Kontent qismiga oʻtish

Germaniya ayollari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Nemis ayollarining rollari tarix davomida oʻzgardi, chunki ular yashagan madaniyat va jamiyat turli xil oʻzgarishlarni boshdan kechirdi. Tarixan, shuningdek, hozirgi paytda, ayollarning ahvoli Germaniya mintaqalari oʻrtasida, ayniqsa 20-asrda, Sharqiy Germaniya bilan solishtirganda Gʻarbiy Germaniyada boshqacha siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy tashkilot mavjud boʻlganida farq qildi.[1] Bundan tashqari, Janubiy Germaniya kuchli Rim-katolik taʼsiriga ega .[2]

Tarixiy kontekst

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ayollarning nemis jamiyatidagi anʼanaviy roli koʻpincha nemis tilida " toʻrtta K " deb nomlangan: Kinder (bolalar), Kirche (cherkov), Küche (oshxona) va Kleider (kiyim-kechak) tomonidan tasvirlangan, bu ularning asosiy ekanligini koʻrsatadi.Ayollarning asosiy vazifalari farzand koʻrish va tarbiyalash, diniy tadbirlarda qatnashish, ovqat pishirish va xizmat qilish, kiyim va moda bilan shugʻullanish edi. Biroq, ularning roli 20-asrda oʻzgardi. 1919-yilda saylov huquqini qoʻlga kiritgandan soʻng, nemis ayollari ilgari erkaklar tomonidan ijro etilgan faol rollarni oʻynashni boshladilar. Ikkinchi Jahon urushi tugagandan soʻng, ular Trümmerfrauen yoki „ xaroba ayollari“ deb nomlandilar, chunki ular „yaradorlarga gʻamxoʻrlik qilishdi, oʻliklarni koʻmdilar, qutqarilganlarga“ ga gʻamxoʻrlik qildilar va „urush vayronalarini tiklashning ogʻir ishida“ undayam qatnashdilar.[3]

Garchi koʻp jihatdan konservativ boʻlsa-da, Germaniya Yevropaning boshqa nemis tilida soʻzlashuvchi mintaqalaridan farq qiladi, qoʻshni Shveysariya bilan solishtirganda ayollarning siyosiy ishtirok etish huquqi boʻyicha ancha ilgʻordir (1971-yilda ayollar federal darajada ovoz berish huquqiga ega boʻlgan,[4] va mahalliy kanton darajasida 1990-yilda Appenzell Innerrhoden kantonida[5]) va 1984- yilda Lixtenshteyn . Germaniyada ham kuchli mintaqaviy farqlar mavjud; masalan, Janubiy Germaniya (ayniqsa, Bavariya) Germaniyaning boshqa qismlariga qaraganda ancha konservativ; sobiq Sharqiy Germaniya sobiq Gʻarbiy Germaniyaga qaraganda ayollarning kasbiy hayotini koʻproq qoʻllab-quvvatlaydi.[6]

Nikoh va oila qonuni

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gʻarbiy Germaniyada oila qonuni yaqin vaqtgacha ayollarga erlariga nisbatan boʻysunuvchi rolni yuklagan edi. Faqat 1977 -yilda qonunchilikdagi oʻzgarishlar nikohda gender tengligini taʼminladi; shu kungacha Gʻarbiy Germaniyada turmushga chiqqan ayollar erlarining ruxsatisiz ishlay olmas edilar.[7][1] Sharqiy Germaniyada esa ayollar koʻproq huquqlarga ega edi.

1977-yilda Gʻarbiy Germaniyada ajralish toʻgʻrisidagi qonun jiddiy oʻzgarishlarga duch keldi, bu esa aybga asoslangan ajralish tizimidan birinchi navbatda aybsiz boʻlgan tizimga oʻtdi. Bugungi kunda butun Germaniya boʻylab amalda boʻlgan ushbu yangi ajralish qoidalariga koʻra, agar har ikkala turmush oʻrtogʻi rozi boʻlsa, bir yillik de- fakto ajralish va agar faqat bitta turmush oʻrtogʻi rozi boʻlsa, uch yillik de-fakto ajralish asosida aybsiz ajralish mumkin. . Bundan tashqari, agar nikohni davom ettirish ariza beruvchiga quyidagi sabablarga koʻra asossiz qiyinchilik tugʻdirishi sudda isbotlangan boʻlsa, turmush oʻrtogʻining iltimosiga binoan, zarur ajralish muddatisiz olinishi mumkin boʻlgan „tez ajralish“ koʻzda tutilgan. boshqa turmush oʻrtogʻining xatti-harakati; bu istisno holatlarni talab qiladi va har bir alohida holatda koʻrib chiqiladi.[8][9]

