James Cagney
| James Cagney | |
|---|---|
.jpg) | |
| Tavalludi |
James Francis Cagney Jr. 17-iyul 1899-yil New York City, A. Q. Sh. |
| Vafoti |
30-mart 1986-yil (86 yoshda) Stanford, New York, A. Q. Sh. |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Kasbi |
|
| Faoliyat yillari | 1919-1961; 1981 |
| Turmush oʻrtogʻi |
Frances Vernon (turm. 1922) |
| Bolalari | 2 |
James Francis Cagney Jr. (/ˈkæɡni/ , 1899-yil 17-iyul — 1986-yil 30-mart)[1] amerikalik aktyor, raqqosa va kinorejissyor edi. Sahnada va kinoda Cagney oʻzining doimiy baquvvat chiqishlari, oʻziga xos vokal uslubi va kulgili komikslar vaqti bilan tanilgan. U turli xil spektakllar uchun olqish va asosiy mukofotlarga sazovor boʻldi[2]. James "The Public Enemy" (1931), „Taxi“ (1932), „Angels with Dirty Faces“ (1938), „The Roaring Twenties“ (1939), „City for Conquest“ (1940) va „White Heat“ (1949) kabi filmlarda ko‘p qirrali qattiqqo‘l yigitlarning rolini o‘ynagani bilan yodda qolgan. O'z karerasining boshida oʻzini shu obroʻ bilan cheklagan yoki cheklangan[3]. U oʻz filmlarida raqsga tushish imkoniyatlarini muhokama qila oldi va Yankee Doodle Dandy (1942) musiqiy filmidagi roli uchun Akademiya mukofotini qoʻlga kiritdi. 1999-yilda Amerika kino instituti uni Gollivudning Oltin Asrining eng buyuk erkak yulduzlari roʻyxatida sakkizinchi oʻringa qoʻydi[4].
Yoshlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]James Francis „Jimmy“ Cagney 1899-yilda Nyu-York shahridagi Manxettenning Quyi Sharqiy tomonida tugʻilgan. Uning biograflari haqiqiy joylashuvi borasida kelisha olmaydi: D prospekti va 8-koʻchaning burchagida yoki Sharqiy 8-koʻcha, 391-uydagi eng yuqori qavatdagi kvartirada, uning tugʻilganlik haqidagi guvohnomasida koʻrsatilgan manzil[5]. Uning otasi James Francis Cagney Sr. (1875-1918) irlandiyalik edi. Oʻgʻli tugʻilganda u barmen[6] va havaskor bokschi boʻlgan, garchi Cagneyning tugʻilganlik haqidagi guvohnomasida u telegrafchi sifatida qayd etilgan boʻlsada[5]. Uning onasi Caroline Elizabeth (née Nelson, 1877-1945), otasi esa Norvegiya kema kapitani edi.
Karyera
[tahrir | manbasini tahrirlash]1919-yilda, Cagney Wanamaker’s Univermağıda ishlayotganida, hamkasbi uning raqsga tushganini koʻrib, yaqinlashib kelayotgan „Every Sailor“ filmidagi roli haqida maʼlumot berdi. Bu urush davridagi spektakl boʻlib, unda xor ayollar kiyimidagi harbiy xizmatchilardan iborat boʻlib, dastlab „Every Woman“ deb nomlangan. Cagney xor uchun tinglovdan oʻtdi, garchi bu vaqtni behuda deb hisoblasa ham, chunki u faqat bitta raqs bosqichini, murakkab Pibodini bilardi, lekin u buni juda yaxshi bilardi[7]. Bu prodyuserlarni uning raqsga tushishi mumkinligiga ishontirish uchun yetarli edi va u davom etishni kutayotganda boshqa raqqosalarning harakatlarini koʻchirib olib, ularni oʻz repertuariga qoʻshdi[8]. U ayol rolini oʻynashni gʻalati koʻrmadi va xijolat tortmadi. Keyinchalik sahnaga chiqqanida oʻzining tabiiy uyatchan shaxsini qanday yoʻqotishga muvaffaq boʻlganini esladi: „Chunki u yerda men oʻzim emasman. Men Jim Cagney emasman. Men yubkalar, pariklar, boʻyoqlar, kukunlar, patlar va shlyapalar kiyganimda, albatta, men uni butunlay yoʻqotdim.[9]“
Filmografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Televizion
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Yil | Koʻrsatish | Rol | Izohlar |
|---|---|---|---|
| 1956 | Soldier From The Wars Returning | George Bridgeman | NBC telekanalida 1956-yil 10-sentabrda Robert Montgomeri taqdim etgan 6-mavsumning birinchi epizodida namoyish etilgan. |
| 1960 | Whatʼs My Line? | Sirli mehmon | 1960-yil 15 mayda CBS telekanalida efirga uzatildi[10] |
| 1966 | The Ballad of Smokey the Bear | Big Bear | 1966-yil 24 noyabrda NBC telekanalida efirga uzatilgan[11] |
| 1984 | Terrible Joe Moran | Joe Moran (yakuniy rol) |
Radio chiqishlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Yil | Dastur | Epizod/manba |
|---|---|---|
| 1942 | Screen Guild Players | Yankee Doodle Dandy[12] |
| 1948 | Suspense | Loveʼs Lovely Counterfeit[13] |
| 1948 | Suspense | No Escape[14] |
| 1952 | Family Theater | The Red Head[15] |
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ McGilligan, page 14
- ↑ Speck, Gregory. „From Tough Guy to Dandy: James Cagney“. The World and I (1986-yil iyun), s. 319. 2008-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-oktyabr.
- ↑ McGilligan, page 11
- ↑ „America's Greatest Legends“. AFI's 100 Years...100 Stars. American Film Institute (2005). 2015-yil 20-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 13-oktyabr.
- ↑ 5,0 5,1 McCabe, page 5
- ↑ Warren, page 4
- ↑ Warren, page 36
- ↑ Cagney, page 27
- ↑ McGilligan, page 19
- ↑ „What's My Line? - Episodes - IMDb“. IMDb. 2021-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 2-yanvar.
- ↑ „The Ballad of Smokey the Bear“. IMDb (1966-yil 24-noyabr). 2021-yil 9-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 2-yanvar.
- ↑ „Players to Open Season With 'Yankee Doodle Dandy'“. Harrisburg Telegraph (1942-yil 17-oktyabr), s. 19. 2016-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 28-may. Andoza:Open access
- ↑ „Suspense: Love's Lovely Counterfeit (Radio)“. 2020-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 8-iyul. Andoza:Open access
- ↑ „Suspense - No Escape“ (2010-yil 19-dekabr). 2020-yil 9-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 8-iyul. Andoza:Open access
- ↑ Kirby, Walter. „Better Radio Programs for the Week“. The Decatur Daily Review (1952-yil 24-fevral), s. 38. 2018-yil 15-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 28-may. Andoza:Open access