Kontent qismiga oʻtish

Kipr turizmi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Petra tou Romiou ("Yunonlar qoyasi"), bu yerda afsonada aytilishicha, sevgi va go'zallik ma'budasi Afrodita dengizdan chiqqan.
Akamas yarim orolida joylashgan dara
Protaras plyaji
Qumli plyajlar ko'pincha yashil toshbaqalar uchun yashash joylari sifatida ishlatiladi.

Kiprdagi turizm Kipr Respublikasi iqtisodiyotining muhim sohalaridan biri bo'lib[1][2][3], Kipr madaniyati va uning yillar davomida rivojlanishiga taʼsir koʻrsatmoqda[4][5]. 2006-yilda turizm mamlakat yalpi ichki mahsulotining 10,7 foizini tashkil etdi va turizm sohasidagi umumiy bandlik 113 ming kishiga baholandi[6]. Yiliga 4 million sayyoh sayyohlik oqimi bilan[7] sayyohlik oqimi bilan Kipr dunyoda mashhurlik boʻyicha 40-oʻrinda[8][9] va aholi jon boshiga turistlar soni boʻyicha[10] 6-oʻrinda turadi. Kipr 1975-yildan buyon Jahon sayyohlik tashkilotining to'liq a'zosi[11].

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Varosha Gollivud kino aktyorlari tez-tez tashrif buyuradigan dunyodagi eng mashhur kurortlardan biri hisoblanadi. Turklar Kiprga bostirib kirgandan so'ng, kvartal " arvoh shaharcha " ga aylandi: endi uning hududi qo'shinlar tomonidan qo'riqlanadi[12].

Mamlakat bo'yicha kelish

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yunon roki va Sarasen roki
Ayia Thekla plyaji

Aksariyat sayyohlar Yevropaning boshqa mamlakatlaridan kelishadi. Tashrif buyuruvchilarning 80% dan ortig'i Shimoliy, G'arbiy va Sharqiy Yevropadan keladi, ulardan ingliz sayyohlari eng ko'p bo'lib qolmoqda. Bunga bir qancha omillar, jumladan, keng tarqalgan ingliz tili, shuningdek, orolning mustamlaka imperiyasi tarkibida bo'lishi va Britaniyaning Akrotiri va Dekeliya harbiy bazalarining mavjudligi yordam beradi. 2008-2009 yillardagi global iqtisodiy inqiroz sayyohlar sonining kamayishida o'z aksini topdi, bu Kipr sayyohlik sanoatining Britaniya bozoriga haddan tashqari bog'liqligini ta'kidladi. 2009-yilda boshqa mamlakatlardan kelganlar sonini ko'paytirishga harakat qilindi[13]. Zamonaviy geosiyosiy voqealarga muvofiq, Rossiya fuqarolari ushbu mamlakatga tashriflar ro'yxatida ikkinchi o'rinni egallashdi bu 2000-yillarning oxirida boshlangan va shu vaqtdan beri ularning soni tez o'sib bormoqda[14][15][16][17].

2018-yilda Kiprga turizm maqsadida 3,93 million kishi tashrif buyurdi[18]. Qisqa muddatli asosda kelgan sayyohlarning aksariyati quyidagi mamlakatlardan edi[19]:

Joy Mamlakat 2016 yil 2017 yil 2018
1  Buyuk Britaniya 1 157 978 ▲ 1,253,839 ▲ 1 327 805
2  Rossiya 781 634 ▲ 824 494 Decrease 783 631
3  Isroil 148 739 ▲ 261 966 Decrease 232 561
4  Germaniya 124 030 ▲ 188 826 ▲ 189 200
5  Gretsiya 160 254 ▲ 169 712 ▲ 186 370
6  Shvetsiya 115 019 ▲ 136 725 ▲ 153 769
7  Polsha 42 683 ▲ 56 665 ▲ 89 508
8  Shveysariya (shu jumladan Lixtenshteyn ) 46 602 ▲ 57 540 ▲ 74 216
9  Ukraina 62 292 Decrease 48 190 ▲ 69 619
10  Ruminiya 28 741 ▲ 49 304 ▲ 66 969

Raqobatbardoshlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2013 yilgi Jahon iqtisodiy forumining[en] hisobotiga ko'ra, Kipr sayyohlik sanoati umumiy raqobatbardoshlik bo'yicha dunyoda 29-o'rinni egallaydi. Turizm infratuzilmasiga kelsak, Kipr turizm sohasiga nisbatan dunyoda birinchi o'rinda turadi[20]. Yevropaning eng mashhur va eng toza plyajlari bilan sayyohlik sanoatining aksariyati sayyohlarni jalb qilish uchun dengiz quyoshi va qumga tayanadi[21][22][23]. Bu sayyohlar kelishining mavsumiy taqsimlanishida aks etadi, ularning nomutanosib soni yoz oylarida keladi[24].

Investitsiyalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jahon turizm va sayohat Kengashining 2016-yilgi hisobotiga ko'ra, 2015-yilda sayohat va turizm sohasiga investitsiyalarning umumiy hajmi 273,7 million evroni tashkil etdi (umumiy investitsiyalarning 14%); 2026-yilga kelib investitsiyalarning 384,6 million evrogacha o'sishi prognoz qilingan[25].

Moviy bayroqlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

KPMG 2020-yil hisobotiga ko'ra, orolning sharqiy qismida eng ko'p moviy bayroq bilan taqdirlangan plyajlar mavjud[26].

Til va xizmat

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Orolning turizmdagi roli bilan bog'liq holda ingliz tili muhim rol o'ynaydi, ammo orolda rus sayyohlari sonining ko'payishi bilan rus tili ham keng tarqaldi[27][28][29]. Yunon va turk tillari mos ravishda Kipr yunonlari va Kipr turklari gapiradigan asosiy tillar bo'lib qolmoqda[30].

Xodimlar va ta'lim

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yildagi Eurostat ma'lumotlariga ko'ra, Kipr universitet bitiruvchilarining aholi orasida ulushi bo'yicha 2-o'rinni egallagan (Irlandiya 1-o'rinda): Kipr aholisining 49,9 foizi ilmiy darajaga ega[31]. 2013-yilda Yevropa Ittifoqiga a'zo yana uchta davlat ta'limga Kiprga qaraganda YAIM ulushi bo'yicha ko'proq davlat mablag'larini kiritdi (6,5% va Yevropa Ittifoqi o'rtacha 5%)[32].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Cyprus Travel & Tourism - Climbing to new heights.“. Accenture. World Travel and Tourism Council. 2012-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
  2. ↑ „Cyprus Profile: Cruising to Growth“ (en). www.cyprusprofile.com. 2020-yil 9-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  3. ↑ „Kipr Hotels“.
  4. ↑ Ayres, Ron (2000-01-01). "Tourism as a passport to development in small states: reflections on Cyprus". International Journal of Social Economics 27 (2): 114–133. doi:10.1108/03068290010308992. ISSN 0306-8293. https://doi.org/10.1108/03068290010308992. 
  5. ↑ "Opening the vault of tourism in Cyprus". PwC Cyprus team. July 2013. Archived from the original on 2016-08-17. https://web.archive.org/web/20160817222328/https://www.pwc.com.cy/en/publications/assets/cyprus-tourism-study-pwc-eng.pdf. Qaraldi: 2021-05-10. Kipr turizmi]]
  6. ↑ „Cyprus – Tourism – Asppen Overseas“ (en-US). 2020-yil 9-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  7. ↑ „Historic number of tourist arrivals in 2018 with 3.93m visitors“ (2019-yil 17-yanvar). 2019-yil 17-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 10-may.
  8. ↑ „Moody's: Cypriot banks benefit from strong tourism in 2016“. www.cna.org.cy. 2020-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  9. ↑ Christou. „CTO eyes nearly three million tourists in 2016 | Cyprus Mail“ (en). Cyprus mail. 2021-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  10. ↑ „Economy Statistics - Tourist arrivals (per capita) (most recent) by country“. Nationmaster. 2014-yil 23-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 29-yanvar.
  11. ↑ „UNWTO member states“. World Tourism Organization (UNWTO). 2006-yil 20-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  12. ↑ shalw. „The abandoned town in Cyprus where celebrities used to frolic“ (en). Sound Health and Lasting Wealth (2020-yil 31-iyul). Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.[sayt ishlamaydi]
  13. ↑ „Cyprus taps new markets amid decline in tourist arrivals“. Xinhua (2009-yil 23-mart). 2009-yil 28-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 23-mart.
  14. ↑ Алла Добровольская. „На Кипре появятся новые виды туризма“ (ru). rg.ru. Российская газета (19 ноября 2008). 2021-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 10-may.
  15. ↑ „SigmaLive: Russian tourism: Cyprus and Greece in top choices“ (en). www.sigmalive.com. 2020-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  16. ↑ „Russian Tourism: Increase in Demand for Holidays in Cyprus and Greece“ (en). www.goldnews.com.cy. 2020-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  17. ↑ „Why do Russians choose Cyprus? | Cyprus Inorm | Cyprus inform“ (en). www.kiprinform.com. 2020-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  18. ↑ „Кипр в 2018 году побил рекорд по числу туристов: 3.93 млн человек“ (ru). www.tourprom.ru (14 февраля 2019). 2021-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 10-may.
  19. ↑ „Statistical Service - Services - Tourism - Key Figures“. www.mof.gov.cy. 2019-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  20. ↑ „Travel and Tourism Competitiveness Index“. World Economic Forum. 2011-yil 4-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 1-iyun.
  21. ↑ „EU bathing water continues to improve, says report“. BBC News (2013-yil 21-may). 2020-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 10-may.
  22. ↑ „Revealed: Europe's best beach getaways“. The Independent (2011-yil 5-aprel). 2011-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 10-may.
  23. ↑ Habegger, Larry. „World Watch - European Clean Beaches“. Chicago Tribune (2007-yil 10-iyun). Qaraldi: 2007-yil 11-iyun.[sayt ishlamaydi]
  24. ↑ „Cyprus Tourism GP Citizenship“. www.gp-citizenship.com. 2021-yil 1-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  25. ↑ „World Travel and Tourism Council: Travel & Tourism - Economic Impact 2016 Cyprus. Documents download module“ (en). ec.europa.eu. 2020-yil 15-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  26. ↑ „Insights - KPMG Cyprus“ (en). KPMG (2020-yil 4-noyabr). 2020-yil 9-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  27. ↑ „Cyprus: Important Phrases - Tripadvisor“ (en). www.tripadvisor.com. 2020-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  28. ↑ „The Cypriot language | Cyprus Inorm | Cyprus inform“. www.kiprinform.com. 2020-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  29. ↑ „Культурные связи формировались десятилетиями“ (ru). www.vkcyprus.com. Вестник Кипра (2021-yil 13-aprel). 2021-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 10-may.
  30. ↑ Hadjioannou, Xenia (2011-11-01). "Language policy and language planning in Cyprus". Current Issues in Language Planning 12 (4): 503–569. doi:10.1080/14664208.2011.629113. ISSN 1466-4208. https://doi.org/10.1080/14664208.2011.629113. 
  31. ↑ „Ireland the most educated country in EU, says Eurostat“. University World News. 2020-yil 10-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr.
  32. ↑ „Education and Training“ (en). Education and Training - European Commission. 2020-yil 30-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-noyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Kipr_turizmi&oldid=5238678" dan olindi