Kemer

Kemer
Kemer; Kemer
	shahar
	36°36′4″N 30°33′50″E / 36.60111°N 30.56389°E
Mamlakat	Turkiya
{{{mintaqa_turi}}}	Kemer
Rasmiy til(lar)i	turk tili
Aholisi	il — 22 500 kishi
	Kemer

Kemer (turkcha: Kemer) — Turkiyaning Oʻrta yer dengizi sohilidagi, Antaliya viloyatidagi kurort va port shahri. Antaliya shahridan 42 kilometr janubi-gʻarbda Toros togʻlari etagida joylashgan boʻlib, u Turk Riviera deb ataladigan qismidir^[1].

Shaharning doimiy aholisi 20 ming kishidan sal koʻproqni tashkil qiladi, ammo yoz-kuz mavsumida faol sayyohlar oqimi tufayli shaharda yashovchilar soni bir necha songa koʻpayadi^[2].

Tarix

Kemer Likiyaning tarixiy hududida joylashgan boʻlib, unda Makedoniyalik Iskandar, Mark Antoni va antik davrning boshqa buyuk sarkardalari izlari saqlanib qolgan^[3].

1910-yilgacha Kemer kichik aholi punkti boʻlib, Eskikoʻy (turkcha: Eskiköy -"eski qishloq" degan maʼnoni anglatadi). Uning tarixidan faqat qadimda qishloqning Idiros deb atalganligi saqlanib qolgan. Koʻp yillar davomida togʻlardan sel oqimlari tushib, koʻplab koʻllar va botqoqlarni hosil qilgan. 1910-yilda yana vayronagarchilik va botqoqlanishning oldini olish uchun davlat mahalliy aholi koʻmagida tosh devor qurilishini boshladi, u 1917-yilda yakunlandi. Tuzilma togʻ yonbagʻirlari boʻylab 23 km ga choʻzilgan va togʻlarni oʻrab turgan devorga oʻxshardi, shuning uchun aholi punkti yangi Kemer nomini oldi, bu turkchada „belbogʻ“, (turkcha: Kemer). 1950-yilda Kemer qishlog'ida 20 ta baliq ovlash oilasi yashardi. Ular qo'ylarni ham boqishgan. ^[4]

1960-yillarning oxirigacha Kemerga faqat dengiz orqali borish mumkin edi. Turk Rivierasining kurort hududi sifatida rivojlanishi bilan Turkiyaning butun janubiy qirgʻoqlarini, jumladan Kemerni bogʻlovchi D400 avtomobil yoʻli qurildi. 1990-yillarda Kemer (qoʻshni qishloqlar bilan) eng yirik sayyohlik markazlaridan biriga aylandi. 2010-yilda Antaliya-Kemer avtomagistralining qismida 3 ta yangi tunnel qurildi^[5], buning natijasida yoʻlning oʻtkazuvchanligi sezilarli darajada oshdi va uning avariya darajasi kamaydi.

Iqlim

Kemer Oʻrta yer dengizi iqlim zonasida joylashgan^[6], ammo, Antaliyaga geografik yaqinligiga qaramay, u oʻziga xos xususiyatlarga ega: musson iqlimi kamroq aniqlanadi, Antaliya bilan solishtirganda (ayniqsa, qish oylarida) deyarli chorak kamroq yogʻingarchilik boʻlib turadi^[7].

Kemerda yoz quyoshli, quruq va juda issiq, tushdan keyin harorat baʼzan soyada 40° C dan oshadi. Kemerda ob-havo yilning koʻp qismida (qish oylaridan tashqari) hukmronlik qiladi^[8]. Kemerdagi qish odatda deyarli sezilmaydigan sovuqlar bilan birga keladi, sovuqlar va qor juda kam uchraydi^[9].

Gʻarbdan Kemer nisbatan baland Toros togʻlari bilan oʻralgan, shuning uchun shamollar asosan sharq va janubi-sharqda boʻladi. Yozda shamolli kunlar juda kam boʻladi, kuz va qishda esa shamollar kuchayadi^[10].

Dam olish maskani

Kemerdagi asosiy turistik qiziqish arxeologik joylar, tabiiy landshaftlar va plyaj paketi dam olish infratuzilmasi hisoblanadi. Sayyohlarning katta qismi Rossiya va Ukrainadan, biroz kamroq esa Germaniya va Shvetsiyadan keladi^[11].

Kemer va uning atrofidagi eng mashhur tabiiy diqqatga sazovor joylar: Chamyuvadagi koʻrfaz, Goʻynuk togʻ kanoni, Taxtali togʻi, „yonayotgan“ Chimera togʻi, yovvoyi Chirali plyaji va Beldibi gʻori. Likiya yoʻli Kemerning chekkasidan oʻtadi — piyoda sayohat qilish uchun eng mashhur yoʻnalishlardan biri^[12].

Kemerning sayyohlik infratuzilmasi juda koʻp mehmonxonalar, oddiy oilaviy pensiyalar va mehmon uylaridan hashamatli besh yulduzli mehmonxona majmualarigacha mavjud. Mehmonxona fondi juda tez rivojlanmoqda: agar 2000-yilga kelib shaharda 20 ga yaqin mehmonxona mavjud boʻlsa, 2012-yilda ularning soni 200 dan oshdi, 2017-yil boshida esa 300 ga yaqinlashdi^[13]. Ignabargli oʻrmonlar va dengizga yaqin togʻlar bilan oʻralgan Kemer goʻzal tabiati va rivojlangan infratuzilmasi (mehmonxonalar, doʻkonlar, ovqatlanish korxonalari, koʻngilochar joylar, plyaj va dengiz faoliyati) bilan sayyohlarni oʻziga jalb qiladi.

Kemerdan, shuningdek, Turkiyaning aksariyat kurortlaridan boshqa sayyohlik joylariga koʻplab ekskursiyalar mavjud. Rossiya sayyohlik agentliklarining statistik maʼlumotlariga koʻra, Kemerdagi eng mashhur ekskursiyalar Antaliya, Likiya dunyosi, TahatliDagi^[14] va Pamukkalega sayohatlardir^[15].