirish va yapon tilida soʻzlashuvchi boʻlmaganlarni yaxshiroq oʻz ichiga olish uchun Rakuten 2012-yildan boshlab ingliz tilini kompaniyaning rasmiy tili sifatida qabul qilishga qaror qildi.^[14] 2016-yilga kelib, kompaniyaning Yaponiyadagi muhandislarining deyarli 40 % yaponiyalik boʻlmaganlar edi. 2014-yil sentabr oyida Rakuten Kanada, Xitoy, Rossiya, Janubiy Koreya va Qoʻshma Shtatlarda onlayn xaridlarga aʼzolik mukofotlarini olish uchun Ebatesni 1 milliard dollarga sotib oldi.^[15]

2015-yil yanvar oyida Rakuten 1995-yilda tuzilgan J-liganing eng yaxshi jamoasi Vissel Kobeni sotib olib, futbol sportiga kirdi.^[16] 2015-yil mart oyida Rakuten San-Fransiskoda joylashgan Bitnet Technologies bitkoin toʻlovlarini qayta ishlash startapiga sarmoya kiritgandan soʻng, koʻp oʻtmay oʻzining global bozorlarida bitkoinlarni qabul qilishni boshlashini eʼlon qildi. Rakuten bitkoin potentsialining kuchli tarafdori boʻlgan va bitkoinni toʻlovga qabul qilgan birinchi yirik kompaniyalardan biri boʻlgan.^[17] 2016-yilda Rakuten Buyuk Britaniya, Ispaniya, Avstriya, Singapur, Indoneziya va Malayziyadagi chakana savdo veb-saytlarini yopdi.^[18] Oʻsha yili kompaniya Yaponiyadagi eng yirik elektron tijorat sayti sifatidagi uzoq muddatli maqomini Amazon Japanga yoʻqotdi. 2016-yil 16-noyabrda Rakuten Yevropaning eng muvaffaqiyatli futbol jamoalaridan biri boʻlgan La Liga futbol klubi FC Barcelona bilan toʻrt yillik hamkorlikka kelishib olganini eʼlon qildi. Shartnomaga koʻra, Rakuten 2017-18 yilgi mavsumdan boshlab „Barselona“ klubining asosiy global hamkoriga aylanadi va uning nomi oʻyin kuni liboslarida paydo boʻladi. Shartnoma kamida 220 million yevroga teng boʻlib, shartnomani bir yilga uzaytirish variantini ham oʻz ichiga oladi.^[19]

2017-yil fevral oyida Ebates va Rakuten modani tanlash, kashfiyot va mahsulot qidirishni kengaytirish uchun Shopstyle va uning taʼsir etuvchi marketing guruhi, Collectiveni sotib oldi.^[20] Rakuten 2017-yil aprel oyida R Games deb nomlangan onlayn ijtimoiy oʻyin platformasini ishga tushirish uchun Kaliforniyadagi Blackstorm Labs bilan hamkorlik qildi va smartfonlar uchun optimallashtirilgan 15 ta bepul oʻyinlar, jumladan Pac-Man va Space Invaders oʻyinlarini xaridorlarga taklif etdi.^[21] Oʻyinlar HTML5-ga asoslangan boʻlib, uni istalgan qurilma va har qanday platformada oʻynash mumkin va ushbu oʻyinlarni Rakuten oʻzining 114 million onlayn-xaridordan iborat butun dunyo boʻylab maʼlumotlar bazasiga kiritdi. Rakuten R Games-ni oʻzining Viber xabar almashish ilovasiga qoʻshishni rejalashtirmoqda.^[22] 2017-yil sentabr oyida Rakuten NBAning Golden State Warriors liboslari old qismidagi trikotaj labelining rasmiy homiysi boʻlish uchun uch yillik 60 million dollarlik shartnoma imzoladi.^[23]

