Graten dofinua
| Milliy oshxona | Fransuz oshxonasi |
|---|---|
| Kelib chiqishi | Fransiya |
| Yaratilgan yili | XVIII asr |
| Asosiy komponentlari | kartoshka, sut yoki qaymoq |
| Boshqa komponentlari | gryuer pishlogʻi, sarimsoq, tuxum, muskat yongʻogʻi |
Gratin dofinua (fransuzcha: Gratin dauphinois) — bu gratinlash texnologiyasidan foydalangan holda toʻgʻralgan kartoshkani sut yoki qaymoq bilan pishiriladigan fransuz taomidir, asli Fransiya janubi-sharqidagi Dofine mintaqasidan[1]. Taom nomining koʻplab variantlari mavjud, jumladan, pommes de terre dauphinoise, potatoes à la dauphinoise va gratin de pommes à la dauphinoise. Amerika ingliz tilida u potatoes au gratin deb ataladi[2].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Taom haqida birinchi eslatma 1788-yil 12-iyulga toʻgʻri keladi. Klermon-Tonner gertsogi Charlz-Anri va general-leytenant Daupin tomonidan Gap shahri munitsipal amaldorlari uchun, hozirda Hautes-Alpes departamenti tomonidan uyushtirilgan kechki ovqatda ortolanlar bilan birga taqdim etilgan[3].
Tayyorlanishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Graten dofinua yupqa toʻgʻralgan xom kartoshka, sut yoki qaymoq, baʼzan esa sarimsoq surtilgan moylangan idishda pishirilgan Gruyère pishlogʻidan tayyorlanadi[4]. Kartoshka tozalanadi va odatda maydalagich bilan tangadek qalinlikda tilimchalarga boʻlinadi; sayoz loydan yasalgan yoki shisha pishirish idishida qatlam qilib yotqiziladi va past olovda pechda pishiriladi; pishirish vaqtining oxirgi 10 daqiqasida issiqlik oshiriladi. Ayrim oshpazlar graten dofinuada pishloq boʻlmasligi kerak, deb turib olishadi, aks holda bu Savoy graten (fr. Gratin savoyard) boʻladi deb hisoblashadi. Biroq, koʻplab oshpazlar, jumladan, Auguste Escoffier, Austin de Crozet, Robert Carrier va Constance Spry tomonidan berilgan retseptlarda pishloq va tuxum kiritilgan. Uning oddiy kartoshka gratenidan farqi shundaki, unda qaynatilgan kartoshkadan emas, balki xomidan foydalaniladi. Graten dofinuani Kartoshka Dofin (fr. Pommes dauphine) bilan adashtirmaslik kerak[5][6].
Graten dofinua koʻpincha garnir sifatida xizmat qiladi[7].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Prosper Montagné (1977) New Larousse Gastronomique. London; New York; Sydney: Toronto: Hamlyn. ISBN 0 600 36545 X. p. 725.
- ↑ Elvia Firuski; Maurice Firuski (eds.) (1952) The Best of Boulestin. London: William Heinemann. p. 249.
- ↑ Robert Carrier (1963) Great Dishes of the World. London: Nelson. p. 725.
- ↑ Elizabeth David (1964 [1960]) French Provincial Cooking. Harmondsworth: Penguin Books. p. 251–2.
- ↑ Claude Muller (2001) Les mystères du Dauphiné (in French). Clermont-Ferrand: Éditions de Borée. ISBN 978-2-84494-086-5. p. 242.
- ↑ Constance Spry; Rosemary Hume (1979 [1956]) The Constance Spry Cookery Book. London: Pan Books. p. 207.
- ↑ Elizabeth Luard (1986) European Peasant Cookery London: Corgi. p. 337.