Kontent qismiga oʻtish

Gaizka Mendieta

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Gaizka Mendieta
Mendieta in a charity match in 2018
Shaxsiy maʼlumot
Toʻliq ismi Gaizka Mendieta Zabala
Tavallud sanasi 27-mart 1974-yil (1974-03-27) (50 yosh)[1]
Tavallud joyi Bilbao, Spain[1]
Boʻyi 1.73 m[1]
Ampluasi Midfielder
Yoshligida aʼzo boʻlgan klublar
Castellón
Professional faoliyati*
Yillar Jamoa Isht. (Gol.)
1992 Castellón 16 (0)
1992—1994 Valencia B 34 (4)
1993—2001 Valencia 230 (44)
2001—2004 Lazio 20 (0)
2002—2003Barcelona (loan) 33 (4)
2003—2004Middlesbrough (loan) 31 (2)
2004—2008 Middlesbrough 31 (2)
Milliy terma jamoa
1991 Spain U18 5 (0)
1993 Spain U20 3 (0)
1992—1996 Spain U21 13 (0)
1996 Spain U23 2 (0)
1999—2002 Spain 40 (8)
1998—2007 Basque Country 6 (1)
*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat)

Gaizka Mendieta Zabala (ispancha talaffuzi: [ˈgajθka menˈdjeta θaˈβala], Basque: [gais̻ka mendieta s̻aβala] ; 1974-yil 27-martda tugʻilgan) — yarim himoyachi sifatida oʻynagan ispaniyalik sobiq professional futbolchi.

Koʻp qirrali oʻyinchi, yaxshi texnikasi, hujumkorligi va oʻzi uchun gol yaratishga qodir, u asosan "Valensiya" da oʻynadi va faoliyatini Angliyaning „Midlsbro“ jamoasida yakunladi.[2][3] Oʻn mavsum davomida u La Ligada jami 263 oʻyin oʻtkazib, 48 ta gol urdi.

Mendieta Ispaniya terma jamoasi safida 40 marta maydonga tushdi va bu mamlakat terma jamoasi safida Evro-2000 va 2002-yilgi jahon chempionatida ishtirok etdi.

Futbolchilik faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Basklar mamlakati, Bilbao shahrida tugʻilgan Mendieta oʻzining professional debyutini atigi 17 yoshida CD Castellón bilan Segunda diviziyasida oʻtkazgan va asosan himoyachi sifatida ishtirok etgan.[4][5]

Bir mavsumdan soʻng u "Valensiya" bilan 30 million pesetaga shartnoma imzolaganidan soʻng La Ligaga koʻchib oʻtdi[6], lekin oʻzining birinchi yilining katta qismini zaxirada oʻtkazdi va 1993-yil 13-iyunda "Kadis" ga qarshi oʻyinda birinchi jamoada debyut qildi;[7][8] 1995—1996-yillarda 42 oʻyindan 34 tasini oʻynadi, chunki ikkinchi oʻrinni egalladi, bu ularning 1990-yildan beri eng yaxshi natijasi edi.[9]

Mendieta 1995 yil

1997—1998-yilgi mavsum Mendietaning yangi bosh murabbiyi Klaudio Raneri qoʻl ostidagi yutuq mavsumi boʻldi. Markaziy yarim himoyachi roliga oʻtib, u ligada 30 ta oʻyin oʻtkazdi va oʻnta gol urdi[2], tez orada terma jamoada debyut qildi. 1999-yil iyun oyida u Ispaniya kubogida Atletiko Madridni magʻlub etib, klub bilan oʻzining birinchi sovrinini qoʻlga kiritdi;[4] u finalgacha bo‘lgan o‘yinda „Levante UD“, "Barselona" (ikkala oyog‘i) va "Real Madrid" ustidan g‘alaba qozondi.[2]

Mendieta 1999—2000-yillarda undan ham yaxshiroq yil oʻtkazdi, Ektor Kuper esa murabbiy sifatida katta muvaffaqiyatga erishdi. U „Valensiya“ga Ispaniya Superkubogida gʻalaba qozonish uchun „Barselona“ni umumiy hisobda 4:3 hisobida magʻlub etishda yordam berdi[10] va Chempionatda 3-oʻrinni egallaganligi sababli ichki maydonda faoliyatidagi eng yaxshi faoliyatida 13 ta gol kiritdi.[9] Biroq, ularning mavsumdagi eng katta gʻalabasi UEFA Chempionlar Ligasi finaliga chiqish boʻldi, 3:0 hisobida ispaniyalik Real Madridga magʻlub boʻldi;[11] keyinchalik u „Yevropaning mavsumning eng yaxshi yarim himoyachisi“ mukofotiga sazovor boʻldi.[12]

Keyingi yili „Valensiya“ Chempionlar ligasining finaliga chiqdi va yana magʻlub boʻldi, bu safar penaltilar seriyasidan keyin "Bavariya" ga yutqazdi. Mendieta oddiy vaqtda erta penaltini aniq amalga oshirib jamoasini 1:0 hisobida oldinga olib chiqdi, shuningdek, oʻz urinishini oʻyinda golga aylantirdi[13][4] yana „UEFA yilning eng yaxshi yarim himoyachisi“ deb topildi.[14]

Legionerga aylanish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mendieta 2001-yilgi mavsumda eng koʻp narxi oʻsgan oʻyinchilardan biri boʻlib, oxir-oqibat 47,7 evro million transfer (yoki xabar qilingan 8 milliard pesetas[15]) ishlab oldi. Italiyaning „SS Lazio“ klubiga[16] oʻsha paytda barcha davrlarning eng qimmat oltinchi futbolchisini oʻz safiga qoʻshib oldi.[17] Biroq, u Rimda bor-yoʻgʻi bir yil oʻtkazib, A Seriya oʻyinlariga kirishib keta olmadi. Jamoani tark etgan pleymeykerlar Pavel Nedved va Xuan Sebastyan Veronlarning olingan boʻlsada jamoaning oʻyinlariga mos kela olmadi.

Mendieta 2002-03-yilgi mavsum uchun „Barselona“ga ijaraga berildi[18] — u koʻp oʻyinlarni boshladi, ammo kataloniyaliklar faqat oltinchi oʻrinni egallashga muvaffaq boʻlishdi[19] — va keyinchalik u Midlsbroga koʻchib oʻtdi.[20] Angliyada oʻynash istagi tufayli vatanidan (Atletiko Madrid va Atletik Bilbao) takliflar boʻyicha Premer-liga klubini tanladi.[5]

"Midlsbro"dagi birinchi mavsumida Mendieta Futbol Ligasi kubogini qoʻlga kiritgan jamoaning bir qismi boʻlib, Tissayd klubiga oʻzining ilk kumush medalini keltirdi.[21][4] 2004-yil iyul oyida transfer toʻlovisiz doimiy ravishda amalga oshirildi.[5]

Soʻnggi ikki yil ichida bir qator jarohatlar (jumladan, 2006-yilgi UEFA kubogi finalini oʻtkazib yuborishiga sabab boʻlgan)[4] va oʻyindagi jismoniy holatini tiklab olishning uzoq davom etishi Mendietani zaxira oʻrindigʻiga tushirib yubordi. U murabbiy Garet Sautgeyt bilan xayrlashdi, u futbolchi endi oʻz rejalarida koʻrsatilmaganligini aniq aytdi. Maʼlumotlarga koʻra, „Real Sosedad“, „Atletik Bilbao“ va „Malaga“ klublari yarim himoyachini 2007-yilning yanvarida transfer oynasida sotib olishga qiziqish bildirishgan, biroq hech qanday aniq kelishuvga erishilmagan va transfer muddati futbolchining Los-Anjelesga oʻtishi mumkinligi haqidagi taxminlar tufayli oʻtib ketgan. Galaxy;[22] oxiriga kelib, u Midlsbrodagi oʻrni uchun kurashishini aytgan edi. Bir kun oʻtgach, Boroning bosh direktori Keyt Lamb uning asosiy jamoada oʻynash imkoniyati yoʻqligini aytib, uning izohlariga eʼtibor bermadi. U oxirgi oʻyinini 2006-yilning 26-dekabrida "Everton" ga qarshi oʻtkazdi.[23]

