Ko'z rangi
Ko'zga rang beradigan anatomik tuzilish - iris .
Ko'z rangidagi irisning roli
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ko'z,avvalo,3 ta asosiy to'qimalarga egadir. Ularning tuzilishi, tashqi tomondan:
- Sklera
- xoroid
- Retina
Sklera biriktiruvchi to'qima hisoblanadi. Stroma oq va ko'zning old qismida joylashgan shaffof, shuning uchun yorug'likning ko'zga kirishiga imkon beradi. Ushbu shaffof sklera shox parda deb ataladi. Patologiyada shox parda shaffofligini yo'qotadi va ko'z rangini o'zgartirishi mumkin va skleraning rangi kabi oqlanish ham mumkin. Koroid - ko'p miqdorda pigmentni o'z ichiga olgan qon tomir qatlami to'qimasidir. Retina pigmentli epiteliydir. Iris ikkita to'qimadan iborat. Bular xoroid va retina. Koroid old tomonga, to'r parda esa orqaga qaraydi. Shuning uchun ko'zning rangini beruvchi xoroid to'qimasidir. Koroid qancha ko'p pigmentni o'z ichiga olsa, ko'z shunchalik qora rangga aylanadi va kamroq pigment bo'lsa, u engilroq bo'ladi (ko'k). Bu nima uchun ko'zning qizil rangga aylanishini tushuntiradi. Axinlik kasalligida melanotsit hujayralari tomonidan ishlab chiqarilgan melanin pigmentlari tashqariga chiqmaydi. Shunday qilib, keratinotsit hujayralari melaninni qabul qila olmaydi. Ushbu sitologik buzilish pigmentlarning epiteliyda tarqala olmasligiga va to'qimalarning juda ochiq rangga ega bo'lishiga olib keladi. Ammo,xoroid tomirlar qatlami bo'lgani uchun pigmentlarning rangi qonning rangi bilan almashtiriladi ko'z qizil ko'rinadi. Shu sababli, ba'zi fotosuratlarda sog'lom ko'zlarning qizil bo'lishining sababi qon rangining aksidir.
Ko'zning turli xil ranglari
[tahrir | manbasini tahrirlash]ochiq jigarrang ko'z
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ochiq jigarrang ko'zlar : Ko'z rangi jigarrangning engil soyasi bilan.
To'q jigarrang ko'z / Qora ko'z
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Jigarrang ko'z : Bu to'q jigarrang ko'zlarga qaraganda kamroq tarqalgan ko'z rangidir.
- To'q jigarrang ko'z yoki Yopiq jigarrang ko'z : Ko'p pigmentni o'z ichiga oladi va har doim krossoverda ustunlik qiladi. To'q jigarrang - eng keng tarqalgan ko'z rangidir. Qora sifatida tasvirlangan ko'zlar aslida butunlay to'q jigarrang. Ba'zi odamlarda melanizm kabi bir narsa bo'lishi ham mumkin.
ko'k ko'z
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Moviy ko'z : bu rang yangi mutatsiyaga asoslangandir. U taxminan besh ming yillik gendan kelib chiqgan. Ko'zlar ko'k rangga ega, chunki irisda ozroq miqdorda melanin bor. Ba'zi ko'k ranglar juda yorqin, hatto parlament ko'klari kabi qarama-qarshi bo'lishi ham mumkin, boshqalari esa tumanli va xira bo'lishi mumkin.
- Yashil ko'z : Xuddi ko'k ko'zlar kabi, u ozgina pigmentni o'z ichiga oladi, pigment ham yog'ni o'z ichiga oladi, zaytun yashili, zumrad yashili, o'rmon yashili kabi yashil soyalar bularning aralashmasi yoki naqshlari bo'lishi mumkin.
qora ko'z
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Hazel ko'z : kehribar va yashil yoki ko'k va yashil yoki ko'k va amberning gibrididir. Irisning markaziga qarab,yashil yoki sarg'ish rangga o'zgaradi, tashqi tomoni ko'k yoki yashil bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, barcha turdagi findiq ko'zlari ko'k va yashil kabi kamroq pigmentni o'z ichiga oladi.
amber ko'z
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Amber ko'z : U sariq, och jigarrang, to'q sariq, oltin rang kabi sariq ranglarni o'z ichiga oladi. Bu qizil va sariq aralashmasi kabi jigarrang soyaga o'xshaydi. Lipoxrom pigmenti ko'zning amber ohangini yaratib beradi.
kulrang ko'z
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Kulrang ko'z : juda kam. U kumushrang kulrang yoki ochiq yashil naqshlarga ega bo'lishi mumkin.
qizil ko'z
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Qizil ko'z : Bu Akinlarning ko'z rangidir. Uning pigmenti yo'q, yorug'likka juda sezgir, ko'z qorachig'i esa qizil rangga egadir.
Geteroxromiya iridis
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Heterokromiya iridis : Bu odam yoki ikki ko'zli mavjudotlarda ikki ko'zning irislari bir-biridan farq qiladigan holat.
Ulardan tashqari, istisno sifatida kulrang-yashil, firuza, kulrang-yashil-ko'k kabi aralash ranglarning ko'zlari bo'lgan odamlar ham bo'lishi mumkin.
ko'z rangi spektri
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yevropada ko'z ranglarini taqsimlash
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dunyodagi barcha odamlarning qariyb 90%i jigarrang ko'zlarga egadir. Ularning aksariyati to'q jigarrang. Qolgan 10% ko'k, yashil, kulrang va yashil-ko'k ko'z ranglariga egadir