Noqulay tanlov

Noqulay tanlov (inglizcha: adverse selection) – iqtisodiy atama boʻlib, bozorning tartibsiz shaklini ifodalaydi va bozor subyektlari (masalan, sotuvchi va xaridor) oʻrtasidagi assimetrik maʼlumotlar tufayli sodir boʻladi. Natijada, arzon narxlardagi farqli bozorlarda sifatsiz tovarlar yuqori sifatli tovarlarni siqib chiqaradi.

Jorj Akerlof misoli

Jorj Akerlof oʻzining „Limon bozori: sifat noaniqligi va bozor mexanizmi“ kitobida ishlatilgan avtomobillar bozorida ham yuqori, ham past sifatli avtomobillar sotiladi, deb taxmin qiladi. Noqulay tanlov bu holatda sotuvchilar oʻz avtomobillarining sifati haqida xaridorlarga qaraganda yaxshiroq maʼlumotga ega ekanligida ifodalanadi -xaridor sotib olayotganda avtomobilning holati toʻgʻrisida toʻliq haqiqatni bilish imkoniyatiga ega emas. Binobarin, xaridorlar „yomon“ mashina olishlari mumkinligini hisobga olishadi va agar ular sotib olayotgan mashina sifatli ekanligini aniq bilganlaridan koʻra oʻrtacha hisobda kamroq pul toʻlashga tayyor. „Yaxshi“ avtomobil sotuvchilari arzon narx tufayli oʻz takliflarini qisqartiradilar. „Yomon“ avtomobil sotuvchilari, aksincha, oʻz tovarlari uchun haqiqiy qiymatidan koʻproq narsani olishadi – va taklifni oshirishga harakat qilishadi. Muayyan davr oxirida xaridorlar yuqori sifatli mashinalardan koʻra koʻproq past sifatli mashinalar sotib olinganligini bilib olishadi. Bu fakt ularni oʻrtacha narxni yanada pasaytirishga majbur qiladi. Jarayon past sifatli avtomobillar bozorda hukmronlik qilmaguncha va oʻrtacha narx „past“ sifatli avtomobillar uchun real narx darajasida belgilanmaguncha davom etadi.

Havolalar

• Mikroiqtisodiyotdan 50 ta maʼruzalar. 49-maʼruza Axborot assimetriyasi