Ismailiye saroyi
| Ismailiye saroyi | |
|---|---|
 | |
| Umumiy maʼlumot | |
| Joylashuvi | Boku, Ozarbayjon |
| Qurilishi boshlangan | 1908-1913 |
| Egasi | Musa Nagiyev |
| Dizayn va konstruksiya | |
| Meʼmor | Józef Plośko |
| Ismailiye saroyi | |
Ismailiye saroyi (ozarbayjoncha: İsmailiyyə Sarayı) — Ozarbayjon Fanlar akademiyasining qarorgohi vazifasini bajaradigan tarixiy bino. U Boku shahridagi Istiglaliyot koʻchasida joylashgan.
Saroy Józef Plośko tomonidan millioner Musa Nagiyev[1] nomidan Musulmonlarning xayriya jamiyati uchun vafot etgan oʻgʻli Ismail xotirasi uchun qurilgan boʻlib, unga Ismail nomi berilgan[2][3]. Binoning qurilish ishlari 1918-yilda boshlanib 1913-yilda yakunlangan.
Manzili
[tahrir | manbasini tahrirlash]Masjid qurilishi shaharning markazida „Gapan Dibi“ deb nomlangan joyda ekanligi aytilgan. Dastlab masjidni wrab turgan favvoralar bilan bogʻ qurish rejalashtirilgan boʻlsa-da, Rossiya imperiyasi davrida katta taʼsirga ega boʻlgan nasroniy ruhoniylari Oltin cherkov deb nomlangan Aleksandr Nevski cherkovi (Qizil cherkov) yaqinida bunday masjidning qurilishiga toʻsqinlik qilganlar.
Ushbu maydon asta-sekin tabiiy bozorga aylandi, chunki muammoning yechimi hokimiyat qarorini kutib uzoq vaqt talab etadi. Oziq-ovqat va boshqa tovarlar, hatto sotiladigan hayvonlar ham keltirila boshlandi. Iblis chorsusi (Iblis bozori) nomi bilan mashhur boʻlgan bu joy XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Bokudagi eng katta aholi punkti hisoblangan.
Meʼmori
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shveytsariyadagi davolanishi paytida oʻgʻli Ismoilning yoniga tashrif buyurganida, u har doim gotika uslubida qurilgan Palazzo Contarini degli Scrigni e Corfuga qoyil qolgan va Bokuda oʻgʻli uchun xuddi shunday inshoot qurishni xohlagan edi.
1905-yilda u polshalik meʼmor Plochkoni kelajakdagi Ismoiliy binosini qurish uchun Shveytsariyadagi saroy loyihasini tayyorlash uchun Bokuga yubordi. Arxitektor Shveytsariyada uch yil turishi kerak edi, chunki loyihalash ishlab chiqish jarayoni koʻp vaqtni talab qilar edi.
Meʼmor Ploshko Venetsiya arxitekturasidagi bino loyihasini Ogʻa Musaga taqdim etdi va Ismailiye binosi qurilishi imomning 1908-yil 21-dekabrdagi rasmiy marosimi bilan boshlandi. Saroy 1913-yil 7-aprelda ishga tushirildi.
Bino Venetsiya gotika uslubida qurilgan. Binoning old va yon jabhalarida quyidagi soʻzlar oltin harflar bilan yozilgan boʻlib, bu bino Musulmonlarning xayriya jamiyati uchun moʻljallanganligini bildiradi.
„Inson mehnat bilan yuksaladi va maqsadga faqat mehnati yordamida erishadi“. „Ishbilarmon odamlar yaratdilar.“ „Inson tugʻilishidan oʻlimigacha bilimga intilishi kerak“. „Musulmonlar, sizning asringiz siz bilan oʻlmoqda. Nabiralaringizni kelajakka tayyorlang.“ „Yoʻlning uzunligiga qaramay maʼlumot olishga intiling.“
Binoning tosh va plastmassa detallari gips ishlatmasdan qurilganligi qiziq.
Keyingi yillarda Ozarbayjon ilmiy tadqiqot va izlanish uyushmasi (1923-1929), Ozarbayjon Davlat ilmiy tadqiqot instituti (1929-1932), SSSR Fanlar akademiyasining Kavkazorti filiali (1932-1935), SSSR Ozarbayjon Milliy Fanlar akademiyasining Ozarbayjon boʻlimi (1933-1945) va Ozarbayjon Fanlar akademiyasi binosi sifatida 1945-yil mart oyidan beri faoliyat yuritib kelmoqda.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Дома Нефтяных Магнатов“. press-d.az. 25 nisan 2012da asl nusxadan arxivlangan. (Wayback Machine saytida 2012-04-25 sanasida arxivlangan)
- ↑ „БАЛОВЕНЬ СУДЬБЫ, БРОСИВШИЙ ВЫЗОВ БОГУ“.
- ↑ „Вспомнить, подумать... - Исмаилия“.