Germaniya — Finlandiya munosabatlari
 | |
 Finlandiya |
 Germaniya |
Germaniya — Finlandiya munosabatlari Germaniya va Finlandiya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlar sanaladi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1918-yil 4-yanvarda Germaniya imperiyasi Finlandiyaning Rossiya imperiyasidan mustaqilligini tan oldi. Finlandiya fuqarolar urushi davrida Germaniya oq finlarni qoʻllab-quvvatlash va Finlandiya inspektorlarini tayyorlash orqali muhim rol oʻynadi[1]. 1918-yil aprel oyida urushning hal qiluvchi janglaridan biri boʻlgan nemis qoʻshinlari Finlandiya Sotsialistik Ishchi Respublikasini magʻlub etib, Xelsinkini egallab oldilar[2].
Ikkinchi Jahon urushi boshlanishidan oldin Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi (SSSR) va Germaniya Reyxi Germaniya va Sovet Ittifoqi oʻrtasida tajovuz qilmaslik toʻgʻrisida yashirin shartnoma tuzdilar, uning oqibatlaridan biri Sovet Ittifoqining Finlandiyaga hujumi edi. Ulugʻ Vatan urushi boshlangandan soʻng, Finlandiya va Germaniya reyxlari davom etgan urush (1941-44) davrida SSSRga qarshi birgalikda kurashdilar, 1944-yil sentyabr oyida Moskva sulhlari tuzildi. Finlandiya qoʻshinlari Germaniyaga qarshi Laplandiya urushida qatnashdilar. 1972-yilda Finlandiya Germaniya Federativ Respublikasi (FRG) va Germaniya Demokratik Respublikasini (GDR) tan oldi. 1972-yil iyul oyida Finlandiya GDR bilan, 1973-yil yanvarda GFR bilan diplomatik munosabatlar oʻrnatdi[3]. Hozirda ikkala davlat ham Yevropa Ittifoqi va Shengen shartnomasining davlat tashkilotlarining aʼzosi hisoblanadi.
Iqtisodiy munosabatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]2017-yilda Germaniya Finlandiyaning eng muhim savdo sherigi boʻldi, Germaniyadan import qilingan tovarlar 11 milliard yevroni, Germaniyaga eksporti esa 8,2 milliard yevroni tashkil etdi. Savdo balansi Germaniya foydasiga 2,8 milliard yevroni tashkil etdi. Germaniya importining 80% dan ortigʻi Finlandiyaga dengiz orqali kiradi, Gamburg, Rostok va Lyubekdagi Germaniya portlari muhim rol oʻynaydi. Taxminan 440 Finlandiya kompaniyasi Germaniya iqtisodiyotiga sarmoya kiritdi, Finlandiya qogʻoz sanoati kompaniyalari (Stora Enso, UPM va Metsä Group) hisoblanadi. Hozirda Finlandiyada 330 ga yaqin nemis kompaniyasi faoliyat yuritmoqda. Nemis-Finlandiya savdo palatasi 1978-yilda tashkil etilgan..
Diplomatik missiyalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Germaniyaning Xelsinkida elchixonasi bor[4]. Finlandiyaning Berlinda elchixonasi, Gamburgda bosh konsulligi, Dyusseldorf va Myunxenda faxriy konsulliklari, Bremen, Drezden, Frankfurt — Mayn, Gannover, Kil, Lyubek, Rostok, Shtutgart va Vilgelmshavenda faxriy konsulliklari mavjud[5].
Finlandiyadagi rasmiy nemis institutlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Germaniyaning Xelsinkidagi elchixonasi mamlakatdagi quyidagi nemis institutlarining roʻyxatini yuritadi[6].
- Xelsinkidagi Finlandiya Gyote Instituti Gyote instituti
- Xelsinkidagi Deutsch-Finnische Handelskammer savdo palatasi
- Xelsinkidagi Finlandiya cherkovidagi Deutsche Gemeinde
- Xelsinkidagi Deutsche Schule Xelsinki maktabi
- Xelsinkidagi Deutsche Bibliothek Xelsinki kutubxonasi
- Soyabon tashkilot Verband der Finnisch-Deutschen Vereine e. v. Xelsinkida
- Tamperedagi Deutsches Kulturzentrum Tampere madaniyat uyi
- Germaniyaning Xelsinki klubi Xelsinkida
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ A Companion to World War I. John Wiley & Sons, 2011 — 561-bet. ISBN 9781118275801.
- ↑ „Apr 13, 1918: Germans capture Helsinki, Finland“. History.com. 2013-yil 21-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 30-noyabr.
- ↑ Leatherman, Janie. From Cold War to Democratic Peace: Third Parties, Peaceful Change, and the OSCE. Syracuse University Press, 2003 — 97—102-bet. ISBN 9780815630326.
- ↑ „German Embassy in Helsinki (in German and Finnish)“. 2015-yil 10-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 9-mart.
- ↑ „Finnish missions abroad by country > Germany“. Ministry for Foreign Affairs (Finland). 2013-yil 26-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 30-noyabr.
- ↑ „Deutsche Institutionen in Finnland“ (de). Deutsche Botschaft Helsinki (2017-yil 22-noyabr). 2020-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 22-dekabr.