Educational leadership

Taʼlim yetakchiligi umumiy taʼlim maqsadlariga erishish uchun oʻqituvchi, talaba va ota-onalarning isteʼdod va kuchlarini jalb qilish va yoʻnaltirish jarayonidir. Bu atama koʻpincha Qoʻshma Shtatlarda maktab boshqaruvi bilan sinonim sifatida ishlatiladi va Buyuk Britaniyada taʼlim boshqaruvini siqib chiqardi. Qoʻshma Shtatlardagi bir nechta universitetlar taʻlim yetakchiligi boʻyicha magistrlik darajasini ham taklif qiladi.Taʼlim yetakchiligidagi baʼzi toʻsiqlarni yengib o'tish mumkin. Oʻz-oʻzini baholash usuli tenglik va adolatni oʻrganishga yordam beradi, bu esa talabalarning xilma-xilligiga taʼsir qiladi, ayniqsa nomzodlarni tanlashda.

Tarix

„Ta’lim yetakchiligi“ atamasi 20-asr oxirida bir necha sabablarga ko‘ra paydo bo‘lgan. Maktablarda o‘quvchilarning yuqori darajadagi muvaffaqiyatga erishish talablari qo‘yildi va maktablar yaxshilanishi va isloh qilinishi kutildi. Bu umidlar maktab darajasida mas’uliyat talablari bilan birga keldi. „Joriy tizim“ni saqlab qolish endi maqbul deb hisoblanmadi. „Ma’muriyat“ va "boshqaruv" - bu nazorat va nazoratni amalga oshirish orqali barqarorlikni bildiruvchi atamalar. Yetakchilik kontseptsiyasi ma’qullandi, chunki u ustunlik va faollikni anglatadi. Maktab rahbari odatda direktor deb hisoblanadi. Maktab rahbariyati boshqa shaxslarni, masalan, rasmiy yetakchilik jamoasi a’zolarini va maktab maqsadlariga hissa qo‘shadigan boshqa shaxslarni o‘z ichiga olishi mumkin.“Maktab boshqaruvi” yoki “ta’lim yetakchiligi” so‘nggi yillarda “ta’lim boshqaruvi” o‘rniga mashhur bo‘lib ketgan bo‘lsa-da, “rahbarlik” maktab, bo‘linma yoki tuman ishining faqat qisman tasvirini ko‘rsatishi mumkin. Vazirlik yoki davlat ta’lim agentligi xodimlari, maktablar va ta’lim muassasalari faoliyati bilan bog‘liq bo‘limlarda universitet professor-o‘qituvchilari tomonidan o‘rganilgan tadqiqot yo‘nalishlari haqida gapirmasa ham bo‘ladi. Shu sababli, ushbu soha uchun barchani qamrab oladigan atamaning afzalliklariga shubha qilish uchun asoslar bo‘lishi mumkin. To‘g‘rirog‘i, undan foydalanishning umumiyroq va zamonaviyroq tajribaga ega bo‘lgan neoliberal ijtimoiy va iqtisodiy boshqaruv modellarida, ayniqsa Qo‘shma Shtatlar va Buyuk Britaniyada uchraydi. Shu nuqtayi nazardan, atama biznesdan sohasiga yaqin tushuncha deb tushuniladi.