2007-yil 5-dekabrda, ispan gazetasiga koʻra,[24] Mendieta 2007-08-yilgi mavsum oxirida Midlsbro bilan shartnomasi tugashi bilan professional futboldan ketishini eʼlon qildi.[25] U nihoyat 2008-yil 13-mayda futbolchilik faoliyatini yakunladi. Muvaffaqiyatli 17 yillik professional mavsum.[26]

Mendieta 2009-yil 3-noyabrda BBCga bergan intervyusida uni futbol menejmentiga qiziqtirishi mumkinligini aytdi: „Mening bir qismim menejer boʻlishning hayajon va qiyinligini koʻra oladi, albatta“. Nafaqaga chiqqanidan soʻng, u oilasi bilan Yarmdagi Midlsbro yaqinida joylashdi.[27]

Milliy terma jamoa

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1996-yilning mart/may oylarida Mendieta UEFA Yevropa chempionatida ikkinchi oʻrinni egallagan 21 yoshgacha boʻlgan Ispaniya terma jamoasi tarkibida boʻldi. U 1999-yilning 27-martida Yevropa chempionati saralash bosqichida Avstriyaga 9:0 hisobida magʻlub bo‘lgan Xuan Karlos Valeron o‘rniga o‘yinda maydonga tushdi;[28] u Belgiya va Gollandiyadagi musobaqada 22 ta roʻyxatga kiritilib, milliy terma jamoaga oxirgi sakkizlikka chiqishga yordam berdi.[29]

„Latsio“dagi formasi pasayib ketganiga qaramay, Mendieta 2002-yilgi FIFA Jahon Kubogida jamoaga tanlandi va chorak finalda Janubiy Afrikaga qarshi uchta oʻyinda bitta gol urdi (3:2).[30] Oxirgi 40 ta oʻyinini[31] Jahon chempionatidan toʻrt oy oʻtib Granadada Bolgariya bilan oʻrtoqlik uchrashuvida qoʻlga kiritdi.[32]

Mendieta, shuningdek, norasmiy Basklar mamlakati mintaqaviy jamoasi uchun ham maydonga tushdi va gol urdi.[33]

Mendieta kontsertda (FIB, 2015)

Mendieta sport kiyimlari kompaniyasi Nike tomonidan homiylik qildi va brend uchun reklama roliklarida paydo boʻldi. 2002-yilda Janubiy Koreya va Yaponiyada boʻlib oʻtgan jahon chempionati arafasida oʻtkazilgan global reklama kampaniyasida u Luish Figu kabi futbolchilar bilan birga boʻlgan Terri Gilliam rejissyorligidagi „Yashirin turnir“ („Scorpion KO“ brendi) reklama roligida rol oʻynadi. Terri Anri, Xidetoshi Nakata, Roberto Karlos, Ronaldinyo, Ronaldu va Franchesko Totti, sobiq futbolchi Erik Kantona bilan turnir „hakami“ edi.[34][35]

Mendieta, shuningdek, Sky Sports telekanalida ispan futbolini yoritishda ekspert boʻlib ishlagan.[4][36]

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mendietaning otasi Andres ham darvozabon sifatida oʻynagan futbolchi edi.[36] Asli Biskayning Lekeytio shahridan boʻlib, u oʻzining soʻnggi yillarini Kastellonda futbolchi sifatida oʻtkazdi va keyinchalik klub xodimlarida ishladi,[37] mintaqada oilasini tarbiyaladi. Shunday qilib, Gaizka Bask tugʻilgan joyiga qaramay, ularning yoshlik tizimi orqali paydo boʻldi.