Soʻnggi yillarda Germaniyada, boshqa Gʻarb mamlakatlarida boʻlgani kabi, nikohsiz birga yashash va nikohdan tashqari tugʻilish tez sur’atlar bilan oʻsdi.[10] 2014-yil holatiga koʻra, Germaniyada tugʻilganlarning 35 foizi turmushga chiqmagan ayollar tomonidan tugʻilgan.[11] Biroq, sobiq Gʻarbiy Germaniya va Sharqiy Germaniya hududlari oʻrtasida sezilarli farqlar mavjud: Germaniyaning sharqiy qismida gʻarbiy Germaniyaga qaraganda ancha koʻp nikohsiz bolalar tugʻilgan: 2012 -yilda Germaniyaning sharqiy qismida tugʻilganlarning 61,6 foizi turmushga chiqmagan ayollar, lekin gʻarbiy Germaniyada faqat 28,4 %ni tashkil etadi.[6]

Nikoh bilan bogʻliq boʻlgan jinsiy oʻzini oʻzi belgilash haqidagi qarashlar ham oʻzgardi: masalan, 1969-yilgacha zino Gʻarbiy Germaniyada jinoiy ish hisoblangan.[12] Faqat 1997-yilda Germaniya 1970-yillarda boshlangan uzoq davom etgan siyosiy kurashdan soʻng, oʻzining zoʻrlash toʻgʻrisidagi qonunidan nikohdan ozod qilish huquqini olib tashladi.[13][14] Xususan, 1997 -yilgacha Germaniyada zoʻrlashning taʼrifi quyidagicha edi: " Kimki ayolni oʻzi yoki uchinchi shaxs bilan nikohdan tashqari jinsiy aloqaga majburlash yoki hayotiy aʼzolari uchun xavf tugʻdirish tahdidi bilan majburlagan boʻlsa, undan kam boʻlmagan miqdorda jazolanadi. ikki yildan ortiq muddatga ozodlikdan mahrum qilish .[15] 1997- yilda zoʻrlash toʻgʻrisidagi qonunga oʻzgartirishlar kiritildi, taʼrif kengaytirildi, uni gender-neytral qilish va nikohdan ozod qilish olib tashlandi.[16] Ilgari, nikohda zoʻrlash faqat „Tanaga shikast etkazish“ (Germaniya Jinoyat kodeksining 223-moddasi), „Haqorat“ (Germaniya Jinoyat kodeksining 185-moddasi) va „Odamni majburlash, azob-uqubatga majburlash uchun tahdid yoki kuch ishlatish“ kabi jinoiy javobgarlikka tortilishi mumkin edi. yoki qilmishni qoldirmaslik" (Nötigung, Germaniya Jinoyat kodeksining 240-boʻlimi) kichikroq jazolarni oʻz ichiga olgan[13] va kamdan-kam hollarda jinoiy javobgarlikka tortilgan.

Professional hayot

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bar graph showing the gender pay gap in European countries
Eurostat 2014-yilgi maʼlumotlariga koʻra, Yevropa Ittifoqiga aʼzo davlatlarda oʻrtacha soatlik ish haqi boʻyicha gender farqi .[17] Germaniya Yevropa Ittifoqidagi eng yomon gender tafovutlaridan biriga ega.

Sharqiy Germaniyadagi ayollar ish kuchida ishtirok etishga daʼvat etilgan boʻlsa-da, Gʻarbiy Germaniyada bunday emas edi, bu yerda ayolning asosiy roli uyda, oilasiga gʻamxoʻrlik qilish deb tushunilgan. Soʻnggi yillarda koʻproq ayollar maosh uchun ishlaydi. Garchi koʻpchilik ayollar ish bilan band boʻlsa-da, koʻpchilik yarim kunlik ishlaydi; Yevropa Ittifoqida faqat Niderlandiya va Avstriyada yarim kunlik ishlaydigan ayollar koʻproq.[18] Ayollar duch keladigan muammolardan biri shundaki, yosh bolali va kasb-hunar egallashni xohlaydigan onalar ijtimoiy tanqidga duch kelishi mumkin.[19][20] 2014-yilda boshqaruv koalitsiyasi 2016-yildan boshlab Kuzatuv kengashi lavozimlari uchun 30 % ayollar kvotasi joriy etishga kelishib oldi.[21]

