Nina Subbotina (matematik)
 | Bu maqolaga boshqa birorta sahifadan
ishorat yoʻq. (May 2024) |
| Nina Nikolayevna Subbotina | |
|---|---|
| Tavalludi |
1946-yil 2-avgust (77 yosh) Sverdlovsk |
| Fuqaroligi |
 SSSR  Rossiya |
| Kasbi | matematik |
| Ilmiy darajasi | fizika-matematika fanlari doktori (2003-yil) |
| Ilmiy unvoni | profssor (2004-yil) |
| Akademik rahbarlari | N.N. Krasovskiy A.I. Subbotin |
Nina Nikolayevna Subbotina (1946-yilda dunyoga kelgan) – sovet va rus olimi matematik, optimal nazorat nazariyasi, differentsial oʻyinlar va Gamilton-Jacobi tenglamalari boʻyicha mutaxassis, Rossiya Fanlar akademiyasining muxbir aʼzosi (2011-yil).
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Nina Subbotina 1946-yil 2-avgustda Sverdlovskda Nikolay Maksimovich va Zoya Nikolayevna Barabanovlar oilasida dunyoga kelgan[1]. 1969-yilda Ural universitetining matematika va mexanika fakultetini tamomlagan. Diplom rahbarlari boʻlajak akademiklar Osipov va Mokronosovlar boʻlgan.
Nina 1969-yildan Rossiya Fanlar akademiyasining Ural filiali Matematika va mexanika institutining dinamik tizimlar bo‘limida (2008-yildan – sektor mudiri) oʻz faoliyatini yuritgan. 1976-yilda „Uzluksiz va impulsli strategiyalar sinfida oʻyinni boshqarish“ nomli nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan. 1997-yildan Ural universitetida dars bergan. 2003-yil 18-iyunda „Gamilton-Jakobi tenglamalari nazariyasida xarakteristikalar usuli va uning boshqaruv nazariyasida qoʻllanishi“ (rasmiy opponentlar N.N.Krasovskiy, A.V.Kryajimskiy, A.A.Melikyan) nomli doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan[2]. Nina Subbotinaga 2004-yilda professor ilmiy unvoni berilgan. 2011-yil 22-dekabrda Rossiya Fanlar akademiyasining Energetika, mashinasozlik, mexanika va jarayonlarni boshqarish boʻlimining muxbir aʼzosi etib saylandi. Matematik akademik A.I.Subbotin bilan turmush qurgan (1945–1997). Ularning Ismoil ismli oʻgʻil farzandlari bor.
Ilmiy faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ilmiy faoliyatning asosiy yoʻnalishlari: pozitsion optimal boshqarish nazariyasi va Gamilton-Jakobi tenglamalarining umumlashtirilgan yechimlari nazariyasi. U Gamilton-Jakobi-Bellman tenglamasining klassik xarakteristikalari asosida optimal sintezning kontseptual va strukturaviy xususiyatlarini olgan. Gamilton-Jakobi tenglamalari uchun Koshi va Dirixle chegaraviy masalalarning minimal maksimal yechimlarini singulyar yaqinlashtirish imkoniyati va ularning saqlanish qonunlari bilan bog‘liqligiga asoslangan.
Asosiy ilmiy natijalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- pozitsion differensial oʻyin uchun uzluksiz optimal pozitsion strategiyalarni uzluksiz va koʻp qiymatli strategiyalar bilan yaqinlashtirishning mumkin emasligi va optimal sintezning mumkin emasligi ham isbotlangan;
- optimal boshqarish masalalarida birinchi darajali optimallik uchun zarur va shu bilan birga yetarli shart-sharoitlarga asoslangan, Pontryagin maksimal prinsipi, dinamik dasturlash usuli va Koshi xarakteristikalari usuli oʻrtasidagi bogʻliqlik oʻrnatiladi, optimal sintez tuzilishi oʻrganiladi;
- grid optimal sintezidan foydalangan holda optimal boshqaruv masalalarini hal qilishning yangi samarali raqamli usullari ishlab chiqilgan va asoslangan;
- Gamilton-Jakobi-Bellman tenglamalarining umumlashtirilgan yechimlari nazariyasi sohasida – Koshi muammosi uchun minimaks/qovushqoqlik yechimlarining tuzilishi (cheksiz kichik va klassik xarakteristikalar tasirida) tasvirlangan;
- bu yechimlarning singulyar yaqinlashuviga asoslangan; klassik xarakteristikalar asosida minimaks/qovushqoqlik yechimlarini qurishning yangi raqamli usullari taklif qilingan;
- bu yechimlar va bir oʻlchovli saqlanish qonunlari oʻrtasida bogvliqlik oʻrnatilgan; fazaviy cheklovlar bilan muammoning umumlashtirilgan yechimlari ham oʻrnatilgan.
Ilmiy ishlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Nina Subbotina 80 dan ortiq ilmiy ishlar va bitta monografiya ham yozgan Uning asarlari orasida:
- Gamilton-Jakobi tenglamalari uchun xarakteristikalar usuli va uning dinamik optimallashtirishda qoʻllanishi // Zamonaviy matematika va uning ilovalari. Tbilisi, 2004-yil. T. 20. 1-129-betlar;
- Singularly Perturbed differentsial oʻyinlar uchun asimptotiklar // Oʻyin nazariyasi va ilovalari (Huntington, Nova Science Publishers, Inc., Nyu-York). 2001-yil. VII. P. 175-196.
Taʼlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Nina Nikolayevna Subbotina Ural davlat universitetining matematika va mexanika fakulteti talabalari uchun differensial tenglamalar, oʻyinlar nazariyasi va Gamilton-Jakobi tenglamalarining umumlashtirilgan yechimlari nazariyasi boʻyicha maʼruzalar ishlab chiqqan.
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Rossiya Fanlar akademiyasining Ural boʻlimining A. I. Subbotin mukofoti (2004-yil) optimal boshqaruv nazariyasi va uni qoʻllash boʻyicha bir qator ishlar uchun mukofotlangan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Член-корреспондент РАН Н.Н.СУББОТИНА: "НАУЧНЫЕ ШКОЛЫ НАДО БЕРЕЧЬ" | Уральское отделение РАН“. 2020-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-mart.
- ↑ Автореферат в каталоге РГБ