Got (submadaniyat)
Got submadaniyati (inglizcha: Goth subculture) zamonaviy submadaniyatlardan biri boʻlib, umumjahon tarqalgan. 1980-yillarda Angliyada gothic rock sahnasi bilan boshlangan. Oʻsha davrning boshqa koʻplab oqimlaridan farq qilib, hozirgi kungacha yashab qolgan va xilma-xillashgan. Gotlar kiyimi va hayot tarzi 19-asr gotik adabiyoti va qoʻrqinch filmlar, ayrim hollarda esa BDSMdan taʼsirlangan.[1][2][3] Gotlar gothic rock, deathrock, post-punk, darkwave, industrial va neoklassik musiqa tinglashadi. Got submadaniyati tushkunlik, pessimizm va motam mavzulari atrofida shakllanadi. Qora rang ushbu madaniyatning ramzidir. Gotlarning kiyimlari ham qora tun rangida boʻladi. Ayollar bilan birgalikda erkaklar ham oʻziga xos makiyajda yurganligi sababli ularni bir-biridan ajratish qiyin.
„Gotlar“ (ingliz tilidan „goths“ — gotlar, yaʼni „varvarlar“, „madaniyatsiz odamlar“, „johil“ va „nodonlar“ kabi soʻzlar bilan tarjima qilinadi) axloqsizlik, gʻayriinsoniylik kabi illatlarni targʻib qiluvchi „submadaniyat“ boʻlib, 20-asrning 70-yillari oxirida Buyuk Britaniyada paydo boʻlgan. Xususan, 1982-yilda „Betkav“ musiqiy guruhi ochilishi got hayot tarzini targʻib qilishda katta oʻrin tutgan va koʻplab shunga oʻxshash guruhlar buni butun dunyoga yoya boshladi. Aynan ularning faoliyati natijasida gotik-rock musiqiy janri yuzaga kelib, nafaqat ingliz yoshlari, balki butun dunyo yoshlari orasida mashhur boʻla boshlagan
„Gotlar“ harakatining asosiy gʻoyasi oʻlimni keng targʻib etish va iztirob, azob-uqubat, ifloslikdan rohatlanishga targʻib etishdan iboratdir. Jumladan, ular qora rangga asoslangan imidj, gotik musiqaga qiziqish bugungi kun bilan yashash va hayotning soʻnggi lahzasi boʻlishi mumkinligi bois undan maksimal lazzat olishga urinish bilan ajralib turadi. Ayni damda, gotlar pozitiv his-tuygʻulardan zavqlanish oʻrniga, ruhiy azoblanish, umidsizlik va ruhiy alamdan lazzatlanadilar.
Gotlar tomonidan oʻziga xos ramzlar ham ishlatiladi. Jumladan, xochsimon koʻrinishga ega boʻlgan anx, inson bosh suyagining ramzi, xochlar, toʻgʻri va agʻdarilgan pentagrammalar, koʻrshapalaklar eng koʻp uchraydigan timsolidir. Shuningdek, uzuklar, kulonlar, osib qoʻyiladigan belgilar, shayton belgili tugʻnogʻichlar yoki oʻlim ifodalangan ramzlarni taqib yurishadi.
Ular tillari, lablari, qosh, dahan, kindik qismlarini teshib taqinchoqlar taqish amaliyoti — pirsing mashgʻulotini amalga oshiradi.
Gotlar XVIII-XIX asrlarga xos boʻlgan modani xush koʻrishadi. Ayollar toʻrlar, qoʻlqoplar va uzun koʻylaklar yoki qora ust koʻylaklar bilan uygʻunlikda uzun qora yubkalar; erkaklar frak va silindrlar. Ikkala jins vakillariga xos boʻlgan yana bir libos bu uzun qora plashdir.
Gotlar quyidagi 5 guruhga ajratiladi:
- "Individual gotlar" — jamiyatdan ajralishga intiluvchilar. Ularda oʻziga xos hayotiy falsafa, musiqa, adabiyot, dunyoqarash mavjud. Mohiyatan bunday shaxslar romantizmga oʻta berilgan boʻladi.
- "Perki gotlar"(baʼzan Perki Goff). Ularga gotika eng avvalo kiyinish uslubida aks etadi. Depressiya va yovvoyilik ularning uslubida emas.
- "Mopey gotlar" — ular gotik submadaniyatni avvalgi koʻrinishda namoyish etadi. Ular yovvoyilik, ruhiy azoblanish va yakka yolgʻizlikka qiziqadilar. Gotika ularga butun hayot.
- "Vampir gotlar" — oʻzini vampirlar deb tasavvur qilish, bir-birining boʻynini tishlashga mukkasidan ketgan gotlardir.
- "Kiber gotlar" — virtual guruhlar, internetda koʻp muloqat qiluvchilar, qora rangdan tashqari, kiyimda pushti va binafsha ranglarga urgʻu qilinadi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ César Fuentes Rodríguez „Mundo Gótico“, pages 18 & ss./pages 206 & ss.
- ↑ Carol Siegel „Goth’s Dark Empire“, pages 8-13 and ss.
- ↑ Cintra Wilson, „You just canʼt kill it“, The New York Times, 17 September 2008. Access date: 18 September 2008.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- „The last goths of Tashkent“, BBC (ingl.)
 |
Vikiomborda Got (submadaniyat) haqida turkum mavjud |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |