Kontent qismiga oʻtish

Foydalanuvchi:Yasmin007/qumloq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Giperkapniya
Havoda karbonat angidrid toksikligining hajmiy foizda ortishi orqali yuzaga keladigan asosiy alomatlar[1][2].
Mutaxassislik Pulmonologiya, kritik tibbiy yordam
Turlari Giperkarbiya, CO ushlanib qolishi, karbonat angidrid bilan zaharlanish

Giperkapniya (yunoncha "giper" = "yuqori" yoki "juda ko‘p" va "kapnos" = "tutun"), shuningdek, "giperkarbiya" va "CO2 ushlab turish" nomi bilan ham tanilgan. Qondagi karbonat angidrid (CO2) darajasining anomal darajada oshishi holati hisoblanadi.Karbonat angidrid inson tanasi metabolizmining gaz mahsuloti bo‘lib, odatda o‘pka orqali chiqariladi.Uglerod dioksidi har qanday sharoitda to‘planishi mumkin, bu gipoventilyatsiyani, nafas olishning pasayishini (gaz almashinuvi sodir bo‘ladigan o‘pkaning kichik xaltachalaridan havoning tozalanishi) va CO2 ning ingalyatsiyasi natijasida yuzaga keladi.O‘pkaning karbonat angidridni tozalay olmasligi yoki yuqori darajadagi CO2 ni nafasga olishi respirator atsidozga olib keladi. Oxir-oqibat, tana buyraklarda ishqorni ushlab turish orqali yuqori kislotalilikni kompensatsiya qiladi, bu jarayon "metabolik kompensatsiya" deb nomlanadi.

O‘tkir giperkapniya "o‘tkir giperkapnik nafas yetishmovchiligi" deb ataladi va odatda o‘tkir kasallik kontekstida yuzaga keladigan tibbiy shoshilinch holat hisoblanadi. Metabolik kompensatsiya odatda mavjud bo‘lgan surunkali giperkapniya alomatlarni keltirib chiqarishi mumkin, ammo odatda shoshilinch hisoblanmaydi.Vaziyatga qarab, giperkapniyaning ikkala shaklini ham dori-darmonlar bilan davolash mumkin, niqobli ventilyatsiya yoki mexanik ventilyatsiya.

Giperkapniya - bu nafasni ushlab turish, suv ostida suzish, ayniqsa, qayta nafas olish va yuqori bosim tufayli nafas olish gaz zichligining oshishi bilan bog‘liq bo‘lgan suv ostida sho‘ng‘ish xavfidir[3][4][5].

Belgilari va alomatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Giperkapniya asosiy sog‘liq holati kontekstida sodir bo‘lishi mumkin va alomatlar mazkur holat yoki to‘g‘ridan-to‘g‘ri giperkapniya bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.Dastlabki giperkapniyaga xos bo‘lgan o‘ziga xos alomatlar hansirash (nafas qisilishi), bosh og‘rig‘i, sarosima va lanjlikdir. Klinik belgilarga terining qizarishi, to‘liq puls (bog‘langan puls), tez nafas olish, yuragining erta urishi, mushaklarning titrashi va qo‘l panjalari kiradi. Xavfli yurak urishining noto‘g‘riligi xavfi ortadi[6][7]. Giperkapniya, shuningdek, nafas olish gazlari karbonat angidrid bilan ifloslanganda yoki nafas olish gazlari almashinuvi karbonat angidridning metabolik ishlab chiqarilishiga mos kelmaganda ham paydo bo‘ladi, bu gaz zichligi yuqori atrof-muhit bosimida ventilyatsiyani cheklaganida sodir bo‘lishi mumkin[8].

  1. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named friedman
  2. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named AMSA
  3. ↑ „Respiratory Physiology of Rebreather Diving“.
  4. ↑ Lanphier EH (1956). "Nitrogen-Oxygen Mixture Physiology. Phase 5. Added Respiratory Dead Space (Value in Personnel Selection tests) (Physiological Effects Under Diving Conditions)". US Navy Experimental Diving Unit Technical Report. AD0725851.. 
  5. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Mitchell 2008
  6. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Stapczynski
  7. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Morgan et al
  8. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Anthony and Mitchell 2016
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Foydalanuvchi:Yasmin007/qumloq&oldid=4589389" dan olindi