Dolos
Dolos (dolos) — qadimgi yunon mifologiyasida yolgʻon va ayyorlik ruhi. Ayyorlik va xiyonat (xiyonat)ning ham ustasi hisoblanadi.
Kelib chiqishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Geya (Yer) va Eterning oʻgʻli[1], yoki boshqa manbalarga koʻra, Erebus (Erebus) va Nyukta[2]ning oʻgʻli. Dolosning koʻplab aka-uka va opa-singillari boʻlgan, ularning aksariyati zoʻravonlik, nifoq, satira va boshqalar kabi turli xil insoniy fazilatlarning ruhiy timsoli sifatida harakat qilishadi. Shuningdek, uning qarindoshlari orasida Titanlar va Sikloplar ham bor edi.
Tavsif
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dolos titan Prometeyning shogirdi va Psevdologiyaning hamrohi (yolgʻon). Uning ayol hamkasbi — firibgarlik va yolgʻon maʼbudasi Apata. Uning rim tilidagi ekvivalenti Mendatsiydir.
Dolosning birinchi pranki Alethea (Veritas) haykalining soxta nusxasini yaratishga urinish boʻlib, odamlarni asl nusxasi oldida ekanligiga ishontirish edi[3]. Biroq, Dolosning loylari tugab, haykalning oyoqlarini yaroqsiz qoldirishga majbur boʻldi. Ruh bu hiylasi uchun ustoz Prometeyning gʻazabidan qoʻrqdi. Haykallarning oʻxshashligi Prometeyni hayratda qoldirdi. Shuning uchun Dolos aldash va chalgʻitish qobiliyatlarini rivojlantirdi. Bu ruh xudolarni qanday aldaganligi haqida hatto bir nechta hikoyalar mavjud.