Kontent qismiga oʻtish

Darknet

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Darknet (inglizcha: DarkNet, shuningdek, „Yashirin tarmoq“, „Qorongʻu Internet“, „Zulmatdagi tarmoq“, „Soyadagi tarmoq“, „Qora Web“[1]) – bu internetdagi yashirin tarmoq boʻlib, faqat ishonchli foydalanuvchilar oʻrtasida oʻrnatiladi. Ular oʻzlarini „doʻstlar“ deb atalashadi, nostandart protokollar va portlar yordamida.

Anonim tarmoq – bu shifrlangan maʼlumotlarni uzatishni taʼminlaydigan bogʻlanmagan virtual tunnellar tizimi. Dark Web boshqa taqsimlangan peer-to-peer tarmoqlaridan farq qiladi, chunki fayl almashish anonim (chunki IP manzillar ochiq emas) va shuning uchun foydalanuvchilar qoʻrquv va hukumat aralashuvisiz muloqot qilishlari mumkin. Shuning uchun qorongʻu tarmoq koʻpincha turli xil yerosti va noqonuniy faoliyatda aloqa vositasi sifatida qabul qilinadi[2]. Umuman olganda, „darknet“ atamasi Internetning notijorat „tugunlari“ ni tavsiflash uchun ishlatilishi mumkin[3] yoki asosan noqonuniy faoliyat yoki norozilik bilan bogʻliq boʻlgan barcha „yerosti“ Internet aloqalari va texnologiyalariga ishora qiladi[4].

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

"Darknet" atamasi 1970-yillarda paydo boʻlgan va keyinchalik Internetga aylangan ARPANET dan ajratilgan tarmoqlarga nisbatan xavfsizlik maqsadlarida foydalanilgan[5]. Darknets ARPANET-dan maʼlumot olishi mumkin edi, lekin tarmoqlar roʻyxatida koʻrinmaydigan va tashqaridan kelgan soʻrovlarga javob bermagan manzillarga ega edi.

Bu atama "The Darknet and the Future of Content Distribution " nashri tufayli keng tarqaldi. , 2002-yilda Piter Biddl, Pol England, Markus Peinadu va Microsoft kompaniyasidan Brayan Uilman tomonidan chop etilgan maqolada.

Ularning fikricha, qorongʻu tarmoq gʻoyasi uchta taxminga asoslanadi:

  1. Umumiy tarqatish uchun moʻljallangan har qanday ob’ekt nusxa koʻchirish ruxsati bilan foydalanuvchilarning maʼlum bir qismi uchun mavjud boʻladi.
  2. Foydalanuvchilar iloji boʻlsa va agar xohlasalar, ob’ektlarni nusxalashadi.
  3. Foydalanuvchilar yuqori tarmoqli kengligi kanallari bilan bogʻlangan.

DarkNet – bu fayl almashish tarmogʻi boʻlib, u umumiy maʼlumotlar paydo boʻlganda, 1-taxminga muvofiq va bu maʼlumotlar 2 va 3-taxozlarga muvofiq taqsimlanganda paydo boʻladi.

Microsoft tadqiqotchilarining taʼkidlashicha, qorongʻu vebning mavjudligi ishlaydigan DRM texnologiyalarini rivojlantirishga katta toʻsiq boʻlgan.

Darknetdan quyidagi maqsadlarda foydalanish mumkin:

Submadaniyat

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Darknet tarmoq izlovchilari tomonidan oʻrganish mavzusidir. Jurnalist J. D. Lazika oʻzining „Darknet: Raqamli avlodga qarshi Gollivud urushi“ kitobida (inglizcha: Darknet: Hollywood's War Against the Digital Generation 2005-yilda qorongʻu tarmoqni barcha fayl almashish tarmoqlarini qamrab olgan deb taʼriflagan[3]. Keyinchalik, 2014-yilda jurnalist Jeymi Bartlett oʻzining The Dark Web kitobida undan bir qator er osti va paydo boʻlgan submadaniyatlarni, jumladan, erotik video chatlarni, kripto -anarxistlarni, soyali bozorlarni, oʻz-oʻziga zarar yetkazuvchi jamoalarni, oʻz joniga qasd qilish guruhlarini tasvirlash uchun foydalangan. , ijtimoiy media irqchilar va transhumanistlar[8]. Tarmoqchilar subkulturasida qorongʻu tarmoqni " koʻrinadigan " dan keyin uchinchi " Internet qatlamiga " joylashtirish odatiy holdir (inglizcha: Surface Web) va " chuqur " (inglizcha: Deep Web) tarmoqlari[9].

Telegram Open Network oʻzining ishlash xususiyatlariga koʻra ni darknet ga ham kiritish mumkin. Telegram messenjerida shuningdek, noqonuniy moddalar savdosi, turli tashkilotlar tomonidan yollash , hukumatga qarshi harakatlarni muvofiqlashtirish va jinoyatchilikka qarshi kurash ] uchun ishlatilishi mumkin boʻlgan shifrlangan kanallar ham mavjud..

Umumiy maʼlumot

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu atama fayl almashish tarmogʻini tavsiflash uchun ishlatilsa, DarkNet koʻpincha "doʻstdan doʻstga " („doʻstdan doʻstga“) iborasining sinonimi sifatida ishlatiladi – bu ikki tushuncha toʻgʻridan-toʻgʻri ulanishlar oʻrnatiladigan tarmoqlarni tavsiflaydi. faqat bir-biri boʻlgan ikki tengdosh oʻrtasida. Doʻstga ishoning. Bunday tarmoqlar boshqacha tarzda yopiq p2p (Private peer-to-peer) deb ataladi.

