Futbol maydoni

„Wembley“ stadioni

Futbol maydoni – futbol oʻynash uchun maydon. Uning oʻlchamlari va belgilari Futbol oʻyini qoidalarining 1- qoidasi bilan tartibga solinadi.

Futbol maydoni belgilari

Tarixi

• 1863-yil – futbol maydonining oʻlchami boʻyicha qoidalardagi birinchi koʻrsatmalar.
• 1875-yil – Sheffild futbol assotsiatsiyasi bosimi ostida Angliya futbol federatsiyasi darvozalarni qattiq ustun bilan jihozlashni talab qiluvchi va lentalardan foydalanishni taqiqlovchi qoidalarni qabul qildi; darvozaning oxirgi oʻlchami oʻrnatiladi.
• 1891-yil – darvozada toʻrning paydo boʻlishi.
• 1901-yil – jarima maydonchasi paydo boʻlishi.
• 1912-yil – darvozabonning qoʻllari bilan oʻynash huquqi uning jarima maydonchasi bilan cheklangan.
• 1937-yil – belgilanishdagi soʻnggi oʻzgarish – jarima maydonidan 10 yard naridagi yoy.

Qoplama

Uchrashuvlar tabiiy va sunʼiy qoplamali maydonlarda oʻtkazilishi mumkin. Futbolning rasmiy qoidalariga koʻra, sunʼiy qoplama yashil boʻlishi kerak.

Oʻlchamlari

Oʻyin maydoni togʻri toʻrtburchaklar shakliga ega. Yon chizigʻi darvoza chizigʻidan uzunroq boʻlishi kerak.

Maydon oʻlchamlari:

• Uzunligi: kamida 90 m (100 yd), koʻpi bilan 120 m (130 yd)
• Kengligi: kamida 45 m (50 yd), koʻpi bilan 100 m (90 yd)
• Maydoni – 4050 m² dan 10 800 m² gacha.

Xalqaro oʻyinlar uchun maydon oʻlchamlari

• Uzunligi: kamida 100 m (110 yd), koʻpi bilan 110 m (120 yd)
• Kengligi: kamida 64 m (70 yd), k’pi bilan 73,2 m (80 yd)

FIFA tomonidan tavsiya etilgan oʻlchamlar:

• Uzunligi: 105 metr
• Kengligi: 68 metr
• Maydoni: 7140 m²

Belgilash

Maydonni belgilash kengligi 12 sm (5 dyuym) dan oshmaydigan chiziqlar bilan amalga oshiriladi; bu chiziqlar ular chegaralagan hududlarga kiritilgan. Barcha chiziqlar bir xil kenglikda boʻlishi kerak.

Oʻyin maydonini belgilaydigan ikkita uzun chiziq yon, ikkita qisqa chiziq – darvoza chiziqlari deb ataladi.

Maydon markazi

Maydon yon chiziqlarning oʻrta nuqtalarini bogʻlaydigan markaziy chiziq bilan ikki yarmiga boʻlingan. Markaziy chiziqning oʻrtasida maydonning markazi belgilangan – diametri 0,3 m (1 fut) boʻlgan doira. Maydon markazi atrofida radiusi 9,15 m (10 yd) aylana chizilgan. Asosiy va qoʻshimcha boʻlimning har bir boʻlimining boshida, shuningdek, har bir kiritilgan goldan soʻng maydon markazi belgisidan start toʻpi tepiladi. Boshlayotganda, barcha oʻyinchilar maydonning oʻz yarmida boʻlishi kerak, zarbani amalga oshirayotgan jamoaning raqiblari esa markaziy doiradan tashqarida boʻlishi kerak.

Darvoza maydonchasi

Maydonning har bir yarmida darvoza zonasi – darvoza zarbasi amalga oshiriladigan zona belgilanadi.

Har bir darvoza ustunining ichki qismidan 5,5 m (6 yd) masofada joylashgan nuqtalardan ichki tomonda darvoza chizigʻiga toʻgʻri burchak ostida ikkita chiziq tortiladi. Darvoza chizigʻidan 5,5 m (6 yd) masofada bu chiziqlar darvoza chizigʻiga parallel boshqa chiziq bilan bogʻlangan. Shunday qilib, darvoza maydonchasining oʻlchamlari 18,32 m (20 yd) × 5,5 m (6 yd) ga teng.

Jarima maydonchasi

Maydonning har bir yarmida jarima maydonchasi belgilanadi – bu maydonda darvozabon qoʻllari bilan oʻynashi mumkin va oʻz jarima maydonchasida oʻyin qoidasini buzgan jamoaga 11 metrlik jarima zarbasi belgilanadi.

Burchak sektorlari

Maydonning toʻrtta burchagining har birida radiusi 1 m (yoki 1 yard) boʻlgan yoy burchak zarbalari uchun sektorni hosil qiladi.

Bayroq ustunlari

Bayroq ustuni

Maydonning burchaklarida balandligi kamida 1,5 metr (5 fut) boʻlgan bayroq ustunlari oʻrnatilishi kerak.

Darvozalar

Darvozalarning kengligi 7,32 m (8 yd) va balandligi 2,44 m (8 fut) boʻlishi kerak. Darvozalar har bir darvoza chizigʻining oʻrtasiga (burchakdagi bayroq ustunlaridan bir xil masofada) joylashtirilishi va yerga mahkam bogʻlangan boʻlishi kerak; koʻchma darvozalardan foydalanish, agar ular ushbu talabga javob bersa, ruxsat etiladi. Darvoza chizigʻining kengligi darvoza ustunlari va toʻsinning kengligiga teng. Toʻrlar darvozalarga va darvoza ortidagi yerga biriktirilishi mumkin, ular ishonchli tarzda mahkamlanishi va darvozabonga xalaqit bermagan holda joylashtirilishi kerak.

Darvoza ustunlari va toʻsinlari yogʻoch, metall yoki tegishli standartda ruxsat etilgan boshqa materiallardan yasalgan boʻlishi kerak, koʻndalang kesimida toʻrtburchaklar, elliptik, kvadrat yoki dumaloq shaklga ega boʻlishi kerak.

Futbol maydoni qurilishi

Jahon darajasidagi futbol maydoni murakkab, koʻp qatlamli inshootdir. Futbol maydoni (yuqoridan pastga) quyidagi qismlardan iborat:

• Maysa;
• Qum va shagʻal qatlami;
• Isitish quvurlari;
• Drenaj quvurlari;
• Shamollatish quvurlari.

Oʻt qoplami

Oʻt qoplamini sugʻorish va urugʻlantirish kerak. Oʻt koʻp oʻyinlar oʻtkazilishiga dosh bermaydi: u oyoq osti qilinmasligi uchun, tabiiy oʻtlardagi oʻyinlarning soni haftasiga ikkitadan oshmasligi kerak.

Zamonaviy stadionlarda oʻt oʻstirilmaydi, chimli rulonlar shaklida olib kelinadi.

Sunʼiy qoplama

Sport seleksiya oʻtlarining fotosintezi uchun sharoitlar mavjud boʻlmagan hududlarda (iqlim zonalarida) tabiiy maysazor oʻrnini bosuvchi sifatida foydalanish uchun moʻljallangan.

Sintetik qoplama ikki turdagi parvarishlashni talab qiladi:

• qoplamaning sirtini qoldiqlardan tozalash (daraxtlarning barglari va boshqalar) va toʻldiruvchini kerakli darajada muntazam ravishda toʻldirish;
• kvars qumi va kauchuk granulatdan iborat plomba moddasini boʻshashtiruvchi maxsus asbob-uskunalar bilan plomba moddasini dekonsolidatsiya qilish.