Eronning Girkan oʻrmonlari

Eronning Girkan oʻrmonlari YuNESKO merosi roʻyxatiga kiritilgan YuNESKOning Butunjahon merosi qoʻmitasi 2019-yil 5-iyul kuni dunyodagi eng boy ekotizimlardan biri boʻlgan Girkaniya oʻrmonlarini Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritish uchun ovoz berdi. Girakaniya oʻrmonining yam-yashil pasttekislik hududi kamida 50 million yil oldin, geologiyaning uchinchi davri — Dinozavrlar davriga toʻgʻri keladi. Bugungi kunda biz Yerda hech qanday dinozavrlarni koʻra olmaymiz, lekin bir necha soat haydash yoki Girakaniya oʻrmonida piyoda yurish orqali siz ular qachonlar yashaganligini his qilishingiz mumkin. Darhaqiqat, bu oʻrmonlar toʻliq Yura parkidir.

Muzlik davrida oʻrmonlar saqlanib qolgan, chunki Alborz togʻ tizmasi va Kaspiy dengizining markazida joylashganligi ularni muzlashdan himoya qilgan. Ushbu 50 million yillik oʻrmonlar dunyodagi eng qimmatli tabiiy muzeylardan biri hisoblanadi. Girakan oʻrmoni „ Kaspiy hirkan aralash oʻrmonlari“ nomi bilan mashhur boʻlib, qadimgi Eronda Xirkan deb atalgan Goʻrgan viloyati (Guliston viloyatining markazi) sharafiga nomlangan.

Bu orzu qilingan oʻrmonlar barcha fasllarda tashrif buyurish uchun ajoyib diqqatga sazovor joy. U yerda siz xotirjamlik, qulaylik va tinchlikni topishingiz mumkin; yashil oʻrmonda siz qushlarning ohangdor jiringlashini eshitishingiz, mayin shabada esayotganini his qilishingiz, tazelikning yoqimli hididan bahramand boʻlishingiz, engil, romantik yomgʻirni boshdan kechirishingiz va musaffo osmonda bulutlarning raqsga tushishini koʻrishingiz mumkin.

Girkan oʻrmonlari qayerda joylashgan?

Girkan oʻrmonlari Ozarbayjon Respublikasiga (20%) va Eron Islom Respublikasiga (80%) tegishli. Eron oʻrmonlari Kaspiy dengizining janubiy qirgʻogʻida yashil lenta kabi joylashgan. Eronning shimoli-gʻarbidan shimoli-sharqiga choʻzilgan oʻrmonlar beshta viloyatning baʼzi qismlarini, jumladan Ardabil viloyati, Gilon viloyati, Mozandaron viloyati, Guliston viloyati va Xuroson viloyatini qamrab oladi. Shuning uchun, agar siz ushbu viloyatlarning har biriga sayohat qilsangiz, ushbu oʻrmonlarning qismlariga etib borishingiz va tashrif buyurishingiz mumkin.

Girkan oʻrmonlarining iqlimi

Daraxtlarning zichligi, oʻsimliklari, gradienti va dengizgacha boʻlgan masofa kabi baʼzi omillar Girkan oʻrmonlarining iqlimiy holatiga taʼsir qilganligi sababli, biz hudud uchun uchta iqlim mintaqasini belgilashimiz mumkin: okeanik; nam subtropik (oʻrta balandlikdagi joylarda); va nam kontinental (togʻlarda). Hududning oʻrtacha harorati 15 ° C dan 18 ° C gacha. Haqiqatan ham, eng issiq oylarda oʻrtacha harorat 28 ° C dan 35 ° C gacha oʻzgarib turadi; eng sovuq oylarda esa 1,5 °C dan 4 °C gacha oʻzgarib turadi.

Nisbiy namlik ham 74,6% dan 84,6% gacha oʻzgarib turadi. Gilon hududida namlik boshqa hududlardan farqli oʻlaroq yuqoriroq. Oʻrmonlar bahorda, kech kuzda va qishda maksimal yogʻingarchilikdan zavqlanadi.

Girkan oʻrmonlarining faunasi va florasi

Girkan oʻrmonlariga qiziquvchilar bu hududga nafaqat ulugʻvor tabiati va atmosferasi, balki fauna va floraning ajoyib manbai uchun sayohat qilishadi. Aslida, biologik xilma-xillik chumolining noyob va noyob hayvonlar va oʻsimliklar turlari bu hududni Eron yovvoyi tabiati va qushlarni tomosha qilish sayohatlariga qiziquvchilar uchun yaxshi joy qiladi. Fantastik oʻrmonlarda Kaspiy qor xoʻrozi, kulrang lag gʻozi, Yevroosiyo qoshigʻi, oq boshli gʻoz, qizil koʻkrakli gʻoz, oq boshli oʻrdak, Dalmatiyalik qutan, tungi qoraqoʻtir, flamingo va boshqalar kabi 180 turdagi qushlar yashaydi. Afrika va Rossiya oʻrtasida koʻchib yuruvchi qushlar uchun dam olish maskani hisoblanadi.

Girkaniya oʻrmonlarida, shuningdek, 58 turdagi sutemizuvchilar, jumladan, fors qoplonlari, Kavkaz qoplonlari, oʻrmon mushuklari, silovsin, yovvoyi choʻchqa, boʻri, qoʻngʻir ayiq, boʻrsiq, tilla shoqol va boshqalar yashaydi. Taxminan 850 km maydonni egallagan ushbu qimmatbaho yashil zona oʻzining floristik biologik xilma-xilligi bilan ajralib turadi. Tuproqlar oʻrtacha yogʻingarchilik tufayli unumdor va mineral va organik moddalarga boy. Eronda maʼlum boʻlgan tomir oʻsimliklarining taxminan 44% Hyrcanian mintaqasida joylashgan. Maʼlumotlarga koʻra, Girkan oʻrmonlarida 856 avlod va 148 oilaga tegishli 3234 ga yaqin tur mavjud.

Ekologik hududning turli balandliklariga koʻra turli xil daraxt jamoalarini koʻrish mumkin. Pastki balandliklarda oʻrmonlarda bir qator relikt Arkto-Uchimchi davr termofil turlari mavjud, jumladan Zelkova carpinifolia, Gleditsia caspica, Pterocarya fraxinifolia, Parrotia persica va boshqalar. Biroq, balandroq joylarda oʻsimlik turlari koʻpayadi va siz alp oʻtloqlarini ham koʻrishingiz mumkin. va Eron-Turan tikanli yostiqli dasht.

Girkan oʻrmonlarining ahamiyati

Oʻrmonlarining ahamiyati nafaqat uning boy tarixi bilan bogʻliq. Bu oʻrmonlar energiya ishlab chiqarishning ajoyib manbaidir; ular suvni zaxiralashda juda muhim rol oʻynaydi; tuproqni himoya qilish; suv toshqinlarining oldini olish; shuningdek, turistik industriyada samarali oʻrin egallash. Bundan tashqari, ular turli xil oʻsimliklar va hayvonlarning vatani hisoblanadi.