Boshqa Gʻarb va hatto gʻarbiy boʻlmagan mamlakatlar bilan solishtirganda, Germaniyada biznes yetakchilik rollarida ayollarning ulushi past, hatto Turkiya, Malayziya, Nigeriya, Indoneziya, Botsvana, Hindistondan ham past.[22] Asosiy lavozimlarda ayollarning kam boʻlishining sabablaridan biri toʻliq ish kunini ayollar uchun nomaqbul deb hisoblaydigan ijtimoiy meʼyordir. Ayniqsa, Janubiy Germaniya gender rollari borasida konservativ. 2011- yilda Yevropa Komissiyasining oʻsha paytdagi prezidenti Xose Manuel Barrozo „Germaniya, shuningdek, Avstriya va Niderlandiya shimoliy mamlakatlar misoliga qarashlari kerak bu ayollar, keksa ishchilar, chet elliklar uchun toʻsiqlarni olib tashlashni anglatadi. va past malakali ish qidirayotganlar ishchi kuchiga kirishlari uchun“.[23]

Reproduktiv salomatlik va fertillik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Germaniyada onalar oʻlimi koeffitsienti 100 000 tirik tugʻilgan chaqaloqqa 7 tani tashkil etadi (2010-yil holatiga koʻra).[24] OIV/OITS darajasi kattalar (15-49 yosh)ning 0,1 % ni tashkil qiladi — 2009-yildagi hisob-kitoblarga koʻra[25] Germaniyada tugʻilishning umumiy darajasi (TFR) har bir ayolga 1,44 tugʻilishni (2016-yilgi hisob-kitoblarga koʻra) tashkil etadi, bu dunyodagi eng past koʻrsatkichlardan biridir.[26] Farzandsizlik juda yuqori: Gʻarbiy Germaniyada 1968-yilda tugʻilgan ayollarning 25 foizi farzandsiz qolishgan.[27]

Germaniyada abort qilish birinchi trimestrda majburiy maslahat sharti bilan, keyin esa tibbiy zarurat boʻlgan hollarda homiladorlik paytida qonuniydir. Ikkala holatda ham 3 kun kutish muddati mavjud.

Maktablarda jinsiy tarbiya qonun bilan belgilangan.[28] Germaniya Konstitutsiyaviy sudi va 2011-yilda Inson huquqlari boʻyicha Yevropa sudi bir nechta baptist ota-onalarning Germaniyaning majburiy maktab jinsiy taʼlimiga qarshi shikoyatlarini rad etdi.[29]  

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 „Women in Germany's east earn close to what men do. Can we thank socialism for that?“. The World from PRX.
  2. ↑ „Startseite www.ekd.de“. www.ekd.de.
  3. ↑ Women In German Society (Wayback Machine saytida 2020-11-27 sanasida arxivlangan), German Culture, germanculture.com
  4. ↑ The Oxford Encyclopedia of Women in World History Bonnie G. Smith: . Oxford University Press, 2008 — 171 vol 1-bet. ISBN 9780195148909. 
  5. ↑ „Naked Swiss hikers must cover up“ (2009-yil 27-aprel). Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  6. ↑ 6,0 6,1 Andreas Klärner. „The low importance of marriage in eastern Germany – social norms and the role of peoples’ perceptions of the past“. Demographic Research 239–272 (2015-yil 22-iyul).
  7. ↑ Reconciliation Policy in Germany 1998-2008, Construing the 'Problem' of the Incompatibility of Paid Employment and Care Work, by Cornelius Grebe; pg 92: "However, the 1977 reform of marriage and family law by Social Democrats and Liberals formally gave women the right to take up employment without their spouses' permission.
  8. ↑ „Current Legal Framework: Divorce in Germany - impowr.org“. www.impowr.org. 2017-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  9. ↑ Dieter Martiny. „Grounds for Divorce and Maintenance Between Former Spouses“. ceflonline.net (2002-yil oktyabr).
  10. ↑ Ostner, I. (1 April 2001). „Cohabitation in Germany - rules, reality and public discourses“. International Journal of Law, Policy and the Family. 15-jild, № 1. 88–101-bet. doi:10.1093/lawfam/15.1.88.
  11. ↑ „Eurostat - Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table“. ec.europa.eu. Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  12. ↑ „Summary: Adultery in Germany - impowr.org“. www.impowr.org. 2017-yil 14-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  13. ↑ 13,0 13,1 „Microsoft Word - 1Deckblatt.doc“. Jurawelt.com. 2013-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 16-iyul.
  14. ↑ Breaking Male Dominance in Old Democracies.
  15. ↑ „Kunarac, Vukovic and Kovac - Judgement - Part IV“. Qaraldi: 2015-yil 22-avgust.
  16. ↑ „GERMAN CRIMINAL CODE“. Qaraldi: 2015-yil 22-avgust.
  17. ↑ European Commission.
  18. ↑ „Part-time work: A divided Europe“. europa.eu. Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  19. ↑ Landler, Mark. „German fights stigma against working mothers“. The New York Times (2006-yil 23-aprel). Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  20. ↑ „Baby Blues: German Efforts to Improve Birthrate a Failure“. Spiegel Online (2012-yil 18-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  21. ↑ „Germany backs female directors quota“. BBC News (2014-yil 26-noyabr). Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  22. ↑ „Women in business 2015 results“. Grant Thornton International Ltd. Home. 2017-yil 29-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  23. ↑ „Germany's persistently low birthrate gets marginal boost - DW - 18.08.2011“. DW.COM. Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  24. ↑ „The World Factbook — Central Intelligence Agency“. www.cia.gov. 2015-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  25. ↑ „The World Factbook — Central Intelligence Agency“. www.cia.gov. 2014-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  26. ↑ „The World Factbook — Central Intelligence Agency“. www.cia.gov. 2009-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 17-aprel.
  27. ↑ Éva Beaujouan. „Has childlessness peaked in Europe?“. ined.fr (2017-yil yanvar).
  28. ↑ Sexualaufklärung in Europa (German)
  29. ↑ „Complaints against Germany about mandatory sex education classes declared inadmissible“. European Court of Human Rights (2011-yil 22-sentyabr).

