Kontent qismiga oʻtish

Ispaniyada jinoyatchilik

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Rastro bozorida shahar politsiyasi xodimlari, Madrid .

Ispaniyada jinoyatchilik darajasi boshqa Yevropa mamlakatlariga nisbatan nisbatan past, talonchiliklar bundan mustasno[1]. 2022-yilda u aholi soniga nisbatan politsiya tomonidan qayd etilgan talonchiliklar soni boʻyicha Yevropadagi 35 mamlakat ichida ikkinchi oʻrinni egalladi, ammo 2020-yilda qotillik darajasi Yevropa Ittifoqidagi oʻrtacha koʻrsatkichdan pastroq boʻlgan[1][2].

Jinoyat turlari boʻyicha

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻgʻrilik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ispaniyada ayniqsa talonchilik holatlari keng tarqalgan, 2020-yilga kelib Ispaniya Yevropa Ittifoqida oʻgʻrilik boʻyicha ikkinchi oʻrinni egallagan[3] Buning tez-tez tilga olinadigan sabablaridan biri milliy qonunchilik boʻlib, unda qiymati 400 yevrodan (459 dollar) kam boʻlgan narsalarni oʻgʻrilash jinoyat emas, balki qonunbuzarlik hisoblanadi. Bundan tashqari, qiymati 400 yevrodan kam boʻlgan narsalarni oʻgʻirlash jiddiy ayblovlarga olib kelmaydi[4].

Qotillik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2020-yilda Ispaniyada qotillik darajasi har 100 000 aholiga 0,64 ni tashkil qildi. Bu ko‘rsatkich bilan Yevropaning 30 ta davlati[2] orasida 6-o‘rinni egalladi. 2020-yilda Ispaniyada jami 298 ta qotillik sodir etildi[5][1]. Ispaniyada koʻplab teraktlar natijasida sodir boʻlgan, ulardan eng halokatlisi 2004-yilda Madriddagi poyezd portlashi edi.

Shimoliy Ispaniyaning Asturiya shahrida jinoyatchilik darajasi eng past hududlardan biri hisoblanadi. Aholisi 1 million kishi boʻlib, 2021-yil davomida atigi 1 ta qotillik qayd etilgan[6]. Asturiyaning eng katta shahri Gixon 250 000 dan ortiq aholiga ega, 2020-yil fevral oyidan beri (2022-yil iyun holatiga koʻra), COVID-19 blokirovkasigacha qotillik qayd etilmagan[7][8].

Giyohvand moddalar bilan bogʻliq jinoyat

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ispaniya giyohvand moddalarning Yevropa Ittifoqiga kirishining asosiy yoʻlidir. Haqiqatan ham, Yevropada huquq-tartibot idoralari tomonidan qo‘lga olingan kokainning yarmiga yaqini Ispaniya politsiyasi tomonidan topiladi[9]. Ispaniyada giyohvand moddalarni isteʼmol qiluvchilar soni koʻp boʻlib, Yevropada kokain isteʼmolchilari jadvalida yetakchilik qilmoqda[9].

Kokain importi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ispaniyada kokaindan foydalanish jahon standartlari boʻyicha yuqori darajada[10]. Ispaniya Yevropaga kokainning asosiy tranzit nuqtasi hisoblanadi. Ispaniyaga kelganidan keyin kokainning katta qismi boshqa mamlakatlarga sotiladi. [10] 2005-yilda Yevropada politsiya tomonidan topilgan kokainning 50% dan ortigʻi Ispaniya politsiyasi hissasiga to‘g‘ri keladi[10]. Galisiya mafiyasi deb ataladigan guruh kokainning Ispaniyaga va Buyuk Britaniya kabi Yevropa mamlakatlariga asosiy savdogar hisoblanadi.

Turistlarga qarshi jinoyatchilikning asosiy darajasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

AQSh Davlat departamentining Konsullik ishlari boʻyicha byurosi 2011-yilda sayohatchilarga Ispaniyada „jinoyatchilikning oʻrtacha darajasi“ haqida maslahat bergan[11]. Turistlarga qarshi koʻcha jinoyatlari asosiy turistik hududlarda sodir boʻladi. Xususan, Madrid va Barselonada „choʻntakkesarlik, talonchilik va vaqti-vaqti bilan zoʻravonlik hujumlari“ sodir boʻlganligi haqida xabar berishadi[11]. Madridda voqealar „barcha yirik turistik hududlarda, jumladan, Prado muzeyi yaqinidagi hududda, Atocha vokzalida, Retiro bogʻida, eski Madrid hududlarida, shu jumladan Qirollik saroyi yaqinida va Plaza Mayorda“ qayd etilgan. Barselonada, shuningdek, eng koʻp voqealar yirik turistik hududlarda sodir boʻlgan.

