Quvur
Quvur – truba, diametri uzunligiga nisbatan ancha kichik boʻlgan ichi boʻsh buyum; bino, inshoot va mashinalarning naysimon shaklli qismi. Asosan, suyuqlik, bugʻ, gaz, ayrim hollarda sochiluvchan qattiq jismlarni bir joydan ikkinchi joyga tashish uchun ishlatiladi. Quvur mashinasozlik, asbobsozlik, qurilish, kon sanoati, gidrotexnika inshootlarida keng qoʻllanadi. Quvur qora va rangli metall, beton va temirbeton, sopol, asbotsement, yogʻoch, plastmassa, shisha, chinni (farfor) va boshqa materiallardan tayyorlanadi. Poʻlat va choʻyan quvurlar keng tarqalgan.
Choʻyan quvur quyish yoʻli bilan, poʻlat quvur esa prokatlab yoki payvandlab tayyorlanadi. Quvurlarning kesimi aylana, toʻrtburchak, oval va b. shakllarda boʻladi. Aylana (doyra) kesimli quvurlar koʻproq ishlatiladi. Quvurlar choksiz va chokli qilib ishlab chiqarilishi mumkin. Quvur diametri: d – poʻlat quvurlar (tashqi diametri) – kichik (114 mm gacha), oʻrta (114–480 mm) va katta (480–2500 mm va bundan katta); b— choʻyan quvurlar (ichki diametri) – 65 – 1000 mm va bundan katta.
Vodoprovod quvuri poʻlat, choʻyan, temirbeton, asbotsement va plastmassadan turli diametrlarda ishlab chiqariladi. Qaysi materialdan tayyorlangan quvurni tanlash vodoprovodning qanday sharoitda ishlashiga, ichki bosimga, tashqi yuklar va b. omillarga bogʻliq. Poʻlat va choʻyan quvurdan shaxobchalar ajralib chiqishi yoki yoʻnalishini oʻzgartirish uchun troyniklar (uch tarmoqlar), krestlar (xochlar), otvod va shakldor qismlardan foydalaniladi.
Metall quvur zanglamasligi uchun sirtiga qora moy (gudron) surkaladi. Bugʻ, gaz va havo oʻtkazuvchi quvur, asosan, poʻlatdan tayyorlanadi.
Kanalizatsiya quvuri choʻyan, sopol, asbotsement, beton, temir-beton, gʻisht va yogʻochdan ishlanadi. Tutun quvuri (murilar) gʻisht, temirbeton va metalldan ishlanadi. Plastmassa quvurlar, asosan, suv bilan taʼminlash va kanalizatsiya tizimlarida qoʻllanadi. Asbotsement va temirbeton quvurlar sugʻorish va quritish tizimlarida ham ishlatiladi. Shisha va chinni quvur (nay)lar kimyo, oziq-ovqat, farmatsevtika sanoatlarida qoʻllanadi.
Koʻmir, metallurgiya va energetika sanoatlari tarmoqlarida toshdan quyib tayyorlanadigan quvurlar ishlatiladi. Burgʻilash ishlarida poʻlat quvurlar qoʻllanadi.
Turlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Plastik quvurlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oʻzgaruvchan ob -havo sharoitlariga qarshilik (toʻsatdan sovuq tushishi, past bosim, yuqori namlik), korroziyaga sezgir emasligi, ishlash muddati (taxminan 50 yil), oʻrnatish, oʻrnatish va ishga tushirish qulayligi, past narx – bu xususiyatlar plastik quvurlarni ajralmas holga keltiradi. uyni sanitariya -tesisat bilan jihozlash. Issiq suv etkazib berishda ular deyarli issiqlikni yoʻqotmaydi, ichkaridan yotqizilgan joylar bilan koʻpaymaydi va sogʻliq uchun xavfsizdir.
Armatura plastik quvurlarni ulash uchun ishlatiladi. Bunday quvurlarning kamchiliklari: qizdirilganda elastiklik yoʻqolishi, issiqlik kengayish koeffitsientining yuqori boʻlishi, quyosh nuri taʼsirida tez qarish. Plastik quvurlar bir nechta navlarga ega: polibutilen, polietilen, polivinilxlorid (PVX), polipropilen va boshqalardan tayyorlangan quvurlar.