Qoʻshimcha adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Bernshteyn, Jorj va Lottelore Bernshteyn. „Germaniyada ayollar taʼlimiga munosabat, 1870-1914“. Xalqaro ayollar tadqiqotlari jurnali 2 (1979): 473-488.
  • Chickering, Rojer. "„Ularning qarashlarini kengroq koʻrsatish“: Imperial Germaniyadagi ayollar vatanparvarlik faolligi, Oʻtmish va hozirgi 118 (1988), 156-85.
  • Douson, Rut P. Bahsli kviling: Germaniyadagi ayollar adabiyoti, 1770-1800 (U of Delaver Press, 2002).
  • Yashil, Louell. „Islohotda ayollarning taʼlimi“. Taʼlim tarixi 19.1 chorak (1979): 93-116. onlayn
  • Gupta, Charu. „Gender siyosati: fashistlar Germaniyasidagi ayollar.“ Iqtisodiy va siyosiy haftalik (1991): WS40-WS48 onlayn[sayt ishlamaydi]  .
  • Xarvi, Elizabet. „Volkning qarashlari: nemis ayollari va Kayzerreyxdan Uchinchi Reyxgacha boʻlgan oʻng tomon“. Ayollar tarixi jurnali 16.3 (2004): 152-167 onlayn .
  • Lyuis, Gertrud Jaron. Ayollar tomonidan, ayollar uchun, ayollar haqida: Oʻn toʻrtinchi asrdagi Germaniyaning opa-singil kitoblari (PIMS, 1996).
  • Lyuis, Margaret Brannan. Erta zamonaviy Germaniyada chaqaloqlarni oʻldirish va abort qilish (Routledge, 2016).
  • Meyson, Tim. „Germaniyada ayollar, 1925-1940: Oila, farovonlik va ish. I qism.“ Tarix seminari 1976-yil onlayn .
  • Moeller, Robert G. Onalikni himoya qilish: Urushdan keyingi Gʻarbiy Germaniya siyosatida ayollar va oila (U of California Press, 1996).
  • Petschauer, Piter. „XVIII asr Germaniyasida qizlar uchun taʼlim imkoniyatlarini yaxshilash“. Oʻn sakkizinchi asr hayoti 3.2 (1976): 56-62.
  • Reagin, Nensi. Nemis ayollar harakati: Sinf va jins Gannoverda, 1880-1933 (U Shimoliy Karolina Press, 1995).
  • Reagin, Nensi. „Tasavvur qilingan Hausfrau: Imperial Germaniyada milliy oʻziga xoslik, ichkilik va mustamlakachilik“ , Zamonaviy tarix jurnali 73 № 1 (2001): 54-86.
  • Rublack, Ulinka. Erta zamonaviy Germaniyada ayollarning jinoyatlari (Oxford University Press, 1999).
  • Simonton, Debora, ed. 1700-yildan beri Yevropada ayollarning Routledge tarixi (Routledge, 2006).
  • Steffens, Melanie C. va Kristof Vagner. „Germaniyada lezbiyenlarga, gey erkaklarga, biseksual ayollarga va biseksual erkaklarga munosabat.“ Jinsiy tadqiqotlar jurnali 41.2 (2004): 137-149 onlayn .
  • Stivenson, Jill. Natsistlar Germaniyasidagi ayollar (Pearson Education, 2001).
  • Stibb, Metyu.Uchinchi Reyxdagi ayollar (Arnold, 2003),
  • Wildenthal, Lora. Nemis ayollari imperiya uchun, 1884-1945 (Dyuk universiteti nashriyoti, 2001)
  • Wunder, Heide va Tomas J. Dunlap, muharrirlar. U quyosh, u oy: erta zamonaviy Germaniyadagi ayollar (Garvard universiteti nashriyoti, 1998).
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Germaniya_ayollari&oldid=4691347" dan olindi