Kontent qismiga oʻtish

Fransiya — Malayziya munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Fransiya — Malayziya munosabatlari

Fransiya
Malayziya

Fransiya — Malayziya munosabatlari Fransiya va Malayziya oʻrtasidagi tashqi aloqalardir. Fransiyaning Kuala-Lumpurda elchixonasi, Malayziyaning esa Parijda elchixonasi bor.

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Garchi Fransiyadagi birinchi Malayya elchisi Parijga 1959-yilda kelgan boʻlsa ham[1], aloqalar Malaya federatsiyasi 1957-yilda mustaqillikka erishgandan soʻng boshlangan. Jak Shirak va Mahathir Mohamad boshqaruvi davrida munosabatlar, ayniqsa, iqtisod, siyosat va madaniy sohalarda sezilarli darajada yaxshilandi[1].

Iqtisodiy munosabatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Parijdagi Malayziya elchixonasi

Koʻpgina fransuz kompaniyalari Malayziyaga, birinchi navbatda, texnologiya sohalariga sarmoya kiritishni boshlaganlar[2]. Malayziya hozirda Fransiya tomonidan ASEANdagi ikkinchi yirik iqtisodiy hamkor sifatida tan olinadi va 260 ta fransuz kompaniyasi faoliyat yuritadi, ular Malayziyani 2020-yilga qadar to‘liq „rivojlangan davlat“ga aylantirish bo‘yicha barcha loyihalarni qo‘llab-quvvatlashga tayyor[3]. 2017-yilda Fransiya elchixonasi taʼlim va madaniyat sohasidagi hamkorlikni kuchaytirishga intildi, shuningdek, fransuz kompaniyalarini rivojlantirish va mamlakatdagi koʻproq maktablarda fransuz tilini oʻqitish uchun Malayziyaning Sabah shtati bilan hamkorlikni yoʻlga qoʻydi[4]. Keyingi yili Fransiya qoʻshni Saravakga sarmoya kiritishni boshladi, chunki bir qancha fransuz sanoati shtatdagi baʼzi sohalarda, masalan, neft va gaz, muhandislik va elektr energiyasi kompaniyalariga qiziqish bildirgan[5]. Shuningdek, Malayziyada Fransiya Savdo-sanoat palatasi (CCIFM) mavjud[6].

Taʼlim va madaniyat

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1960-yillardan beri Fransiya hukumati malayziyalik talabalarga Fransiyada, ayniqsa, fan va texnik sohalarda oʻqish uchun grantlar va stipendiyalar ajratdi[1]. Malayziyada har yili 100 ga yaqin fransuz talabalari oʻqish uchun Malayziyaga boradilar[7].

Malayziya — Fransiya Universitet Markazi (MFUC) ikki tomonlama muassasa boʻlib, 2006-yilda hukumat tashabbusi bilan tashkil etilgan. Uning asosiy maqsadi Fransiya va Malayziya oʻrtasidagi oliy taʼlim va tadqiqot sohalarida hamkorlikni mustahkamlashdan iborat. Ikki davlatning Oliy taʼlim strategiyalariga muvofiq, MFUC ikki taʼlim tizimi oʻrtasidagi interfeys vazifasini bajaradi. U bakalavr darajasidan doktorlik darajasiga qadar hamkorlikni (qoʻshma tadqiqotlar, ilmiy darajalarni oʻtkazish, talabalar almashinuvi va boshqalar) yaratishga yordam beradi.

MFUC Jalan Bukit Bintangda joylashgan boʻlib, ish kunlari soat 9:00 dan 18:00 gacha ochiq.

Alliance Française Malayziyada uchta filialiga ega — ikkitasi Kuala-Lumpurda va bittasi Penang poytaxti Jorj Taunda[8][9]. Markazlar fransuz tili kurslari va tarjima xizmatlarini taklif etadi, shuningdek, mamlakatning yirik shaharlarida har yili fransuz sanʼati va filmlari festivali kabi fransuz madaniy tadbirlarini oʻtkaziladi[10].

2018-yilda Jorj Taun Fransiyaning Arles shahri bilan qardosh shahar nomiga ega bo‘ldi, u ham avvalgidek, YuNESKOning Butunjahon merosi ro‘yxatiga kiritilgan[11][12]. Ikki shahar o‘rtasidagi hamkorlik shaharlar sanʼati va madaniyatini rivojlantirishga qaratilgan dastur va tadbirlarni o‘z ichiga oladi.

Xavfsizlik munosabatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fransiya harbiy texnika va mudofaa xizmatlarini yetkazib berish bo‘yicha Malayziyaning asosiy harbiy hamkorlaridan biridir[7][13]. 1990-yillardan buyon har ikki davlat mudofaa munosabatlarini mustahkamlashga intildi. Fransiyaning koʻplab harbiy sanoati Malayziya bilan hamkorlikni yoʻlga qoʻyishni boshladi. Bunga Fransiya dengiz kemasozlik kompaniyasi DCNS misol boʻla oladi[1]. 2002-yilda ikkita Malayziya suv osti kemasi Fransiya va Ispaniya kemasozlik zavodlarida qurilgan boʻlib, ular 2009- va 2010-yil boshida mos ravishda Malayziya Qirollik dengiz flotiga topshirilgan[7]. Boshqa fransuz kompaniyalari ham Langkawi xalqaro dengiz va havo koʻrgazmasida (LIMA) va DSA koʻrgazmalarida faol ishtirok etmoqda[1]. Dastlab, Fransiya-Malayziya mudofaa munosabatlari qurol-yarogʻ xarid qilishning yirik harbiy dasturlariga asoslangan edi[7].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Christoph Marcinkowski. Malaysia and the European Union: Perspectives for the Twenty-first Century. LIT Verlag Münster, 2011 — 34–-bet. ISBN 978-3-643-80085-5. 
  2. ↑ Zuhrin Azam Ahmad. „Malaysia continues to draw French investors“. The Star (2013-yil 30-iyul). 2013-yil 2-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 29-dekabr.
  3. ↑ „Malaysia, France expand links to new areas“. Vietnam Plus (2013-yil 29-iyul). Qaraldi: 2013-yil 29-dekabr.
  4. ↑ Chok Sim Yee. „French embassy seeks bilateral relations with Sabah“. The Borneo Post (2017-yil 17-oktyabr). Qaraldi: 2017-yil 17-oktyabr.
  5. ↑ Ronnie Teo. „France continues to eye investment opportunities in Sarawak“. The Borneo Post (2018-yil 10-iyul). Qaraldi: 2018-yil 17-iyul.
  6. ↑ „Home“. Malaysian French Chamber of Commerce and Industry. Qaraldi: 2017-yil 12-dekabr.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 „Franco Malaysian bilateral relations“. Embassy of France in Kuala Lumpur. 2016-yil 12-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 29-dekabr.
  8. ↑ „AF Kuala Lumpur“. Alliance Française Kuala Lumpur. 2020-yil 2-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 26-iyul.
  9. ↑ „Alliance Française de Penang“. AF Penang. Qaraldi: 2018-yil 26-iyul.
  10. ↑ Rouwen Lin. „A French fling at FAFF“. The Star (2014-yil 12-may). Qaraldi: 2018-yil 26-iyul.
  11. ↑ Intan Amalina Mohd Ali. „Chow: Penang's partnership with Arles will help us build up our culture“. The Star (2018-yil 20-iyun). Qaraldi: 2018-yil 26-iyul.
  12. ↑ „George Town gets link to Vincent van Gogh city“. Free Malaysia Today (2018-yil 2-iyun). Qaraldi: 2018-yil 26-iyul.[sayt ishlamaydi]
  13. ↑ Nik Imran Abdullah. „France, Norway offer to sell arms MOVE TO ENHANCE TRADE RELATIONS: Nations keen to provide Malaysia with jet-fighters, copters and missiles“. New Straits Times (2012-yil 6-noyabr). 2013-yil 31-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 29-dekabr.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Fransiya_—_Malayziya_munosabatlari&oldid=4303978" dan olindi