2020-yillar

2020-yil iyul oyida Rakuten oʻzining Qoʻshma Shtatlardagi onlayn-doʻkonini/bozorini yopishini eʼlon qildi, u ilgari Buy.com nomi ostida edi. Bozor 15- sentyabrda yangi buyurtmalar uchun yopildi va qolgan barcha buyurtmalar bajarilgandan keyin yopildi.^[24] 2020-yil sentabr oyida Rakuten 4G xizmatini ishga tushirgandan soʻng Yaponiyaning ayrim hududlarida simsiz aloqa operatorining 5G tarmogʻini ishga tushirdi.^[25] Kompaniya oʻzining tarmoq texnologiyasini Rakuten Communications Platform (RCP) deb nomladi, bu esa narxni pasaytirish uchun bulutli hisoblash( inglizcha:cloud computing)dan foydalanadi va 2021-yilning bahorigacha kamida oʻn beshta xalqaro mijozni orttirib, chet elda savdo faoliyatini boshladi.^[26] 2020-yil 24-sentabrda Rakuten Germaniyadagi onlayn-bozorlarini yopishini eʼlon qildi. 2020-yil 15-oktabr holatiga koʻra ular yangi buyurtmalarni qabul qilmaydilar va shu sanagacha boʻlgan barcha buyurtmalar bajarilishi kerak edi.^[27]

2021-yil mart oyida Rakuten bosh direktori Mikitani va Japan Post Holdings prezidenti ishtirokidagi qoʻshma matbuot anjumanida Rakuten Japan Post Holdingsning 8 foizdan koʻproq ulushini 150 milliard iyena evaziga ajratib berishini eʼlon qildi va Yaponiya pochta xoldinglarini uchinchi yirik kompaniya sifatida qabul qildi. Rakuten uchun birinchi yirik kapital bogʻlanishida Mikitani oilasidan keyingi aksiyador, raqobatdosh Amazon Japan bilan raqobatda Yaponiya boʻylab telekommunikatsiya infratuzilmasini oʻrnatish uchun milliardlab mablagʻ sarflash uchun moliyaviy jihatdan taʼminlangan. Endi qisman Rakutenga tegishli Seiyu Groupning avvalgi egasi Tencent va Walmart ham mos ravishda 3,65 % va 0,9 % ulushlarga ega boʻldi.^[28] 2022-yil fevralida Rakuten asoschisi Hiroshi Mikitani 2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi munosabati bilan Ukrainadagi gumanitar harakatlarga 1 milliard ¥ (8,7 million dollar) xayriya qildi.^[29]

Tanqid

2014-yil mart oyida Buyuk Britaniyada joylashgan Atrof-muhitni tekshirish agentligi (EIA) kompaniyani kit goʻshti va fil suyagining dunyodagi eng yirik onlayn chakana sotuvchisi deb eʼlon qildi va kompaniyani mahsulotlarni sotishni toʻxtatishga chaqirdi. Natijada, 2014-yil aprel oyida Rakuten oy oxirigacha kit va delfin goʻshtining barcha onlayn savdosini toʻxtatayotganini eʼlon qildi.^[30] 2017-yil iyul oyida Rakuten oʻz saytlarida fil suyagi savdosini ham taqiqlaganini eʼlon qildi.^[31]

Biznes

Biznes turi	Xizmatlar
• Online-savdo	Rakuten Ichiba Rakuten.co.uk Rakuten.fr
• Messenger platformasi	Viber
• Oziq-ovqat yetkazib berish	Rakuten Delivery
• Sayohat	Voyagin
• Online toʻlov	Rakuten Rewards
• Internet portali va raqamli kontent saytlari	Viki Rakuten TV Kobo Inc. Rakuten DX (formerly Aquafadas)
• Marketing va maʼlumotlarni tahlil qilish	Rakuten Advertising
• Onlayn soʻrov	Rakuten insight
• FinTech segment xizmatlari	Bank va qimmatli qogʻozlar Kredit kartalar Hayot sugʻurtasi Raqamli hamyon
• Mobil segment xizmatlari	Telekommunikatsiya tarmogʻi va mobil qurilmalarni sotish Rakuten mobile
• Toʻxtatilgan xizmatlar	Rakuten.com
• Hamkorlik	Barselona Barselona B Vissel Kobe Golden State Warriors

