Kaplaneios maktabi
| Kaplaneios School Καπλάνειος Σχολή | |
|---|---|
| Joylashgan yeri | |
| Ioannina, Gretsiya | |
| Maʼlumot | |
| Type | Akademiya va 20-asrda boshlangʻich maktab |
| Asos solingan sanasi | 1797-yil |
| Asoschi | Manthos va Zois Kaplanis |
| |
Kaplaneios maktabi (yunoncha: Καπλάνειος Σχολή) 1797-1820 – yillarda Ioannina shahrida faoliyat koʻrsatgan yunon taʼlim muassasasi edi. Maktab zamonaviy yunon maʼrifatparvarlik harakatining yirik vakili Afanasios Psalidas tufayli shaharning eng muhim intellektual taʼlim markaziga aylandi[1][2]. Kaplaneios 1922-1926-yillarda qayta qurilgan va shu vaqtdan boshlab bir qator boshlangʻich maktablar joylashgan[3].
Athanasios Psalidas davrida
[tahrir | manbasini tahrirlash]Maktab aka-uka Mantos va Zois Kaplanis, savdogarlar va mahalliy xayriyachilarning shaxsiy mablagʻlari hisobidan tashkil etilgan[1]. Undagi moliyaviy muammolar tufayli maktab oʻrnini Maroutsaia maktabi egalladi. Eng boshidanoq zamonaviy yunon maʼrifatining asosiy namoyandalaridan biri boʻlgan Afanasios Psalidas tashabbusni oʻz qoʻliga oldi va maktab direktori boʻldi[4]. Xuddi shu yili Kaplaneiosda maktab shaxsiy kutubxonasi ochildi, Istanbuldagi Phanar yunon pravoslav kolleji (Konstantinopol) tasarrufiga oʻtdi va Patriarxal Akademiyaning muqobil nomini oldi[4]. Psalidas dastlab anaxronistik va letargik taʼlim tizimiga duch keldi. Buni hal qilish uchun u Ioannina konservativ jamoasi bilan bir qator qarama-qarshiliklarni boshladi. U oʻquv rejasiga eksperimental fizika darslarini kiritdi[2]. Talabalarga shuningdek , qadimgi yunon adabiyoti va zamonaviy ilm-fan, jumladan, Lavuazye kimyosi va Isaak Nyutonning Principia asarlari oʻrgatilgan[5]. Psalidasning asosiy maqsadi va intilishi yunon xalqini intellektual yuksaltirish va siyosiy tomondan tiklash edi. Bunga erishishda unga mintaqaning aqlli va diniy bagʻrikeng hukmdori Ali Posho yordam berib, Ioanninadagi taʼlimni ragʻbatlantirdi[6]. Oʻzining ilgʻor taʼlim usullari tufayli Psalidas konservativ olimlar tomonidan ateizm va voltairizmda ayblangan[7].
Faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Biroq, koʻp oʻtmay Ali Poshoning Portega qarshi muxtoriyat tendensiyalarining bostirilishi, shuningdek, 1821-yilda Gretsiya mustaqillik urushining boshlanishi bilan keskin yakunlandi. Ali poshoning bostirilishi shahardagi maktablarning, shu jumladan Kaplaneiosning vayron boʻlishiga olib keldi[6]. Maktab 1922-1926—yillarda Zois Kaplanisning vasiyatiga binoan qayta qurildi va shu vaqtdan boshlab bir qator boshlangʻich maktablar faoliyat boshlagan edi[3].
Taniqli bitiruvchilari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Angelos Kitsos
- Kosmas Thesprotos, olim
- Georgios Stavros, bankir
- Anastasios Sakellarios, Zosimaia maktabi birinchi direktori
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 Sakellariou, M. V.. Epirus, 4000 years of Greek history and civilization. Ekdotike Athenon, 1997 — 312-bet. ISBN 978-960-213-371-2.
- ↑ 2,0 2,1 Bokaris, Efthymios P.; Koutalis, Vangelis (2001). "The "System of Chymists" and the "Newtonian dream" in Greek-speaking Communities in the 17th–18th Centuries". Science & Education 17 (6): 641–661. doi:10.1007/s11191-006-9050-x.
- ↑ 3,0 3,1 Sakellariou, M. V.. Epirus, 4000 years of Greek history and civilization. Ekdotike Athenon, 1997 — 414-bet. ISBN 978-960-213-371-2.
- ↑ 4,0 4,1 „Καπλάνειος Σχολή- Πατριαρχική Σχολή. [Kaplaneios -Patriarchical School“] (el). Κάτοπρον Ελληνικής Επιστήμης και Φιλοσοφίας (University of Athens). Qaraldi: 2010-yil 30-oktyabr.
- ↑ Angelomatis-Tsougarakis, Helen. The eve of the Greek revival: British travellers' perceptions of early nineteenth-century Greece. Taylor & Francis, 1990 — 128-bet. ISBN 978-0-415-03482-1.
- ↑ 6,0 6,1 Floros, Ioannis N. Paideia in Ioannina during the so-called Tourkokratia: 18th century - beginning 20th century. University of Johannesburg (Thesis). hdl:10210/2572.
- ↑ Demos, Raphael (Oct 1958). "The Neo-Hellenic Enlightenment (1750-1821)". Journal of the History of Ideas (University of Pennsylvania Press) 19 (4): 523–541 [537]. doi:10.2307/2707921.