Bilbaoda tugʻilgan ispaniyalik hamkasblar Ander Errera va Roberto Riosning kelib chiqishi oʻxshash boʻlib, oʻz mahoratlarini oʻzlarining futbolchi otalari (mos ravishda Pedro va Eysebio) professional ravishda joylashgan shaharlarda oʻrganishgan. Biroq, keyinchalik ikkalasi ham Bilbaoning Atletik klubi bilan shartnoma imzoladilar, Mendieta esa hech qachon bask klubida maydonga tushmagan; u va uning otasi Ispaniyani Olimpiya oʻyinlari turnirida himoya qilishgan, ikkinchisi 1968-yilda va birinchisi 1996-yilda.[6]

Mendieta yoshligida isteʼdodli sportchi boʻlgan va futboldan koʻra oʻrta masofaga yugurishga yaqin kelgan.[6][36] U musiqa muxlisi edi va ayniqsa, DJingga ishtiyoqi bor edi;[36] u shuningdek, 2015-yilda Benicassim festivalida Los Planetas guruhining toʻplamida sahnaga chiqdi, uning „Un buen día“ qoʻshigʻi matnida unga murojaat qilgan.[4]

Mendietaning taʼkidlashicha, Rud Gullit gollandiyalikning noanʼanaviy uslubi tufayli uning oʻsmirlik davridagi futbol qahramoni boʻlgan.[38]

Faoliyat statistikasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar:
Klub Mavsum Liga Milliy kubok Liga kubogi Xalqaro Umumiy
Division Oʻyinlar Gol Oʻyinlar Gol Oʻyinlar Gol Oʻyinlar Gol Oʻyinlar Gol
Castellón 1991-92 Segunda División 16 0 0 0 0 0 16 0
Valencia 1992-93 La Liga 2 0 0 0 0 0 2 0
1993-94 La Liga 20 2 0 0 0 0 20 2
1994-95 La Liga 13 1 3 0 16 1
1995-96 La Liga 34 0 8 0 42 0
1996-97 La Liga 30 1 0 0 6 0 36 1
1997-98 La Liga 30 10 5 0 35 10
1998-99 La Liga 37 7 7 5 10 0 54 12
1999-2000 La Liga 33 13 2 1 16 5 51 19
2000-01 La Liga 31 10 0 0 16 4 47 14
Umumiy 230 44 25 6 0 0 48 9 303 59
Lazio 2001-02 Serie A 20 0 4 0 7 0 31 0
Barcelona (loan) 2002-03 La Liga 33 4 1 0 13 2 47 6
Midlsbro (loan) 2003-04 Premier League 31 2 1 0 6 1 0 0 38 3
Midlsbro 2004-05 Premier League 7 0 0 0 0 0 1 0 8 0
2005-06 Premier League 17 2 6 1 0 0 6 0 29 3
2006-07 Premier League 7 0 0 0 1 0 0 0 8 0
Umumiy 31 2 6 1 1 0 7 0 45 3
Umumiy faoliyat 361 52 37 7 7 1 75 11 480 71
Manbalar:[39][40]

Terma jamoa va yil boʻyicha koʻrinish va gollar

Milliy terma jamoa Yil Oʻyinlar Gollar
Ispaniya 1999 9 1
2000 13 3
2001 8 3
2002 10 1
Jami 40 8

Terma jamoa uchun gollar

Manba:[40]
Sana Joy Raqib Xol Natija Musobaqa
1. 1999-yil 5-iyun El Madrigal, Vilyarreal, Ispaniya  San Marino 9 — 0 9-0 UEFA Evro-2000 saralashi
2. 2000-yil 7-iyun Josi Bartel, Lyuksemburg, Lyuksemburg  Lyuksemburg 1 — 0 1-0 Doʻstona
3. 2000-yil 21-iyun Yan Breydel, Bryugge, Belgiya  Yugoslaviya 3-3 3-4 UEFA Evro 2000
4. 2000-yil 25-iyun Yan Breydel, Bryugge, Belgiya  Fransiya 1 — 1 1-2 UEFA Evro 2000
5. 2001-yil 24-mart Xose Riko Peres, Alikante, Ispaniya  Lixtenshteyn 4 — 0 5-0 2002-yilgi FIFA Jahon chempionati saralashi
6. 5 — 0
7. 2001-yil 1-sentyabr Mestalla, Valensiya, Ispaniya  Avstriya 4 — 0 4-0 2002-yilgi FIFA Jahon chempionati saralashi
8. 2002-yil 12-iyun Daegu jahon chempionati, Daegu, Janubiy Koreya  Janubiy Afrika 1-2 2-3 2002 FIFA Jahon chempionati

