Kontent qismiga oʻtish

Foydalanuvchi:Khurriyet/qumloq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Manuel Dias de Abreu

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manuel Dias de Abreu (1892-yil 4-yanvar – 1962-yil 30-yanvar) braziliyalik shifokor va olim bo‘lib, sil kasalligini tekshirish uchun o‘pkaning tezkor rentgenografiyasi bo‘lgan abreugrafiyaning ixtirochisidir. U Carlos Chagas, Vital Brazil va Oswaldo Cruz bilan bir qatorda Braziliyaning eng muhim shifokorlaridan biri hisoblanadi.

Abreu 1892-yil San-Paulo, Braziliyada tug‘ilgan va 1914-yilda Rio-de-Janeyro Federal universitetida tibbiyot bo‘yicha ilmiy darajasini olgan. Tez orada u Frantsiyaga sayohat qiladi va 1915-yilda Nouvel Hôpital de la Pitiéda doktor Lui Gaston xizmatida ishlay boshladi. Jarrohlik patologiyasi namunalarini suratga olishga mas'ul bo‘lgan Abreu tezda bu uchun yangi va yaxshiroq qurilmalar va usullarni ishlab chiqadi. 1916-yilda Abreu Hôtel-Dieuda ishlay boshladi va o‘sha paytda faqat 20 yil oldin nemis fizigi Vilgelm Rentgen tomonidan kashf qilingan tibbiy radiografiya bilan birinchi marta tanishadi. U birinchi jahon urushida jang qilish uchun chaqirilgan avvalgi direktor doktor Jan Guilleminotning o‘rniga kasalxonaning radiologiya laboratoriyasi direktori bo‘ladi. Aynan shu lavozimda, Guilleminotning taklifi bilan, Abreu ftorografiya, ya’ni o‘pkalarning ftoroskopik rentgen tasvirlarini fotosuratga olish bilan qiziqib qoladi. U tezda bu tasvirlarning sil va boshqa o‘pka kasalliklari uchun katta diagnostik qiymatini sezadi va 1918-yilda hozirda Laennec kasalxonasida (ham Frantsiyada) o‘pkalarni fotografik tadqiqotlarini boshlaydi.Abreuning yumshoq to‘qimalar radiografiyasiga birinchi muhim hissasi (o‘sha paytgacha tasvirlarning past aniqligi tufayli diagnostik radiografiya usuli sifatida ko‘p ishlatilmagan) biologik to‘qimalarning oq zichligi darajasini suvning va suyaklar kabi boshqa yuqori zichlikdagi moslamalar bilan solishtirish orqali rentgen densitometriya usulini ishlab chiqish va uning radiodiagnoz uchun qiymatini aniqlash edi. 1921-yilda u o‘zining pleuropulmoner silda o‘pka jarohatlarining radiologik talqini bo‘yicha kashshof ishi "Le Radiodiagnostic dans la Tuberculose Pleuro-Pulmonaire"ni birinchi marta nashr etadi. Bu va uning o‘pka densitometriya usuli unga Parijning nufuzli Tibbiyot akademiyasiga qo‘shilish uchun taklif beradi.1922-yilda Abreu Braziliyaga qaytib keladi va Rio-de-Janeyroda silning oldini olish uchun Federal jamoat sog‘liqni saqlash xizmati rentgen bo‘limi boshlig‘i lavozimini qabul qiladi. O‘sha paytda shahar silning halokatli epidemiyasidan aziyat chekayotgan edi. U tuberkulyoz o‘choqlarini erta aniqlash maqsadida ko‘krak rentgenografiyasi bo‘yicha tadqiqotlarni kuchaytiradi, ammo dastlabki natijalar ftoroskopik tasvirlarining sifati pastligi uni qiyin vaziyatga qoldiradi.

O'rta kariyera

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fluoroskopik va fotografik qurilmalar va texnikalar takomillashishi natijasida, 1935-yilda u Rio-de-Janeyroning eski Germaniya kasalxonasida o'z tajribalarini yana olib borib, o'pkaning kichik (50 yoki 100 mm) fotografik plastinkalarini bitta film lentasida tez va arzon usulda olishni o'ylab topadi. Bu usul kelajakda sil kasalligini osonroq aniqlash uchun standart vosita bo'lib qoldi va uning profilaktikasi va davolanishiga muhim ta'sir ko'rsatadi.Abreuning yangi ommaviy skrining radiografiya apparati haqidagi g'oyalari Rio-de-Janeyroda Siemens vakili bo'lgan Lohner House tomonidan birinchi qurilma qurilishi bilan amalga oshadi. 1937-yilda birinchi Toraks siyosati xizmati tashkil etiladi. Birinchi natijalar abreugrafiyaning foydaliligini ko'rsatadi: 1937-yilning iyulida 758 simptomlarsiz va sog'lom ko'ringan odamlarni skrining qilish natijasida ulardan 44 nafari allaqachon o'pka sil jarohatlariga ega ekanligi aniqlanadi, bu esa erta davolanish va yaxshiroq tirik qolishni ta'minlaydi. Mobil birliklar ham ishlatiladi va tez orada abreugrafiya Braziliyada davlat ishi yoki maktabga ariza topshirgan har bir kishi uchun majburiy tekshiruvga aylanadi. 1940-yillar oxiriga kelib, doktor Manuel de Abreu sil o'limi ustidan ommaviy skriningning birinchi ijobiy ta'sirini taqdim eta oldi.

1936-yilda Rio-de-Janeyro Tibbiyot va Jarrohlik Jamiyati tomonidan bu ixtiro uning sharafiga Abreugrafiya deb nomlangan. Antibiotik davolash va jamoat sog'liqni saqlash dasturlari kasallikning tarqalishini sezilarli darajada kamaytirgandan so'ng va ayniqsa bolalar va homilador ayollar uchun ortiqcha rentgen nurlanishidan qo'rqish tufayli 1970-yillarda Braziliyada abreugrafiya majburiy skrining vositasi sifatida keng qo'llanilishi to'xtatiladi. Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti uning to'xtatilishini tavsiya qiladi va Braziliya sog'liqni saqlash xizmati 1999-yilda uni to'xtatadi.Abreugrafiya Braziliya va bir nechta boshqa Lotin Amerikasi davlatlarida qo'llanilganidek boshqa mamlakatlarda keng qo'llanilmaydi. U qabul qilingan mamlakatga qarab, bir nechta turli nomlar oldi: ommaviy radiografiya, miniatyura ko'krak radiografiyasi (Buyuk Britaniya va AQSh), rentgenfluorografiya (Germaniya), radiografiya (Fransiya), schermografiya (Italiya), fotoradioskopiya (Ispaniya) va fotofluorografiya (Shvetsiya). Abreugrafiyaning ahamiyati 1957-yilda Braziliya Abreugrafiya Jamiyatining tashkil etilishi vay Revista Brasileira de Abreugrafiya nashr etilishi bilan ta'kidlanadi.

Boshqa yutuqlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Abreu ichki anatomik tuzilmalar maydonini baholash uchun miqdoriy usullarni ishlab chiqqan birinchi radiografistlardan biri bo‘lib, mediastinum tasvirlarini miqdoriy baholash uchun radiogeometriya deb nomlagan usulni tibbiy tashxisda qo‘llagan. Uning g‘oyalari 1928-yilda "Essai sur une nouvelle Radiologie Vasculaire" kitobida to‘plangan va nashr etilgan. Bundan tashqari, Abreu ko‘krak qafasining bir nechta filmlarni bir vaqtning o‘zida ekspozitsiyaga chiqarish orqali planar rentgen tomografiyasi bo‘yicha yangi texnikalarni ishlab chiqishda muhim rol o‘ynagan, shuningdek, zararlangan shaxslarda Koch bakteriyasini aniq aniqlash usuli sifatida traxeobronxial yuvishni qo‘llash usulini rivojlantirgan.Manuel Dias de Abreu Braziliya va xorijdagi ko‘plab ilmiy institutlarda tibbiy radiologiya sohasida ma'ruzalar o‘qigan va dunyoning eng muhim tibbiyot tashkilotlari a’zosi bo‘lgan. U Fransiyaning Légion d'Honneur mukofoti va 1950-yilda Amerika Ko‘krak Shifokorlari Kollejining Oltin medali, 1953-yilda Argentina Radiologiya Jamiyatining Oltin medali kabi bir nechta ilmiy mukofotlar bilan taqdirlangan.Tibbiyot bo‘yicha bir nechta kitoblaridan tashqari, Abreu ikki poetik asar ham chop etgan: taniqli braziliyalik rassom Emiliano Di Kavalcanti tomonidan illyustratsiya qilingan "Substâncias" va o‘zi tomonidan illyustratsiya qilingan "Poemas sem Realidade".Afsuski ( ironiya bilan, pnevmolog uchun), sigaret chekuvchi bo‘lgan doktor Abreu 1962-yilda Rio-de-Janeyroda o‘pka saratonidan vafot etadi.

"Hayotning qadri ilm-fan qiymati ichida, hayotdan tashqarida esa ilm-fanning nihoyasi yo'q. "