Kontent qismiga oʻtish

Etyen Mahçupyan

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Etyen Mahcupyan
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 9-mart 1950-yil
Istanbul, Turkiya
Taʼlim Robert College,1968-yil Istanbul
Alma mater

Boğaziçi University, B.S and M.S

Ankara University, M.S
Kasbi
  • Author
  • Columnist

Etyen Mahçupyan (1950-yil 9-martda tugʻilgan) - asli arman boʻlgan turk jurnalisti, yozuvchi, sharhlovchisi va siyosatchisi, 2014—2015-yillarda Turkiya Bosh vaziri Ahmet Davutoʻgʻlining katta maslahatchisi boʻlib ishlagan[1]. U "Kelajak" partiyasi (Turkiya) ta'sischilar qo'mitasining ijrochi a'zolaridan biri.

Bolaligi va ta'limi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mahçupyan 1950-yilda Istanbulda katolik arman oilasining o‘g‘li bo‘lib tug‘ilgan. Uning familiyasi katta bobosining "Mahcup" taxallusidan kelib chiqqan bo'lib, uyatchan, xijolatli yoki o'zini tutib turuvchi degan ma'noni anglatadi. Boshlang‘ich maktabda arman tilini o‘rgangan. Lekin uning xonadonida asosiy til turkcha edi.

1968-yilda Robert kollejini tamomlagan. 1972-yilda Istanbuldagi Bog'ozichi universitetida kimyo muhandisligi bo'yicha bakalavr darajasini oldi. Pul topish uchun menejer qo'l ostida ishlash kerakligini tushunib, u biznes boshqaruvi va moliya bo'yicha tahsil oldi. 1974-yilda Bog'ozichi universitetida biznes boshqaruvi bo'yicha fan magistri darajasini tamomlagan. Keyin 1977-yilda Anqara universitetining siyosiy fanlar fakultetida xalqaro iqtisod sohasida ikkinchi fan magistri darajasini oldi[2].

U magistr darajasini prof. Doktor Yahyo Sezel 1977-1980-yillarda Anqara universitetining Iqtisodiyot bo'limida. Tezel bilan bir vaqtda “Toplumcu Düşün” (1978-yilning iyunidan 1980-yilning mayigacha oʻn oltita sonini chop etgan “Societist Idea”) jurnalida yozuvchi va muharrir boʻlib ishlagan[3].

1980 yilgi davlat to'ntarishidan so'ng Mahchupyan aspiranturani tark etib, biznes bilan shug'ullanadi. O'zini ta'minlash uchun u bir nechta kompaniyalarda (ya'ni, Eczacıbaşı Group) menejer bo'lib ishlagan, shuningdek, o'zining novvoyxona biznesida ishlagan. 1989 yildan keyin u konsalting firmasida ishlay boshladi va "kompaniyalarda mahsuldorlikni oshiruvchi madaniy va psixologik o'zgarishlar" ustida ishlashni o'rgandi. Konsultativ ishi tufayli u ijtimoiy psixologiyani o'rgandi. [3]

Jurnalistikada faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

90-yillarning o'rtalarida u o'z biznesini sherigiga topshirdi va jurnalistikaga o'tdi. 1995–1996-yillarda Jem Boyner boshchiligida tashkil etilgan Yangi Demokratiya Harakatida qisqa muddat ishtirok etdi. 1997-2000-yillarda Radikal gazetasida, 2000-yilda “Yeni Binyıl” gazetasida sharhlovchi sifatida ishlagan. 2001-yilning 17-mayida u “Zaman” gazetasida yozishni boshladi va 2014-yilgacha shu yerda qoldi [4] [5] 2007-yilda yaqin do'sti Hrant Dink o'ldirilgach, u arman jamiyatining haftalik gazetasi Agosning bosh muharriri bo'ldi va 2010-yilda ta'tilga chiqqunga qadar bu lavozimda qoldi. 2014 va 2018 yillar orasida u Akshamda o'z ustunlarini yozishni davom ettirdi[6] va Daily Sabah [7] va Ahmad Dovuto'g'li bilan uyg'un siyosiy qarashlari bilan ma'lum bo'lgan Karar [8] gazetalari. 

Siyosiy martabasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2014-yil oktabr oyida Mahjupyan Turkiya bosh vaziri Ahmad Dovuto‘g‘lining katta maslahatchisi etib tayinlangan edi[9]. Bu zamonaviy turk tarixida birinchi marta arman millatiga mansub ozchilikning bunday tanqidiy lavozimga tayinlanishi edi va uning tayinlanishi Turkiyaning ozchilik huquqlariga sodiqligi belgisi sifatida olqishlarga sazovor bo'ldi. U 2015-yil 9-martda ushbu lavozimdan texnik jihatdan nafaqaga chiqdi. Bu e'lon arman genotsidini ochiq tan olganidan bir kun o'tib keldi. Biroq u ketishining janjal bilan aloqasi yo'qligini aytdi. Uning aytishicha, u mart oyida davlat xizmatchilari uchun majburiy pensiya yoshi tufayli nafaqaga chiqqan va bundan keyin ham Dovuto'g'liga norasmiy ravishda maslahat berishda davom etgan[10].

Sobiq bosh vazir Ahmet Dovuto'g'li oldidagi katta maslahatchi vazifasi doirasida u Turkiya hal qiluvchi rol o'ynaydigan mintaqaviy muammolarga yechim topishga yordam beradigan aloqalarni yaxshilash maqsadida sayohat qildi va jurnalistlar, siyosatchilar va byurokratlar bilan uchrashdi[11]. Uning o'tmishdagi chiqishlaridan ba'zilari orasida Hrant Dink xotirasiga bag'ishlangan Tinchlik va adolat ma'ruzasi: Turkiyada ozchiliklar va inson huquqlari [12] Turkiya tadqiqotlari markazi (CEFTUS) "O'zgarishlarni tushunish" nomli davra suhbati; Turkiyada AK Partiya davri, [13] va Italiya parlamentidagi Yangi Turkiya konferentsiyasi[14].

U TESEV maslahat kengashi aʼzosi va 2014-yil oxirigacha TESEV direktori boʻlgan[15] Shundan so'ng, u va TESEVdagi hamkasblari o'z lavozimlaridan ketishdi va barchasi birgalikda PODEM nomli yangi nodavlat tashkilot tuzdilar[16]. PODEM - bu davlat siyosati va demokratiyani o'rganish jamg'armasi bo'lib, u o'zini quyidagicha ta'riflaydi.

Ommaviy siyosat va demokratiyani oʻrganish markazi (PODEM) 2015-yil fevral oyida tashkil etilgan Istanbulda joylashgan mustaqil tahlil markazidir. PODEM, demokratiya to'liq institutsionallashgan, demokratik fikrlash, ijtimoiy tinchlik va adolat hukmron bo'lgan Turkiyani yaratish yo'lidagi sa'y-harakatlarga hissa qo'shishga intiladi. Bundan tashqari, mintaqaviy va global miqyosda tinchlik va adolat o'rnatilishida ta'siri ortib borayotgan Turkiyani ko'zda tutadi."

2019-yildan boshlab Mahcupyan Dovudo'g'li bilan Kelajak partiyasining asoschilaridan biri sifatida ishlamoqda[17].

Filmlari va televideniya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mahçupyan "Kuz og'riqlari" va "Xonim xonim" filmlarining ssenariy muallifi edi. Salkim olmoslari va u bir nechta teledasturlarni ham olib bordi[18].   

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Armenian adviser to Turkey's prime minister retires ahead of centenary“. Reuters (2015-yil 16-aprel). Qaraldi: 2020-yil 2-noyabr.
  2. ↑ „Robert Koleji'nden Başbakanlık danışmanlığı'na: Bir 'Ermeni'nin hayatı“. Sabah (2014-yil 12-iyul). Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Jadaliyya“. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Jadaliyya" defined multiple times with different content
  4. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda url= parametrini belgilashingiz kerak. Yazar Biyografi. . Zaman.
  5. ↑ „Etyen Mahçupyan'ın Zaman'la ilgili son kararı“. Sabah (2014-yil 26-may). Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  6. ↑ „Columns“. Aksam. Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  7. ↑ Mahcupyan. „Syrians and Turkey (3)“. Daily Sabah (2016-yil 6-yanvar). Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  8. ↑ „Columns“. Karar. Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  9. ↑ {{Veb manbasi}} andozasidan foydalanishda url= parametrini belgilashingiz kerak. . Armenpress (2014-yil 25-oktyabr).
  10. ↑ „Armenian adviser to Turkey's prime minister retires ahead of centenary“. Reuters (2015-yil 16-aprel). Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  11. ↑ „Neler Oluyor?“. CNN. Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  12. ↑ „Hrant Dink Memorial Peace and Justice Lecture“. Harvard University. YouTube (2017-yil 21-aprel). Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  13. ↑ „CEFTUS Roundtable with Mr Etyen Mahcupyan“. YouTube. CEFTUS (2015-yil 30-mart). Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  14. ↑ „Yeni Türkiye 5“. YouTube. La Nuova Turchia (2015-yil 28-fevral). Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  15. ↑ „Swedish Democracy Promotion in Turkey“ (2014-yil 14-mart). Qaraldi: 2017-yil 15-iyun.
  16. ↑ „NGO“. PODEM.
  17. ↑ „Gelecek Partisi“.
  18. ↑ Battal Gazi. „Paspartu“ (tr). YouTube (2014-yil 13-noyabr). Qaraldi: 2017-yil 15-iyun. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Etyen_Mahçupyan&oldid=3880289" dan olindi