Midlsbro

Ispaniya U21

  • 21 yoshgacha boʻlgan oʻsmirlar oʻrtasidagi Yevropa chempionatining ikkinchi oʻyinchisi: 1996-yil;[42][43] Uchinchi oʻrin 1994-yil[44]

Individual

  • UEFA Club Football mukofotlari : 1999-2000 yillardagi eng yaxshi yarim himoyachi,[12] 2000-01[14]
  • ESM mavsum jamoasi : 2000-01[45]
  1. 1,0 1,1 1,2 „Gaizka MENDIETA“ (ispancha). Qaraldi: 28-aprel 2020-yil.
  2. 2,0 2,1 2,2 Hernández. „Gaizka Mendieta: 39 años de una leyenda“ (ispancha). Deporte Valenciano (27-mart 2013-yil). Qaraldi: 2-iyul 2013-yil.
  3. „Worst players to win the Champions League“. ESPN (24-may 2013-yil). 2021-yil 6-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-yanvar 2018-yil.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Pérez Sierra, Alberto. „¿Qué fue de Mendieta, el 'murciélago' indie del Valencia?“ (ispancha). Diario AS (22-mart 2017-yil). Qaraldi: 6-iyun 2017-yil.
  5. 5,0 5,1 5,2 Balagué, Guillem. „Leaving the pain in Spain“. The Guardian (24-avgust 2003-yil). Qaraldi: 7-iyun 2017-yil.
  6. 6,0 6,1 6,2 Ballester, Enrique. „El futbolista con sueños de atleta“ (ispancha). Levante-EMV (26-iyul 2016-yil). Qaraldi: 7-iyun 2017-yil.
  7. Hernández. „Cádiz y los malos recuerdos del Valencia“ (ispancha). Deporte Valenciano (12-dekabr 2011-yil). Qaraldi: 24-aprel 2018-yil.
  8. „Mendieta: a cult hero for Valencia fans“. Valencia CF (21-iyun 2016-yil). 2019-yil 7-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 24-aprel 2018-yil.
  9. 9,0 9,1 Whitworth. „Mendieta: The magnificent magician“. Football España (29-may 2020-yil). Qaraldi: 25-yanvar 2023-yil.
  10. 10,0 10,1 Piñol, Àngels. „El Valencia contesta al Barça“ (ispancha). El País (16-avgust 1999-yil). Qaraldi: 25-yanvar 2023-yil.
  11. 11,0 11,1 „Real storm to Cup glory“. BBC Sport (24-may 2000-yil). Qaraldi: 3-noyabr 2009-yil.
  12. 12,0 12,1 Starcevic, Nesha. „Nightmare draw for Leeds as Istanbul beckons again“. The Independent (25-avgust 2000-yil). Qaraldi: 24-yanvar 2011-yil.
  13. 13,0 13,1 „Bayern crowned European champions“. BBC Sport (23-may 2001-yil). Qaraldi: 3-noyabr 2009-yil.
  14. 14,0 14,1 „Liverpool lose out at UEFA awards“. Raidió Teilifís Éireann (24-avgust 2001-yil). Qaraldi: 28-aprel 2020-yil.
  15. Owen. „Mendieta agrees to Lazio switch“. Sky Sports (2001). Qaraldi: 2-sentabr 2014-yil.
  16. S.S. Lazio (20-iyul 2001-yil). „Definito l'acquisto di Mendieta“ (italyancha). Press-reliz.
  17. „Mendieta agrees to Lazio move“. BBC Sport (19-iyul 2001-yil). Qaraldi: 2-noyabr 2009-yil.
  18. „Barca seal Mendieta loan deal“. BBC Sport (20-iyul 2002-yil). Qaraldi: 3-noyabr 2009-yil.
  19. González. „El último Barcelona oscuro“ (ispancha). Martí Perarnau (6-mart 2013-yil). Qaraldi: 25-yanvar 2023-yil.
  20. „Boro sign Mendieta“. BBC Sport (21-avgust 2003-yil). Qaraldi: 3-noyabr 2009-yil.
  21. 21,0 21,1 „Boro lift Carling Cup“. BBC Sport (29-fevral 2004-yil). Qaraldi: 3-noyabr 2009-yil.