Poʻlat quvurlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Metall quvurlar uzoq vaqtdan beri qurilish muhandisligida va undan tashqarida ishlatilgan. Metall quvurlarni oʻrnatish xususiyatlari va ularning xususiyatlari metallning oʻziga xos xususiyatlariga bogʻliq. Chelik suv quvurlari – arzon, bardoshli va ishonchli variant. Shahar kvartiralarida barcha koʻtaruvchilar poʻlat quvurlardan yasalgan. Ularga isitish radiatorlari, isitiladigan sochiq panjaralari ham oʻrnatilgan.
Ammo bir narsa bor – korroziyaga sezuvchanlik. Zarar koʻrmaslik uchun tashqi va ichki tomondan sink qoplamasi qoʻllanadi. Chelik chiziqlar yuqori issiqlik oʻtkazuvchanligiga ega, shuning uchun koʻpincha sovuq suv quvurlari „terlaydi“. Vaqt oʻtishi bilan ularning notekis ichki yuzasida tarozi paydo boʻladi. Chelik ogʻir materialdir, shuning uchun bu quvurlarni oʻrnatish qiyin. Ularning xizmat qilish muddati 30-40 yil.
Poʻlat quvur rulon yoki bukma plastinka mashinasida tekis chiziq, plastinka yoki dumaloq plastinkalarni sovuq shaklda hosil qilish orqali amalga oshiriladi.[1] Poʻlat quvurlarni ulashning uchta usuli bor: soket, payvandlangan va press qismlari. Galvanizli quvurlar uchun faqat qisma va press birikmasi mos keladi, chunki payvandlash korroziyaga qarshi qatlamni yoʻq qilishi mumkin.
Mis quvurlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mis quvurlari uzoq vaqtdan beri elita unvoniga sazovor boʻlgan. Eng yomon holatda, mis quvurlari xizmati 70 yil davom etadi (odatda ancha uzoqroq), mis quvur esa eskirmaydi, yomonlashmaydi va hech qachon ish sifatini oʻzgartirmaydi. Bundan tashqari, mis bakteritsid xususiyatiga ega va bunday quvurlarda toza ichimlik suvi oqadi. Mis quvurlari ultrabinafsha nurlar taʼsiriga uchramaydi, atmosfera bosimi tushishidan, yogʻingarchilikdan qoʻrqmaydi, −200 dan +500 ° S gacha keng harorat oraligʻida ishlashi mumkin, korroziyaga uchramaydi. Mis quvurlari isitish tizimining asosi, shuningdek sovuq va issiq suv taʼminotini tashkil qilish uchun juda yaxshi.
Mis quvurlarini oʻrnatish juda oddiy, chunki ular juda ogʻir emas, ularni egish, arralash va lehimlash oson. Birlashtirishning eng keng tarqalgan usullaridan biri bu yuqori haroratli payvandlashdir. Amaldagi lehim kumush-bronza boʻlib, u quvurning butun yuzasiga teng taqsimlanadi. Ularni armatura yordamida oʻrnatish eng qulaydir. Ehtimol, deyarli yagona, lekin ularning asosiy kamchiligi ularning yuqori narxidir.
Quvurlarni yoʻl qurilishida ishlatilishi turlari;
1) toʻrtburchak kesimli quvurlar
2) doiraviy kesimli quvurlar
Ular asosan yoʻl asosida ishlatiladi.
Quyma temir quvurlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Poʻlatdan farqli oʻlaroq, ular korroziyaga qarshi tura oladi, lekin quyma temir juda ogʻir materialdir va bu uning asosiy kamchiligi. Bunday quvurlar ichki yuzasi qoʻpol boʻlgan qalin devorlarga ega. Quyma temir quvurlar kanalizatsiya va suv taʼminoti tizimlarida ishlatishga yaroqli, ular zanglamaydi va uzoq vaqt ishlamaydi. Masalan, quyma temir kanalizatsiya tizimining xizmat qilish muddati 80 dan 100 yilgacha. Quyma temir quvurlar qistirmalari va rozetkalari yordamida ulanadi.
Mahsulotlarning ogʻirligiga qarab quyma temir quvurlar 3 xil boʻladi: juda ogʻir, ogʻir va oʻrta. Ularga maxsus korroziyaga qarshi qatlam qoʻllanadi-silikat-emal. Bunday quvurlar yuqori quvvatli, haroratning haddan tashqari taʼsiriga chidamli va past kengayish koeffitsientiga ega.[2]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |