Kontent qismiga oʻtish

Flora Murray

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Flora Murray (1869-yil 8-may — 1923-yil 28-iyul)[1] Shotlandiya tibbiyot kashshofi va Ayollar ijtimoiy va siyosiy ittifoqining saylov huquqi aʼzosi[2]. 1914-yildan umrining oxirigacha sherigi va hamkasbi shifokor Luiza Garret Anderson bilan birga hayot kechirgan[3].

Hayoti va taʼlim olishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Murray 1869-yil 8-mayda Shotlandiyaning Damfri shtatidagi Murraythwaite shahrida Greys Xarriet Murray va Qirollik dengiz floti kapitani Jon Murrayning qizi[4]. Murray oilada olti farzandning toʻrtinchisi boʻlgan.

Murray Germaniya va Londondagi maktablarda tahsil oladi va 1890-yilda Uaytchapeldagi London kasalxonasida olti oylik kursda sinovdan oʻtgan hamshira sifatida qatnashadi. Murray tibbiyot sohasida oʻz karyerasini davom ettirishga qaror qiladi va 1897-yilda London Ayollar Tibbiyot maktabiga oʻqishga kiradi[5][6]. Keyin Murray 18 oy davomida Dumfriesshiredagi Krichton Qirollik Institutidagi boshpanada tibbiy yordamchisi boʻlib ishlaydi. Bu tajriba uning „Boshpanalarni tashkil etish va boshqarish“ (1905) nomli doktorlik dissertatsiyasini yozishida hal qiluvchi ahamiyatga ega boʻlgan[5]. U Durham universitetida tibbiy taʼlimni tugatadi. 1903-yilda MB BSc va 1905-yilda MD darajasini oladi. U 1906-yilda Cambridge universitetida jamoat salomatligi boʻyicha ham diplom oladi[6].

Shotlandiyadagi faoliyati davomida Murray Edinburgda Shotlandiya ayollar kasalxonalari harakati asoschisi doktor Elsi Inglis bilan birga yashagan[7]. Hamer va Jennings kabi tarixchilarMurrayning Elsi Inglis bilan „birinchi jiddiy lezbiyen munosabatlari“ boʻlganini taʼkidlaydilar[8][7].

Karyerasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1905-yilda Murray Londondagi Belgrav bolalar kasalxonasida shifokor, keyin esa Chelsi ayollar kasalxonasida anesteziolog boʻlgan. 1905-yilda The Lancet bolalarda anesteziyani qoʻllash boʻyicha „Etilxlorid bolalar uchun anestetik modda sifatida“ nomli maqolaga mualliflik qilgan va chop etgan[9].

Murray Millicent Fawcettning Ayollar saylov huquqi jamiyatlari milliy ittifoqi ishtirokchisi va faoli boʻlganida boshlab ayollarning saylov huquqidagi oʻrni alohida oʻrganildi. Keyin u ayollar ijtimoiy-siyosiy ittifoqining tarafdori sifatida ayollarning saylov huquqi boʻyicha ishini davom ettirdi. Murray, shuningdek, jangarilar harakatining doimiy ishtirokchisi boʻlib, amaliyotchi sifatida oʻz xizmatlarini, jumladan, Ketrin Payn va Gertrud Taunend hamshiralar tomonidan boshqarilgan Pembrok bogʻidagi sufragetlar uchun qariyalar uyini ham taklif qildi[10][11].

Murray yetakchilik rolini oʻynadi va jamoat yigʻilishlarida nutq soʻzlash, 1911-yilgi aholini roʻyxatga olish noroziligiga aʼzo boʻlish va oʻzining tibbiy bilimi va mahoratini faoliyati davomida jarohat olgan oʻrtoqlarini davolashda qoʻllash orqali faol sifatida oʻzining qadr-qimmatini koʻrsatdi[5]. Murray Emmeline Pankhurst va boshqa ochlik eʼlon qilganlar qamoqdan chiqqanidan keyin ularga gʻamxoʻrlik qildi va boshqa shifokorlar bilan mahbuslarni majburan ovqatlantirishga qarshi ishlar ham olib bordi[12].

Doktor Flora Murray bemorlar bilan, Endell koʻchasi c. 1915

1912-yilda Murray Luiza Garret Anderson bilan 688 Harrow Roadda bolalar uchun ayollar kasalxonasiga asos solgan. Bu hududning ishchi bolalariga tibbiy yordam koʻrsatdi va ayollar shifokorlariga Londonda pediatriya boʻyicha klinik tajriba orttirish uchun yagona imkoniyat berdi, kasalxonaning shiori soʻz emas, amal edi[12].

Birinchi jahon urushi boshlanganda, Murray va uning sherigi doktor Luiza Garret Anderson Ayollar kasalxonasi korpusiga (WHC) asos solgan va unga ayollarni jalb qilgan[13]. Britaniya harbiy idorasi ularning yordam taklifini rad etishiga ishongan va fransuzlarning tibbiy yordamga muhtojligini bilib, ular Fransiya Qizil Xochiga oʻz yordamlarini taklif qilishgan[14]. Fransuzlar ularning taklifini qabul qiladilar va ularga Parijda yangi qurilgan mehmonxonani kasalxona sifatida taqdim etadilar[12]. Flora Myurrey Médecin-en-Chef (bosh shifokor) etib tayinlanadi va Anderson bosh jarroh boʻladi[14].

Murray oʻz kundaligida Britaniya Harbiy idorasining tashrif buyurgan vakillari ingliz ayollari tomonidan muvaffaqiyatli boshqariladigan kasalxonani topib hayratda qolishganini va tez orada kasalxonaga fransuzcha emas, balki Britaniya yordamchi kasalxonasi sifatida munosabatda boʻlganini maʼlum qiladi[14]. Parijdagi kasalxonadan tashqari, Ayollar kasalxonasi korpusi Vimereuxda yana bir harbiy gospitalni ham boshqargan[12].

1915- yil yanvar oyida qurbonlar davolanish uchun Angliyaga evakuatsiya qilina boshlanadi. Urush idorasi Murray va Andersonni Londonga qaytarib, Qirollik armiyasi tibbiyot korpusi qoshidagi Endell Street harbiy gospitalini (ESMH) boshqarish uchun taklif qiladi. ESMH yopilganda 1915- yil mayidan 1919- yil sentyabrigacha deyarli 50 000 askarni davolagan[12].

Vafoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Murray saraton kasalligidan aziyat chekadi va 1923- yil 28- iyulda 54 yoshida vafot etadi. Uning oʻlimi Londonning Xempsted shahridagi qariyalar uyida operatsiya qilinganidan koʻp oʻtmay sodir boʻladi[12]. Uning bir umrlik sherigi uning yonida edi. Murray oʻz vasiyatida hamma narsani Andersonga qoldiradi[15]. Murray Penn shahridagi Muqaddas Uch Birlik cherkovida, Bukingemshirda, er-xotinning sobiq uyi yaqiniga dafn etilgan. Anderson keyinchalik kuydirilib, uning kuli janubiy togʻlar boʻylab sochilgan boʻlsa-da, umumiy qabr toshida ikkala ayol ham yodgorlik qiladi[16].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Flora Murray. findagrave.com
  2. ↑ Andoza:Cite ODNB
  3. ↑ Moore, Wendy. No Man's Land: The Trailblazing Women Who Ran Britain's Most Extraordinary Military Hospital During World War I. Basic Books, 2020 — 51-bet. 
  4. ↑ „SR Birth Search Return for birth of Flora Murray 1869“. Scotland's People.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Andoza:Cite ODNB
  6. ↑ 6,0 6,1 Group, British Medical Journal Publishing (1923-08-04). "Flora Murray, C.b.e., M.d., D.p.h". Br Med J 2 (3266): 212. doi:10.1136/bmj.2.3266.212-a. ISSN 0007-1447. http://www.bmj.com/content/2/3266/212.2. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Jennings, Rebecca. A Lesbian History of Britain: Love and Sex Between Women Since 1500 (en). Greenwood World Pub., 2007 — 101-bet. ISBN 978-1-84645-007-5. 
  8. ↑ Hamer, Emily; Hekma, Gert; Hall, Lesley A.. Sexual Cultures in Europe: Themes in sexuality (en). Manchester University Press, 1999 — 146-bet. ISBN 978-0-7190-5321-4. 
  9. ↑ Murray, Flora (1905). "Ethyl Chloride as an Anæsthetic for Infants". The Lancet 166 (4291): 1542–1543. doi:10.1016/s0140-6736(01)69925-2. https://zenodo.org/record/1428550. 
  10. ↑ Atkinson, Diane. Rise up, women! : the remarkable lives of the suffragettes. London: Bloomsbury, 2018 — 397-bet. ISBN 9781408844045. OCLC 1016848621. 
  11. ↑ go4more „LGBTQ+ History Month | Doctor Flora Murray: Suffragette, Doctor and Local Heroine“ (en-GB). Devils Porridge Museum (2021-yil 14-fevral). Qaraldi: 2022-yil 10-aprel.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 Geddes, J. F. (2007). "Deeds and words in the suffrage military hospital in Endell Street". Medical History 51 (1): 79–98. doi:10.1017/s0025727300000909. PMID 17200698. PMC 1712367. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1712367. 
  13. ↑ „Louisa Garrett Anderson and Flora Murray: Redefining gender roles in military medicine“ (en-US). The Bulletin (2019-yil 1-aprel). Qaraldi: 2020-yil 25-fevral.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Leneman, Leah (April 1994). "Medical women at war, 1914–1918". Medical History 38 (2): 160–177. doi:10.1017/S0025727300059081. ISSN 0025-7273. PMID 8007751. PMC 1036842. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1036842. 
  15. ↑ Moore, Wendy. No Man's Land: The Trailblazing Women Who Ran Britain's Most Extraordinary Military Hospital During World War I. Basic Books, 2020 — 449-bet. 
  16. ↑ Green, Miles „Dr. Flora Murray 1869-1923 and Dr. Louisa Garrett Anderson 1873‑1943 | History, Monuments and Memorials of Penn“ (en-GB). Qaraldi: 2021-yil 13-fevral. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Flora_Murray&oldid=4202171" dan olindi