Ozarbayjon — Gruziya munosabatlari
 | |
 Ozarbayjon |
 Georgia |
Ozarbayjon — Gruziya munosabatlari — Ozarbayjon va Gruziya oʻrtasidagi tashqi aloqalarga ishora qiladi. Ozarbayjonning Tbilisida, Gruziyaning Bokuda elchixonasi bor. Ikkala mamlakat ham Sovet Ittifoqining sobiq respublikalari boʻlgan va Yevropa Kengashi, Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkiloti va Qora Dengiz Iqtisodiy Hamkorlik Tashkilotining toʻliq aʼzolari. Ikkala mamlakat ham GUAM tashkilotining asoschilaridandir.
Gruziyaning sobiq prezidenti Mixail Saakashvili oʻzaro munosabatlarni „kimki Ozarbayjonga yoki Gruziyaga qarshi boʻlsa, u ikkala davlatimizning dushmani“ deb taʼriflagan[1].
Qiyosiy tavsif
[tahrir | manbasini tahrirlash] Ozarbayjon
|
 Gruziya
| |
|---|---|---|
| Gerb | 
|
|
| Aholisi | 10,027,874 | 3,723,464 |
| Hududi | 86,600 km2 (33,400sq mi) | 69,700 km2 (26,900sq mi) |
| Aholi zichligi | 115/km2 (297.8/sq mi) | 57/km2 (53.5/sq mi) |
| Poytaxti | Boku | Tbilisi |
| Yirik shahari | Boku – 2,277,500 (4,670,740 Metro) | Tbilisi – 1,171,100 (1,485,293 Metro) |
| Hukumat | Unitar
semi-presidential prezidentlik respublika |
Unitar Parlamentar respublika |
| Rasmiy tili | Ozarbayjon | Gruzin |
| Amaldagi rahbar | Prezident Ilhom Aliyev Bosh vazir Ali Asadov |
Prezident Salome Zourabichvili Bosh vazir Giorgi Gakharia |
| Asosiy din | 96.9% Islom, 3% Xristian, 0.1% Boshqa |
83.4% Sharqiy pravoslav, Gruzin pravoslav cherkovi, 10.7% Islom, 3.9% Sharq pravoslavligi, 0.8% Rim katolik cherkovi, 1.2% Yoʻq/Boshqa |
| Etnik guruhlar | 91.60% Ozarbayjonlar, 2.02% Lezginlar, | 86.8% Gruzinlar, 6.2% Ozarbayjonlar, 4.5% Armanlar, 0.7% Ruslar, 2.1% boshqa |
| YIM (nominal) | US$45.284 milliard ($4,498) | US$17.83 milliard ($4,285) |
| YIM (PPP) | $189.050 milliard ($18,793) | $46.05 milliard ($12,409) |
Tarix
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gruziya va Ozarbayjon 1918-yilda mustaqil davlatchiliklari birinchi barpo etilganidan beri samimiy munosabatlarni davom ettirmoqdalar. 1919-yil 16-iyunda Ozarbayjon Demokratik Respublikasi va Gruziya Demokratik Respublikasi o'z chegaralarida hujum boshlash bilan tahdid qilayotgan general Anton Denikinning koʻngilli armiyasining oq qoʻshinlariga qarshi birinchi mudofaa shartnomasini imzolaganlar. Zaqatala okrugi boʻyicha hududiy mojaro va Gruziyaning Ozarbayjonning qisqa muddatli Janubiy Gʻarbiy Kavkaz Respublikasini qoʻllab-quvvatlashidan xavotirlanishiga qaramay, Rossiya fuqarolik urushi boshlangan yillarda ikki mamlakat tinch munosabatlarni saqlab qolishdi. 1920-yil aprel oyida Ozarbayjon bolshevik kuchlari tomonidan ishgʻol qilinganda, Ozarbayjon siyosiy elitasining bir nechta aʼzolari Gruziyaga koʻchib oʻtdilar va ular 1921-yil boshida kuchayib borayotgan Sovetlar qoʻliga oʻtdilar. Ikkala davlat ham 1922-yilda SSSRning ittifoq respublikalariga aylandi va yaxshi munosabatlarni davom ettirdilar.
1991-yilda Ozarbayjon ham, Gruziya ham oʻz mustaqilligini tikladilar va ular oʻrtasida 1992-yil 18-noyabrda diplomatik aloqalar oʻrnatildi. Mintaqaviy manfaatlarni muvozanatlash maqsadida 1997-yil 10-oktabrda Ozarbayjon va Gruziya GUAM Demokratiya va Iqtisodiy Rivojlanish Tashkilotining asoschilaridan biriga aylandilar. Mamlakatlar mintaqaviy energetikani rivojlantirish, transport va iqtisodiy sheriklik loyihalari, masalan, Boku-Tbilisi-Jayhon quvur liniyasi, Kars-Tbilisi-Boku temir yoʻli, TRACECA, BDEC kabi sohalarda keng hamkorlik qilmoqdalar. Gruziya va Ozarbayjonning mintaqaviy harbiy va xavfsizlik ittifoqi NATOning „Tinchlik uchun sheriklik“ dasturi va Turkiya bilan Boku-Tbilisi-Jayhon quvurining umumiy himoyasi asosida rivojlanib bormoqda.
Savdo
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gruziyaning Ozarbayjonga eksporti tarkibiga sement, lokomotivlar va boshqa temir yoʻl transport vositalari, mineral va kimyoviy oʻgʻitlar, mineral suvlar, kuchli ichimliklar, shisha va shisha buyumlar va farmatsevtika kiradi. Ozarbayjonning Gruziyaga eksporti tarkibiga neft va neft mahsulotlari, tabiiy gaz, plastik buyumlar, oziq-ovqat chiqindilari, mebel va qurilish inshootlari kiradi[2].
Diplomatiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]
|
|
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Whoever opposes Azerbaijan is Georgia's "enemy", 2014-07-18da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2021-10-05
- ↑ „Archived copy“. 2007-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 12-iyun. (Wayback Machine saytida 2007-09-27 sanasida arxivlangan)