Donald Wolfit
| Donald Wolfit | |
|---|---|
| Tavalludi |
Donald Woolfitt[1] 20-aprel 1902-yil |
| Vafoti |
17-fevral 1968-yil (65 yoshda) Hammersmith, London, Angliya |
| Fuqaroligi | Birlashgan Qirollik va United Kingdom of Great Britain and Ireland |
| Kasbi | Aktyor |
| Faoliyat yillari | 1931-1968 |
| Turmush oʻrtogʻi |
Chris Castor (1928-1934) Susan Katherine Anthony Rosalind Iden (1948-1968, oʻlimi paytida) |
Sir Donald Wolfit (Woolfit[2]), CBE (talaffuzi: Donald Volfit[2]; 1902-yil 20-aprel — 1968-yil 17-fevral) — Shekspirning urush davridagi gastrol spektakllari bilan tanilgan ingliz aktyori va rejissori. Ushbu shaxs, ayniqsa, qirol Lir obrazi bilan mashhur boʻlgan.
Shaxsiy hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Wolfit Nottingemshire shtatidagi Nyuark-on-Trent yaqinidagi Nyu-Balderton shahrida tugʻilgan va Magnus Grammatika maktabida tahsil olgan. U 1920-yilda sahnaga chiqqan. Ilk marta 1924-yilda Vest-Endda koʻrinish bergan va "The Wandering Jew" filmida rol ijro etgan[2]. U uch marotaba turmush qurgan. Uning birinchi xotini aktrisa Kris Kastordan boʻlgan qizi Margaret Volfit (1929-2008) ham aktrisa boʻlgan[3]. Uning ikkinchi turmushidan ikki farzandi bor edi — aktyor va yozuvchi Garriet Grem va fotograf Adam Volfit. Faol mason boʻlmish ushbu aktyor 1965-yilda Green Room Lodge ustasi boʻlishga erishadi[4].
Vulfit teatrdagi xizmatlari uchun 1950-yilda Britaniya imperiyasi ordeni qoʻmondoni etib tayinlangan va 1957-yilda ritsar unvoni bilan taqdirlangan[2].
Faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]U 1930-yilda Old Vic teatrida asosiy yordamchi rollarni ijro etadi[2]. Richard of Bordoda Jon Gielgud bilan birga rol oʻynadi va nihoyat 1936-yilda Shekspir memorial teatrida Gamlet rolida mashhur boʻldi. Shundan soʻng, u rahbariyatni uni moliyalashtirishga, viloyatlar boʻylab ekskursiyalar davomida, koʻndirishga harakat qildi. Ular taklifni rad etishardi, shuning uchun u oʻz jamgʻarmalarini qaytarib oldi va 1937-yilda u koʻp yillar davomida rahbarlik qiladigan oʻzining gastrol kompaniyasini tashkil qildi.
Oʻlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Wolfit 1968-yil 17-fevralda 65 yoshida Londonning Hammersmit shahrida yurak-qon tomir kasalliklaridan vafot etdi. Uning soʻnggi ikki filmi — „Decline and Fall of a Birdwatcher“ va "The Charge of the Light Brigade" oʻlimidan soʻng chiqarildi. Rojer Murning soʻzlariga asoslangan afsonaga koʻra, Donald Vulfit oʻlim toʻshagida yotganda shunday jumla bilan jon taslim qilgan: „Oʻlish oson, komediya qiyin“[5].
Merosi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bir paytlar Wolfitning kiyinuvchisi boʻlgan Ronald Xarvud oʻzining „The Dresser“ pyesasini (keyinchalik kino va telefilmlarga aylangan) Wolfit bilan boʻlgan munosabatlariga asoslagan. Xarvud Volfitning tarjimai holini ham yozgan. Faoliyati davomida Vulfit bilan bir nechta film va spektakllarda ishlagan Piter OʻTul Vulfitni oʻzining eng muhim ustozi hisoblagan. Vulfit 1953-54-yillarda Hammersmit Kingʻs teatrida Donald Wolfit kompaniyasida ishlagan va u bilan sakkizta rol ijro etgan Garold Pinterning ilk aktyorlik karerasiga ham muhim taʼsir koʻrsatdi[6]. Vulfit uzoq vaqtdan beri Jon Gielgudga nisbatan qattiq dushmanlikni saqlab kelgan, buning sababi Wolfitning Gielgudning davlat maktabi va teatrdagi oilaviy aloqalaridan noroziligi. Aktyor Lesli Fransuz bu ikki odamni bir-biriga qarama-qarshi qoʻydi: „Jon juda yumshoq, juda gʻamxoʻr va yoqimli hazil tuygʻusiga ega edi. Donald hazil, hazil tuygʻusiga ega boʻlmagan dahshatli aktyor edi, u oʻzini dunyodagi eng buyuk deb hisoblardi. Bir kuni Jon bilan men parda oldida qoʻngʻiroq qildik; Donald chaqirilmagani uchun yigʻlab yiqildi“[7]. Vulfitning sahnadagi oxirgi chiqishi Robert va Elizabetdagi hukmron janob Barret rolidagi (1966-67) myuziklda edi.
