Dea Dia
Dea Dia — qadimgi Rim dinida unumdorlik (fertillik) va oʻsish maʼbudasi. Baʼzan (ayniqsa, bunday tasvirlar XIX-asrda keng tarqalgan) u Ceres bilan, baʼzan esa Demeter bilan, uning yunoncha ekvivalenti[1] yoki boshqa xudolar bilan birlashtirilgan.
Kult
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dea Dia Tserera[2] sharafiga oʻtkaziladigan Ambarvaliya festivalida sajda qilingan. Har yili may oyida, kamdan-kam hollarda iyun oyining boshida, uning ruhoniylari Arval aka -uka maʼbuda[3] sharafiga uch kunlik bayramlar oʻtkazdilar va birinchi kun tayyorgarlik kuni edi. Ularning ibodatxonasi Rimdan tashqarida, Tiberning oʻng qirgʻogʻidagi kichik oʻrmonda joylashgan edi. Qurbonlik uchun chorva mollari: choʻchqalar, sigirlar, qoʻylar soʻyilgan. Ular jumhuriyat davrida soʻzlari tushunarsiz boʻlgan qoʻshiq kuylashardi. Maʼbadga kiraverishda qozonlar tashlangan. Ovqatlanish va musobaqalar tashkil etilar edi. Ibodatda temir buyumlardan foydalanishga ruxsat berilmagan.
Maʼbudaga sigʻinish erta Rim davriga borib taqaladi. Avgust davrida u tubdan oʻzgardi[4].
1570-yilda aka-uka Arvallar arxivi yozilgan taxtachalar topiladi. Keyin bu joyda 1699, 1866 va 1871-yillarda qazish ishlari olib borilgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Michael Lipka. Roman Gods: A Conceptual Approach. BRILL, 2009 — 64—-bet. ISBN 90-04-17503-2.
- ↑ Hildegard Temporini. Aufstieg und Niedergang der römischen Welt: Geschichte und Kultur Roms im Spiegel der neueren Forschung. Walter de Gruyter, 1985 — 1949—-bet. ISBN 978-3-11-008289-0.
- ↑ Angelo Pellegrini. Gli edifici del collegio dei Fratelli Arvali nel lugo della dea dia e i di loro avanzi: opuscolo corredato con pianta delineata dal medesimo. tipografia Chassi, 1865 — 6—-bet.
- ↑ Notes on Strabo’s account, 5.3 Архивная копия от 5 июня 2020 на Wayback Machine