Yutuqlar va mukofotlar

Forbes Top 100 Kompaniyalar 2019^[32]
Forbes Top Mashhur kompaniyalar 2019^[32]
Linkedin Yaponiyada ishlash uchun eng yaxshi kompaniyalar 2019^[33]
Forbes Dunyoning eng innovatsion kompaniyalari 2017^[32]

Yana qarang

Manbalar

Havolalar

[1] ttps://channelx.world/2018/05/rakuten-set-to-launch-wireless-network-in-japan

[2] ttp://global.rakuten.com/corp/investors/financial/indicators.html

[3] ttps://www.forbes.com/companies/rakuten/

[4] ttps://www.techinasia.com/rakuten-infographic

[5] ttps://global.rakuten.com/corp/about/history.html

[6] ttp://rut.org/cgi-bin/j-e/dosearch?sDict=on&H=PS&L=J&T=rakuten&WC=none&FG=r&BG=b&S=26

[7] ttps://www.fastcompany.com/3007084/e-commerce-lessons-early-days-virtual-shopping-malls

[8] ttps://www.nytimes.com/2000/06/07/business/online-overseas-taking-a-warlord-s-advice-to-shake-up-the-marketplace.html

[9] ttps://www.techinasia.com/rakuten-infographic

[10] ttps://www.techinasia.com/rakuten-infographic

[11] ttps://www.forbes.com/global/2008/0721/104.html?sh=7b393268707c

[12] ttps://www.wsj.com/articles/rakuten-relies-on-credit-card-business-to-counter-slower-growth-1478779829

[13] ttps://www.bloomberg.com/quote/4755:JP

[14] ttps://www.wsj.com/articles/japans-rakuten-set-to-buy-u-s-shopping-website-ebates-source-says-1410086576

[15] ttps://techcrunch.com/2014/09/09/rakuten-buys-ebates-for-1-billion/

[16] ttps://techcrunch.com/2014/12/07/rakuten-buys-japanese-soccer-team-vissel-kobe-mirroring-recent-alibaba-move/

[17] ttps://www.wsj.com/articles/rakuten-starts-accepting-bitcoin-1426555942

[18] ttps://www.wsj.com/articles/rakuten-relies-on-credit-card-business-to-counter-slower-growth-1478779829

[19] „arxiv nusxasi“. 2022-yil 28-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 29-may.

[20] ttps://www.bloomberg.com/press-releases/2017-02-24/ebates-acquires-shopstyle-from-popsugar-inc

[21] ttps://asia.nikkei.com/Business/Companies/Japan-s-Rakuten-seeks-reboot-through-online-gaming

[22] „arxiv nusxasi“. 2022-yil 29-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 29-may.

[23] ttps://www.espn.com/nba/story/_/id/20680169/golden-state-warriors-sign-jersey-patch-advertising-deal-rakuten

[24] ttps://techcrunch.com/2020/07/30/rakuten-is-shuttering-the-online-shop-formerly-known-as-buy-com/

[25] ttps://www.lightreading.com/5g/rakuten-is-off-to-slow-5g-start/d/d-id/764294

[26] ttps://www.lightreading.com/cloud-nativenfv/rakuten-counts-15-international-customers-for-communications-platform/d/d-id/767209

[27] ttps://t3n.de/consent?redirecturl=%2Fnews%2Frakuten-zieht-deutschem-stecker-1324312 (Wayback Machine saytida 2022-11-26 sanasida arxivlangan) %2F

[28] ttps://asia.nikkei.com/Business/Business-deals/Rakuten-lands-2bn-in-capital-from-Tencent-Walmart-and-Japan-Post

[29] ttps://www.ukrinform.net/rubric-ato/3414194-founder-of-rakuten-viber-donates-almost-9m-to-ukraine.html

[30] ttps://www.theguardian.com/environment/2014/apr/04/rakuten-ends-whale-meat-sales

[31] ttps://www.bbc.com/news/world-asia-40535801

[:0-32] 32,0 ^32,1 ^32,2 „Rakuten“ (en). Forbes. Qaraldi: 2020-yil 19-iyun.

[33] Gilchrist, Karen „These are the best companies to work for in Japan in 2019, according to LinkedIn“ (en). CNBC (2019-yil 2-aprel). Qaraldi: 2020-yil 19-iyun.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]