Donald Vulfit va uning birinchi rafiqasi Kris Kastorning hujjatlari Buyuk Britaniyadagi keng koʻlamli sanʼat fondlari doirasida Ostindagi Texas universitetidagi Garri Ransom markazida arxivlangan. Hujjatlarga Wolfitning koʻrsatmalari, boshqaruv yozuvlari, sayohat jadvallari, ishlab chiqarish hujjatlari, sahna va kostyum dizaynlari, keng koʻlamli yozishmalar va boshqalar kiradi. Ransom markazi shuningdek, Wolfit va uning kompaniyasidan liboslar va shaxsiy buyumlarning kichik tanloviga ega, jumladan, Wolfitning Britaniya imperiyasi ordeni qoʻmondoni sifatidagi sertifikati va kompaniyaning Much Ado About Nothing filmini ishlab chiqarishda Beatris sifatida kiygan Rozalind Idenning koʻylagi shular jumlasidandir[8][9].
Filmografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Film | |||
|---|---|---|---|
| Yil | Sarlavha | Rol | Qaydlar |
| 1931 | Down River | ||
| 1934 | Death at Broadcasting House | Sydney Parsons | |
| 1935 | Drake of England | Thomas Doughty | |
| 1935 | The Silent Passenger | Henry Camberley | |
| 1935 | Checkmate | Jack Barton | |
| 1935 | Late Extra | Inspector Greville | |
| 1935 | Hyde Park Corner | Howard | Kreditsiz |
| 1935 | Sexton Blake and the Bearded Doctor | Percy | |
| 1936 | Calling the Tune | Dick Finlay | |
| 1938 | The Claydon Treasure Mystery | Executive | Kreditsiz |
| 1952 | The Pickwick Papers | Sergeant Buzfuz | |
| 1952 | The Ringer | Dr. Lomond | |
| 1953 | Isnʼt Life Wonderful! | Uncle Willie | |
| 1954 | Svengali | Svengali | |
| 1955 | A Prize of Gold | Stratton | |
| 1956 | The Man in the Road | Professor Cattrell | |
| 1956 | Guilty? | Judge | |
| 1956 | Satellite in the Sky | Merrity | |
| 1957 | The Traitor | Colonel Price | |
| 1958 | I Accuse! | Gen. Mercier | |
| 1958 | Blood of the Vampire | Doctor Callistratus | |
| 1959 | Room at the Top | Mr. Brown | |
| 1959 | The Angry Hills | Dr. Stergion | |
| 1959 | The Rough and the Smooth | Lord Drewell | |
| 1959 | The House of the Seven Hawks | Inspector Van Der Stoor | |
| 1960 | The Hands of Orlac | Professor Volchett | |
| 1961 | The Mark | Andrew Clive | |
| 1962 | Lawrence of Arabia | General Archibald Murray | |
| 1963 | Dr. Crippen | R.D. Muir | |
| 1964 | Becket | Bishop Folliot | |
| 1965 | Ninety Degrees in the Shade | Bazant | |
| 1965 | Life at the Top | Abe Brown | |
| 1966 | The Sandwich Man | Car Salesman | |
| 1968 | The Charge of the Light Brigade | Macbeth in 'Macbeth' | |
| 1968 | Decline and Fall… of a Birdwatcher | Dr. Augustus Fagan | (oxirgi film uchun rol) |
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Index entry“. FreeBMD. ONS. Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Harwood, Ronald, „Wolfit, Sir Donald (1902-1968)“, Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, September 2004; online edn, January 2008; accessed 14 July 2009
- ↑ Obituary for Margaret Wolfit.
- ↑ Neal Arden "And for my next record.
- ↑ Moore, Roger. One Lucky Bastard: Tales from Tinseltown. London: Lyons Press, 2014. ISBN 978-1493007974.
- ↑ Billington, pp. 20-25; 31, 36, 37-41; „Acting: The Donald Wolfit Company“, haroldpinter.org, accessed 9 October 2007.
- ↑ Croall, p. 116
- ↑ „Donald Wolfit: An Inventory of His Papers at the Harry Ransom Center“. norman.hrc.utexas.edu. Qaraldi: 2016-yil 29-fevral.
- ↑ „Chris Castor: An Inventory of Her Papers at the Harry Ransom Center“. norman.hrc.utexas.edu. Qaraldi: 2016-yil 29-fevral.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Billington, Michael. Harold Pinter. London: Faber and Faber, 2007. ISBN 978-0571234769.
- Croall, Jonathan. John Gielgud: Matinee Idol to Movie Star. London: Bloomsbury Methuen Drama, 2012. ISBN 978-1408179451.
- Harwood, Ronald. Sir Donald Wolfit, CBE: His Life and Work in the Unfashionable Theatre. London: Secker and Warburg, 1971. ISBN 978-0436191213.
- O'Connor, Garry. Paul Scofield: An Actor for All Seasons. New York: Applause Theatre & Cinema Books, 2002. ISBN 978-1557834997.