2019-yilda Qoʻshma Shtatlarning Ispaniyadagi elchixonasi oʻz fuqarolarini Barselonadagi zoʻravonlik jinoyatlarining kuchayishi haqida ogohlantirdi. Elchixona yaqinda eng mashhur sayyohlik joylarida sodir etilgan zargarlik buyumlari, pul va soatlarni oʻgʻirlash kabi jinoyatlarga eʼtibor qaratdi. Bu huquqbuzarliklar ayrim hollarda jabrlanuvchilarga jismoniy zarar yetkazgan[12].

Jinoyat statistikasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ispaniya uchun jinoyatlar statistikasi har yili Instituto Nacional de Estadística tomonidan eʼlon qilinadi[13]. Ispaniya va Yevropa Ittifoqining turli agentliklari Ispaniyadagi jinoyat maʼlumotlarini tahlil qiladi. Statistik maʼlumotlarga koʻra, 2005 yilda Gallop Europe tadqiqotiga koʻra, Ispaniya jinoyat darajasi eng past boʻlgan Yevropa davlatlaridan biridir[14][15][16][17][18]. Ispaniyada qonunbuzarliklar va jinoyatlar darajasi 2009-yilda 1000 kishiga 46 tani tashkil etdi[19]. 2013-yilda Ispaniya Yevropadagi eng past jinoyat ko‘rsatkichlaridan biriga ega edi[20].

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „Crime statistics“. Eurostat (2022-yil iyun). Qaraldi: 2023-yil 20-yanvar.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Victims of Intentional Homicide [Eastern, Western, Southern and Northern Europe“]. UNODC. Qaraldi: 2023-yil 21-yanvar.
  3. ↑ „Crime statistics“ (en). ec.europa.eu. Qaraldi: 2022-yil 15-oktyabr.
  4. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda sarlavha= parametrini belgilashingiz kerak. „“. www.bloomberg.com. Qaraldi: 2022-yil 15-oktyabr.
  5. ↑ „Spain Number of homicides, 1990-2021 - knoema.com“ (en-US). Knoema. Qaraldi: 2022-yil 15-oktyabr.
  6. ↑ „Asturias registró en 2021 la segunda tasa de criminalidad más baja del país (in Spanish)“. www.rtpa.es.
  7. ↑ „Gijón - Crimen: asesinatos, robos, secuestros y otros delitos registrados en cada municipio (in Spanish)“. www.epdata.es.
  8. ↑ Peláez. „El asesino de la gijonesa Lorena Dacuña, condenado a 20 años de cárcel y cinco de libertad vigilada“ (es). La Nueva España (2022-yil 6-may).
  9. ↑ 9,0 9,1 Tremlett, Giles. „Spain tops table of cocaine use“. The Guardian (2005-yil 7-sentyabr). Qaraldi: 2011-yil 15-avgust.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Tremlett, Giles. „Spain tops table of cocaine use“. The Guardian (2005-yil 7-sentyabr).
  11. ↑ 11,0 11,1 „Spain and Andorra Country Specific Information“. travel.state.gov. 2013-yil 14-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
  12. ↑ „Alert from the U.S. Embassy due to crime in Barcelona“. Majorca Daily Bulletin. Qaraldi: 2019-yil 22-avgust.
  13. ↑ „Datos de Seguridad y Justicia“ (es). Instituto Nacional de Estadística. 2011-yil 2-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 15-avgust.
  14. ↑ Hampshire, David. Living and Working in Spain: Survival Handbook, Third, Survival Handbooks, Survival Books, 2000. ISBN 978-1-901130-41-6. 
  15. ↑ van Dijk. „The Burden of Crime in the EU“. Galluo Europe. 2011-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 15-avgust.
  16. ↑ Gómez. „Un informe europeo clasifica a España como el país de Europa con menos delincuencia común“ (es). Diario 20 Minutos (2007-yil 6-fevral). Qaraldi: 2011-yil 15-avgust.
  17. ↑ Europeworld. „European Crime Rates“. Europe World. 2011-yil 29-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 23-avgust.
  18. ↑ Johnston, Philip. „Britain tops European crime league“. London: The Telegraph (2007-yil 6-fevral). Qaraldi: 2011-yil 23-avgust.
  19. ↑ J. A. R.. „La delincuencia en 2009 fue la más baja de la década, según Interior“ (es). El País (2010-yil 9-mart). Qaraldi: 2011-yil 15-avgust.
  20. ↑ La criminalidad en España cada 1000 habitantes (entre enero y mayo 2014)

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ispaniyada_jinoyatchilik&oldid=3979573" dan olindi