BitTorrent kabi eng keng tarqalgan fayl hosting xizmatlari aslida darknets emas, chunki foydalanuvchilar tarmoqdagi istalgan kishi bilan ulanishi mumkin.

Deyarli barcha maʼlum boʻlgan qorongʻu tarmoqlar markazlashtirilmagan va shuning uchun "peer-to- peer " deb hisoblanadi.

Qorongʻi veb standart brauzerlar yordamida oddiy veb orqali kirish mumkin boʻlmagan domenlardan foydalanadi. Koʻpincha, bu.onion yoki.i2p domen zonasidagi psevdodomenlar va boshqalar[10]. Sayt manzili koʻpincha tasodifiy belgilar toʻplami yoki shifrdan foydalanadi, masalan, facebookcorewwwi.onion[en] - bu oddiy brauzerda ochilmaydigan Facebook ijtimoiy tarmogʻining qorongʻu veb-oynasi.

2016-yilda kiberxavfsizlik boʻyicha britaniyalik mutaxassislar bir qator kalit soʻzlar boʻyicha topilgan kontentni kuzatish va turkumlashtirish uchun sozlangan qidiruv tizimi yordamida darknet veb-saytlari namunasi mazmunini tahlil qilishdi (inglizcha: Weapons – qurol,inglizcha: Illegal Pornography – noqonuniy pornografiya ,inglizcha: Extremism – ekstremizm va hokazo) Oʻrganilgan 5205 ta saytning umumiy sonidan atigi 2723 tasi faol, 1547 tasida esa noqonuniy kontent aniqlangan. Tadqiqot mualliflarining fikricha, darknet tarmoqlarida eng keng tarqalgani giyohvand moddalar savdosi va moliyaviy jinoyatlar uchun virtual platformalardir[11].

Dunyo boʻylab Tor foydalanish kartogrammasi

Koʻpgina soya tarmoqlari tarmoqqa kirish uchun maxsus dasturlarni oʻrnatishni talab qiladi.

Quyidagi kabi mashhur soya tarmoqlari mavjud:

  • Tor eng mashhur anonim tarmoq dasturiy taʼminotlaridan biri boʻlib, u qorongʻu internetga kirish uchun ham ishlatiladi[12].
  • I2P[13]
  • retroshare[14]
  • [[13]
  • GNUnet[14] („F2F topologiyasi“ opsiyasidan foydalanganda)

Eski qora tarmoqlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ jurnal Chip 11/2013, str.50-54
  2. ↑ „На темной стороне интернета: Что такое Dark Web и Deep Web?“. www.dgl.ru. Qaraldi: 2018-yil 20-may.
  3. ↑ 3,0 3,1 J. D. Lasica. «Darknet: Hollywood's War Against the Digital Generation». Калифорнийский университет: Hoboken, N.J. : Wiley, 2005. ISBN 978-0471683346. 
  4. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Wood
  5. ↑ "About Darknet". Retrieved 11 March 2012.
  6. ↑ Cath Senker. «Cybercrime and the Darknet: Revealing the hidden underworld of the internet». Arcturus, 2016. ISBN 9781784285555. 
  7. ↑ Nikita Malik. «Terror in the Dark: How Terrorists use Encryption, the Darknet, and Cryptocurrencies». Лондон: Общество Генри Джексона, 2018. ISBN 978-1-909035-45-4. 
  8. ↑ Jamie Bartlett. «The Dark Net: Inside the Digital Underworld[en]". Melville House, 2016. ISBN 978-1612195216. 
  9. ↑ „Глубже, чем ты думаешь“. Lenta.ru (2016-yil 20-iyun). Qaraldi: 2018-yil 21-may.
  10. ↑ „Домен.onion запрещено использовать в общественном интернете“. Securitylab. www.securitylab.ru. Qaraldi: 2018-yil 7-iyun.
  11. ↑ Laurent Gayard „Cybercrime, politics and subversion in the “half-world”“, . «Darknet : Geopolitics and Uses», Information Systems, Web and Pervasive Computing. Лондон: ISTE Ltd ; Hoboken, NJ, USA : John Wiley & Sons, Inc., 2018. ISBN 978-1786302021. 
  12. ↑ Gareth Owenson, Nick Savage. «The tor dark net»(ingl.) // Global Commission on Internet Governance. — University of Portsmouth — School of Computing: Centre for International Governance Innovation, 2015. — 30 September (iss. 20). Архивировано 18 aprel 2020 года.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Symon Aked. [https://ro.ecu.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://scholar.google.ru/&httpsredir=1&article=1105&context=ism «An investigation into darknets and the content available via anonymous peer-to-peer file sharing»](ingl.) // Richmond Journal of Law & Technology. — 9th Australian Information Security Management Conference: Edith Cowan University, 2011. — 1 January. — DOI:10.4225/75/57b52857cd8b3. Архивировано 18 mart 2012 года.
  14. ↑ 14,0 14,1 Babak Akhgar „OSINT and the Dark Web“, . «Open Source Intelligence Investigation: From Strategy to Implementation», Advanced Sciences and Technologies for Security Applications. Хам (Щвейцария): Springer International Publishing AG, 2017 — 111—132-bet. ISBN 9783319476704. 
  15. ↑ 15,0 15,1 Yiming Liu. «Sociable P2P: using social information in P2P systems»(ingl.). — Калифорнийский университет в Беркли: School of Information, UC Berkeley, 2007. — P. 3. Архивировано 18 aprel 2020 года.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Darknet&oldid=4978605" dan olindi