Najd va Hijoz Qirolligi
Najd va Hijoz Qirolligi arab. مملكة الحجاز ونجد
| |
|---|---|
 | |
| Poytaxt | Ar-Riyod |
| Eng katta shahar | Ar-Riyod, Makka, Madina |
| Rasmiy til(lar) | Arabcha |
| Hukumat | Mutloq Teokratik Monarxiya |
• Qirol |
Abdul-Aziz ibn Saud |
• Tashkil Topgan |
1926-yil 6-yanvardan |
• Tugatilishi |
1932-yil 23-sentyabrgacha |
| Maydon | |
• Butun |
2 149 690 km2 |
| Aholi | |
• 1932-yilgi roʻyxat |
2 439 000 kishi |
| Pul birligi | Saudiya riyoli |
Najd va Hijoz Qirolligi (arab. مملكة الحجاز ونجد) — Arabiston yarim orolidagi davlat, 1920-yillarda Hijoz podsholigi Najd tomonidan bosib olingandan keyin tashkil topgan. 1926-yil 8-yanvarda Makka masjidida Najd sultoni Abdulaziz ibn Saudga Hijoz podshosi sifatida toj kiydiriladi. 1927-yil 29-yanvarda u "Najd podshosi" (sobiq "Sulton" oʻrniga) unvonini ham oldi. 1927-yil 20-mayda Jiddada imzolangan shartnomaga koʻra, Abdulaziz davlati Buyuk Britaniya tomonidan tan olindi va “Najd va Hijoz podsholigi” nomini oldi.
1932-yil 23-sentyabrda Najd, Hijoz, Al-Hasa va Qatif viloyatlari Saudiya Arabistoni deb nomlangan yangi yagona qirollikka birlashtirildi.
Xalqaro munosabatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Buyuk Britaniya bilan yaqin aloqalar tufayli Abdul Aziz Britaniya harbiy yordamidan foydalangan holda ekspansionistik siyosatini davom ettira oldi. Shu sababli Najd va Hijoz Millatlar Ligasidan chetlashtirildi.
Najd va Hijoz qirolligi 1926-yilda Sovet Ittifoqi tomonidan tan olindi. SSSR yangi davlat va Abdul-Aziz ibn Saudni tan olgan birinchi davlat boʻldi, bu SSSRning arab mamlakatlaridagi birinchi vakolatli vakili Karim Abdraufovich Hakimovning diplomatik gʻalabasi edi.
Makka shahrida chiqadigan “Umm-al-Qura” (أم القرى) gazetasining hijriy 1344-yil 3-sha’bon sonida (1926-yil 16-fevral) quyidagi xabarni e’lon qildi:
Hijriy 1344-yilning uchinchi sha’bonida podshoh Rossiyaning vakolatli vakili va konsulidan quyidagi mazmundagi xat oldi:
Janobi Oliylari
Hijoz shohi va Najd sultoni va qoʻshib olingan hududlar.
...Hukumatimning ko‘rsatmalariga amal qilib, Janobi Oliylariga shuni ma’lum qilish sharafiga muyassar bo‘ldimki, Sovet Respublikasi hukumati, xalqlar mustaqilligi va erkinligini hurmat qilishning asosiy tamoyillariga muvofiq va Hijoz xalqining Hijoz podshohi sifatidagi bayʼatda (qasamyodda) namoyon bo'lganligini hisobga olgan holda, Janobi Oliylarini Hijoz podshohi va Najd sultoni va qoʻshib olingan hududlar deb tan oladi...
Binobarin, Sovet hukumati Janobi Oliylari hukumati bilan munosib do‘stona munosabatlarda, deb hisoblaydi.
Xulosa qilib aytganda, mening eng samimiy hurmatimni qabul qiling,
Karim Hakimov,
Sovet Respublikasining vakolatli vakili va Jiddadagi Bosh konsuli.
Amerika Qoʻshma Shtatlari 1931-yilda yangi davlatni tan oldi.
1932-yilga kelib Jiddada Buyuk Britaniya, SSSR, Turkiya, Fors va Niderlandiya diplomatik vakolatxonalariga ega edi; Fransiya, Italiya va Misrning norasmiy vakillari bor edi.
Manba
[tahrir | manbasini tahrirlash]worldstatesmen.org(ingl.)