Kontent qismiga oʻtish

Julian Abele

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Julian F. Abele
Tavalludi
Julian Francis Abele[1]

April 30, 1881
Philadelphia, Pennsylvania, U. S.
Vafoti 23-aprel 1950-yil(1950-04-23)
(68 yoshda)
Philadelphia, Pennsylvania, U. S.
Fuqaroligi AQSh
Kasbi arxitektor
Turmush oʻrtogʻi Marguerite Bulle (m.1925)[1]
Bolalari 3

Julian Frencis Abele (1881-yil 30-aprel — 1950-yil 23-aprel) taniqli qora tanli amerikalik arxitektor va Horace Trumbauer ofislarining bosh dizayneri. U 400 dan ortiq binolarni, jumladan Garvard universitetidagi Widener memorial kutubxonasini (1912-15), Filadelfiya markaziy kutubxonasini (1917-27)[2] va Filadelfiya sanʼat muzeyini (1914-28) loyihalashda ishtirok etgan[3]. U Dyuk universiteti gʻarbiy kampusining asosiy dizayneri boʻlgan (1924-54). [4]

Abelening Trumbauer firmasiga qoʻshgan hissasi katta edi, ammo Trumbauer hayoti davomida mualliflik daʼvo qilgan yagona bino Dyuk universiteti cherkovi edi. 1938-yilda Trumbauer vafotidan soʻng, u arxitektura firmasiga rahbarlik qildi va Dyukda qoʻshimcha binolar, jumladan Allen maʼmuriy binosi va Kameron yopiq stadionini loyihalashtirdi[5].

Tarjimai holi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Abele Filadelfiyada taniqli oilada tugʻilgan. Uning ona tomondan bobosi Robert Jons edi. Julian XVIII asr oxirida shaharning Lombard Markaziydagi Presviterian cherkoviga asos solgan[5]. Abelning oʻgʻli Julian Frensis Abele kichik arxitektura muhandisi, uning jiyani Julian Abele Kuk Xovard universitetida qurilish koordinatori boʻlib ishlagan.

Abele koʻplab ommaviy axborot vositalarida ishlagan. U oʻzining gʻoyasida boʻlgan barcha mebellarini loyihalashtirdi. Eng mayda detallarigacha oʻzi bajardi. Abele koʻplab tarixiy uslublarni bilgan boʻlsada, koʻproq Lui XIV ishooti ustida ish olib borar edi.

Taʼlimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Filadelfiya bepul kutubxonasi uchun taqdimot chizmasi (1918). Imzolanmagan boʻlsada, bu Abele tomonidan chizilgan deb hisoblanadi.

Abele Quaker tomonidan boshqariladigan Yoshlar Institutida taʼlim oldi[6]. U yerda matematikani boshqalarga nisbatan yaxshi oʻqirdi[7]. 1898-yilda Julian Pensilvaniya muzeyi sanoat sanʼati maktabida (PMSIA, hozirgi Sanʼat universiteti) ikki yillik arxitektura chizmachilik kursini tamomlagan.

Julian Pensilvaniya universitetining arxitektura boʻlimiga qabul qilingan birinchi qora tanli talaba edi[7]. U qora tanlilarning universitetda duch kelgan cheklovlari, jumladan yotoqxonada yashay olmasligi yoki maktab choyxonasida ovqatlana olmasligi bilan yanada eʼtiborga sazovor boʻldi.  Talabalar juftligiga tayinlangan loyihalarda u kafedradagi yagona yahudiy talaba Lui Magaziner bilan hamkorlik qilardi. Shu sababli yahudiy talaba ham kamsitishlarga duch kelardi[8]. Ammo bu ikki oʻrtada bir umrlik doʻstlikning boshlanishi edi.

Abele 1901-yilda Beaux Arts piyodalar shlyuzini loyihalash boʻyicha talabalar tanlovida gʻolib chiqdi. Bu Haverford kolleji kampusida qurilgan birinchi binosi edi[9]. Edvard B. Konklin yodgorlik darvozasi Temir yo‘l avenyusida kollejga kiraverishda joylashgan[10]. U tengdoshlari orasida katta hurmatga sazovor boʻlib, „Irodali va qobiliyatli“ [5] deb atala boshlandi, shuningdek, pochta boʻlimi va botanika muzeyi uchun loyihalari uchun talabalar mukofotlariga sazovor boʻldi. Julian universitetning Arxitektura jamiyati prezidenti etib saylangan[11].

U 1902-yilda Pensilvaniya universiteti arxitektura boʻlimining birinchi qora tanli bitiruvchisi boʻldi. U mahalliy meʼmorda yarim kunlik ishlagan va Pensilvaniya Tasviriy sanʼat akademiyasida kechki mashgʻulotlarda qatnashgan. Filadelfiya arxitektori Horace Trumbauerning moliyaviy homiyligi ostida Julian Fransiya va Italiya boʻylab sayohat qilgan, bu tajriba uning dizayn ishlariga hayoti davomida koʻp taʼsir koʻrsatgan.

Faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1902-yilda Pensilvaniya universitetini tamomlagandan soʻng, Abele gʻarbga, Spokanga, Vashingtonga sayohat qildi va u yerda singlisi Elizabet Abele Kuk uchun uy qurdi va sharqqa qaytib keldi[12]. 1906 yilda Abele Trumbauer firmasiga bosh dizayner Frank Seeburgerning yordamchisi sifatida qoʻshildi[11]. 1909-yilda Seeburger firmani tark etgach, Abele bosh dizayner lavozimini egalladi[11]. Abelning firma ichidagi obroʻsi hech kimga sir emas edi; u eng koʻp maosh oladigan ikkinchi arxitektor edi.


Sanʼatshunos Devid B. Braunli 1914 — 28 yillarda Filadelfiya sanʼat muzeyini loyihalash va qurish boʻyicha 14 yillik saʼy-harakatlarni oʻrgangan. Julian Trumbauer arxitektori Xouell Lyuis Sheyga binoning rejasi va massivini ishontiradi, ammo yakuniy istiqbol chizmalari Abelning oʻziga xos qoʻlida ekanligini taʼkidlaydi[13]. 1976-yilda "Rokki" filmida nishonlangan oldingi zinapoyalarni oʻz ichiga olgan tashqi teras dizayni Abelega tegishli. edi.

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1925-yilda 44 yoshida o‘zidan 20 yosh kichik fransuz pianinochisi Marguerit Bullega uylanadi. Ularning uchta farzandi bor edi: Julian Abele, Marguerite Mari Abele (yosh vafot etgan) va Nadiya Bulanjer Abele. Marguerite 1936-yilda uni tark etib, opera qoʻshiqchisi Yozef Kovalevskiyning turmush oʻrtogʻi boʻldi va u bilan yana uchta farzandi boʻldi[5].

Julian 1950-yilda Filadelfiyada[14] yurak xurujidan vafot etgan va Pensilvaniya shtatining Kollingdeyl shahridagi Eden qabristoniga dafn etilgan[15].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 "PENN BIOGRAPHIES: Julian Francis Abele (1881-1950)" (Wayback Machine saytida 2013-12-07 sanasida arxivlangan), University of Pennsylvania Archives
  2. ↑ „Digital Collections: History“.
  3. ↑ „Julian F. Abele (1881-1950) •“ (2007-yil 29-yanvar).
  4. ↑ „Julian Abele, Architect“. Library.duke.edu (2010-yil 26-may). 2009-yil 13-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 5-yanvar.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 „Out of the Shadows“. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "smithsonian" defined multiple times with different content
  6. ↑ „75th Anniversary - Julian Abele“. Libwww.freelibrary.org. Qaraldi: 2012-yil 5-yanvar.
  7. ↑ 7,0 7,1 Webster, Josephine Faulkner. „Julian Francis Abele (1881-1950).“ In Wilson, Dreck Spurlock (ed.), African-American Architects: A Biographical Dictionary, 1865-1945, 2004, pp. 1-3. Taylor & Francis.
  8. ↑ Henry Magaziner, son of Abeleʼs U. of P. classmate and friend Louis Magaziner, in a 1989 interview. Quoted in Susan E. Tifft, "Out of the Shadows, " Smithsonian Magazine, February 2005.
  9. ↑ "Gate on Haverford College Campus Linked to Black Architectural Pioneer Julian Abele, " Journal of Blacks in Higher Education, January 26, 2016.
  10. ↑ Conklin Memorial Gate, from Google Earth.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 „Meet the Black Architect Who Designed Duke University 37 Years Before He Could Have Attended It - Curbed“. www.curbed.com. 2016-yil 28-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "www.curbed.com" defined multiple times with different content
  12. ↑ „Abele, Julian Francis (1881 - 1950) -- Philadelphia Architects and Buildings“.
  13. ↑ David B. Brownlee, Making a Modern Classic: The Architecture of the Philadelphia Museum of Art (Philadelphia Museum of Art, 1997), pp. 60-61, 72-73.
  14. ↑ William E. King. „North Carolina Architects & Builders: Abele, Julian Francis (1881-1950)“. North Carolina State University Libraries (2009).
  15. ↑ Romero. „Octavius Catto and the forgotten African-American heroes that lie in Eden Cemetery“. www.philly.curbed.com (2017-yil 26-sentyabr). Qaraldi: 2019-yil 8-iyul. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Julian_Abele&oldid=5178599" dan olindi