Komplementary arxitektura uslubi
Komplementary (toʻldiruvchi) arxitektura uslubi — bu kontekstni har tomonlama tushunishga asoslangan arxitektura amaliyotini targʻib qiluvchi zamonaviy arxitekturadagi harakat, atrof-muhitga uning oldingi fazilatlarini davom ettirish va yaxshilash yoki taʼkidlash uchun hissa qoʻshishga qaratilgan. Bir-birini toʻldiruvchi arxitekturaning ajralmas xususiyatlariga barqarorlik, altruizm, kontekstualizm, endemizm va oʻziga xos mintaqaviy dizayn tilining davomiyligi bu uslubga kiradi[1].
Bu atama lotincha „komplementum“da ildizlarga ega boʻlib, „komplere“dan toʻldirish yoki bajarish bilan bogʻliq boʻlgan maʼnolarida oʻsha kelib chiqishiga sodiq maʼnoda qoladi[2].
Komplementary arxitektura uslubi mahalliy naqsh va dizayn turlari bilan birlashtirish natijasida yuzaga kelgan. Naqsh turlari mahalliy madaniyat va tabiiy sharoitlarga qarab vaqt oʻtishi bilan ishlab chiqilgan amaliy yechimlardan kelib chiqqan holda, turli shakllar bilan oʻzaro munosabatlarining koʻp yoki kamroq rasmiylashtirilgan qoidalari majmuosini ifodalaydi[3]. Arxitekturada dizayn turlari anʼanaviy ravishda mahalliy materiallar va ularning jismoniy xususiyatlaridan kelib chiqadigan binolar va boshqa sunʼiy inshootlarda qoʻllaniladigan geometrik va moddiy standartlar toʻplamidir[4].
Bu uslub Vitruviy triadasini zamonaviy holda foydalanish uchun, chidamlilikni kengroq barqarorlik jihatlariga, foydalilik altruizm va jamiyatga xizmat qilishga qarshi va individual goʻzallikni kengroq kontekst, mintaqaviy oʻziga xoslik va joy ruhi bilan uygʻunlikka qarshi izohlaydi[5][6].
Arxitekturadagi oʻrni
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tarixiy jihatdan, qurilish muhiti yagona inqilobiy hodisalar sifatida emas, balki uzluksiz, evolyutsion tarzda ishlab chiqarilgan[7]. Komplementary arxitektura uslubi hozirgi zamon uchun barqaror, qatlamli, kontekstual va ekologik jihatdan mos yechimlarni qayta kashf etishga qaratilgan jonli shahar muhiti kontekstida anʼanaviy usullarni tizimli tahlil qilishni oʻz ichiga oladi[8].
Uslubning oʻziga xosligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]20-asrgacha ishlab chiqarilgan deyarli barcha anʼanaviy milliy va rasmiy arxitekturada oʻziga xos moddiy va madaniy cheklovlar tufayli bir-biri bilan birlashgan uslublar bu arxitektura uslubida hamohang koʻrinadi, shuningdek, kontekstli arxitektura, mahalliy arxitektura, organik arxitektura yoki yangi urbanizm kabi baʼzi zamonaviy harakatlardan ilhomlangan holda bu uslubning koʻplab namunalarini topish mumkin.
Bu uslub metodologiyasi, ayniqsa, zamonaviy rivojlanish ixcham tarixiy shahar tuzilishiga kirib boradigan joylarda foydalidir[9]. Komplementary arxitektura uslubi dizayni oʻzining meʼmoriy kontekstiga hurmat bilan qaraydi va zamonaviy dizayn elementlarini ham qisman qoʻshishi mumkin[10].
Tanqidiy qarashlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Uslub zamonaviy arxitektorlarning shaharlarini emas, balki binolar qurish tendentsiyasini ayniqsa rad etadi, binoning qiymati meʼmoriy butunlikda qolishini[11], shuningdek, modernizmning tabiat yoki kontekstga zid boʻlishini innovatsiya uchun maqsadga muvofiq deb hisoblaydi[12][13]. Tarafdorlarning taʼkidlashicha, 20-asrda dekorativ elementlar va anʼanaviy shakllardan voz kechish sotsialistik tomonidan yangi topilgan soddalik, birdamlik va fidoyilik belgisi, siyosiy sahnaning kapitalistik tomoni esa qulay tejamkorlik belgisi deb hisoblangan. Bundan tashqari, „XX asrgacha qurilgan deyarli har bir bino goʻzal edi“ va zamonaviy va kelajakdagi arxitekturada goʻzallik masalasi shunchaki „eski odatlarni tiklash“ masalasidir[14].
Zamonaviy misollar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
.jpg)
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Lev. „Manifesto Of Complementary Architecture“ (en-US) (2019-yil 10-iyun). 2020-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
- ↑ „COMPLEMENTARY | meaning in the Cambridge English Dictionary“ (en). dictionary.cambridge.org. Qaraldi: 2020-yil 17-oktyabr.
- ↑ Alexander, Christopher. A Pattern Language: Towns, Buildings, Construction (en). Oxford University Press, 1977-08-25. ISBN 978-0-19-972653-0.
- ↑ Krier, Leon. The Architecture of Community (en). Island Press, 2009-05-08. ISBN 978-1-61091-124-5.
- ↑ Lev, Jiri. Manifesto of Complementary Architecture (MOCA) (2015).
- ↑ Alexandru, Diana. „Debate on the Presence/Absence of the Vitruvian Triad in the Current Architecture and Urban Design“ (inglizcha).
{{cite magazine}}: Cite magazine requires|magazine=(yordam) - ↑ „On Continuity in Architecture“ (en-US). Larry Speck. Qaraldi: 2020-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Continuity in Architecture – Manchester School of Architecture“. www.msa.ac.uk. Qaraldi: 2020-yil 17-oktyabr.
- ↑ Wojciuk, Natalia; Milwicz, Roman; Nowotarski, Piotr (2016-01-01). „Analysis of The Urban Space Perception, Transformed Under the Influence of Complementary Architecture“. Procedia Engineering. World Multidisciplinary Civil Engineering-Architecture-Urban Planning Symposium 2016, WMCAUS 2016 (inglizcha). 161-jild. 1338–1342-bet. doi:10.1016/j.proeng.2016.08.653. ISSN 1877-7058.
- ↑ „A Complementary Architectural Dialogue of Past and Present in the Refurbishment of Hotel Fouquet Barrière“ (en-US). ArchDaily (2019-yil 26-aprel). Qaraldi: 2020-yil 17-oktyabr.
- ↑ Alexandru, Diana. „Debate on the Presence/Absence of the Vitruvian Triad in the Current Architecture and Urban Design“ (inglizcha).
{{cite magazine}}: Cite magazine requires|magazine=(yordam) - ↑ Salingaros, Nikos A.. Unified Architectural Theory: Form, Language, Complexity, 2013. ISBN 978-9937623056.
- ↑ Glendinning, Miles. Architecture's Evil Empire?: The Triumph and Tragedy of Global Modernism (en). Reaktion Books, 2010-10-15. ISBN 978-1-86189-981-1.
- ↑ Affairs. „Why You Hate Contemporary Architecture ❧ Current Affairs“ (en). Current Affairs. Qaraldi: 2020-yil 17-oktyabr.