  22. „Boro's Mendieta could be US bound“. BBC Sport (6-fevral 2007-yil). Qaraldi: 3-noyabr 2009-yil.
  23. „Everton 0–0 Middlesbrough“. BBC Sport (26-dekabr 2006-yil). Qaraldi: 3-noyabr 2009-yil.
  24. Bort, José Manuel. „Gaizka Mendieta se retira“ (ispancha). Levante-EMV (5-dekabr 2007-yil). 4-iyul 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-fevral 2009-yil.
  25. Wilson, Scott. „Mendieta decides to retire“. The Northern Echo (6-dekabr 2007-yil). Qaraldi: 7-dekabr 2007-yil.
  26. Paylor, Eric. „I'm glad I came to Boro – Mendieta“. Teesside Gazette (9-oktabr 2008-yil). Qaraldi: 13-oktabr 2008-yil.
  27. Stevenson. „What became of Gaizka Mendieta?“. BBC Sport (3-noyabr 2009-yil). Qaraldi: 25-yanvar 2023-yil.
  28. Ros, Cayetano. „España vive una noche idílica“ (ispancha). El País (28-mart 1999-yil). Qaraldi: 6-iyun 2017-yil.
  29. „Raul miss sends France through“. BBC Sport (25-iyun 2000-yil). Qaraldi: 3-noyabr 2009-yil.
  30. „Heartbreak for South Africa“. BBC Sport (12-iyun 2002-yil). Qaraldi: 3-noyabr 2009-yil.
  31. „A time to reflect – Gaizka Mendieta“. UEFA (26-iyun 2020-yil). Qaraldi: 25-yanvar 2023-yil.
  32. Sánchez, Guillermo. „Una pobre España sólo vence por la mínima a Bulgaria“ (ispancha). La Voz de Galicia (20-noyabr 2002-yil). Qaraldi: 25-yanvar 2023-yil.
  33. „Euskadi 5–1 Nigeria“ (ispancha). Basque Football Federation (29-noyabr 1999-yil). 2018-yil 4-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-iyun 2017-yil.
  34. „A lighter shoe, cooler kits, a faster ball, a Secret Tournament – every touch counts“. Nike. 2002-yil 2-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-may 2015-yil.
  35. Cozens, Claire. „Cantona hosts World Cup with a difference“. The Guardian (3-aprel 2002-yil). Qaraldi: 26-may 2015-yil.
  36. 36,0 36,1 36,2 36,3 Fennessy. „Here's how Balague and Mendieta see the Premier League and La Liga going this year“. The 42 (4-avgust 2014-yil). Qaraldi: 1-sentabr 2020-yil.
  37. „El Castellón nombró gerente a Mendieta“ (ispancha). El Periódico Mediterráneo (1-avgust 2010-yil). Qaraldi: 7-iyun 2017-yil.
  38. Fraser. „My career: Gaizka Mendieta“. Sky Sports (16-yanvar 2014-yil). Qaraldi: 7-iyun 2017-yil.
  39. Pla Díaz. „Gaizka Mendieta Zabala – International Appearances“. RSSSF. Qaraldi: 31-avgust 2010-yil.
  40. 40,0 40,1 „Gaizka Mendieta“. European Football. Qaraldi: 30-yanvar 2019-yil.
  41. „Los Héroes de La Cartuja: Gaizka Mendieta“ (ispancha). Valencia CF (22-aprel 2022-yil). Qaraldi: 25-yanvar 2023-yil.
  42. Pallàs, Joan Josep; Cubero, Cristina. „Clemente: "Merecimos vencer sobradamente"“ (ispancha). Mundo Deportivo (1-iyun 1996-yil). Qaraldi: 2-iyul 2013-yil.
  43. Shtutin. „Games of the XXVI. Olympiad“. RSSSF. Qaraldi: 2-iyul 2013-yil.
  44. Garin. „Europe U-21 Championship 1994“. RSSSF. Qaraldi: 2-iyul 2013-yil.
  45. Stokkermans, Karel. „ESM XI“. RSSSF. Qaraldi: 25-yanvar 2023-yil.