Dan Bau
 | Bu maqolada bir qancha muammolar mavjud. Iltimos, ularni tuzatib yordam qiling yoki shu muammolarni munozara sahifasida muhokama qiling.
|
Dan bau (Vetnamcha đàn bầu, đàn — asbob, bầu — qovoq) — vetnamcha chertib chalonadigan monoxord[1].
Tarix
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dan Bau ning dastlabki yozma dalillari 1770-yilga tegishli boʻlsa-da, olimlar uning yoshini ming[2] yildan koʻproq vaqt davomida baholaydilar. Dan Bau paydo boʻlishining mashhur afsonasi, eri urushga ketgan, koʻzi koʻr ayolning oilasini boqish uchun bozorga chiqib oʻynagani haqida hikoya qilinadi. Nima boʻlishidan qatʼiy nazar, bu haqiqiy voqealarga asoslanganmi yoki yoʻq, tarixiy jihatdan bu cholgʻu asbobida koʻrlar tomonidan ijro etilgan. Yaqin vaqtgacha, uning past tovushi oʻyin kontekstini cheklangan. Dan Bau yakkaxon Vetnam musiqasiga xosdir va bugungi kunda mamlakatdagi mashhur janrlardan biridir. Yana bir anʼanaviy foydalanish — sheʼr oʻqishga hamrohlik qilish. Elektromagnit ovoz yozuvchi ixtirosi bilan, dan Bau dan foydalanish ansambllarga, shuningdek, zamonaviy Osiyo pop va rok musiqasiga tarqaldi. Bugungi kunda, elektr gitara uchun moʻljallangan uskunalar, baʼzan don bau bilan tonal palitrasini kengaytirish uchun ishlatiladi[3].
Tuzilishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dastlab, dan bau faqat toʻrt qismdan iborat edi: bambuk naycha, yogʻoch sterjen, kokos qobigʻining yarmi va ipak ip. Tor bambuk boʻylab choʻzilgan, bambuk boʻylab biriktirilgan sterjenga bir uchi bilan bogʻlangan. Kokosning qobigʻi sterjenga biriktirilib rezonator vazifasini bajaragan. Zamonaviy asboblarda bambuk yogʻoch qopqoq bilan almashtirilgan. Anʼanaviy ipak tolalarini gitara torlariga bilan almashtirildi. Konstruktsiyada qovoq mavjud boʻlsa-da, endi u asosan yogʻochdan yasalgan boʻlib, asosan dekorativ maqsadga ega. Odatda, asbob oʻrtacha bir Do oktavdan pastga, 131 Gts atrofida sozlanishi mumkin; lekin, boshqa tonda oʻyinni osonlashtirish uchun boshqa notalarga ham sozlanishi mumkin.
Oʻyin
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bir qarashda, dan bau uchun oʻyin uslubi nisbatan sodda koʻrinadi, lekin aslida katta aniqlik talab qiladi. Oʻng qoʻlning kichik barmogʻi yettita standart tugunlardan birida torga yengil tegadi va bosh barmogʻi va koʻrsatkich barmogʻi oʻrtasida uzoq mediator bilan oʻynaydi. Tugunlar birinchi yetti ohangning notalari boʻlib, ular oktava ustidagi ladlardagi gitara garmonikalariga oʻxshash (1/2), mukammal beshinchi (2/3), mukammal toʻrtinchi (3/4), asosiy uchinchi (4/5), kichik uchinchi (5/ 6) va Gʻarb musiqa tizimida mavjud boʻlmagan ikki ohang: kamaygan uchinchi (7/6) bilan septa va butun ohangli septa (8/7). Chap qoʻl bilan musiqachi moslashuvchan tayoqni koʻrsatkich barmogʻi bilan ohangni tushirish uchun ichkariga yoki bosh barmogʻini yuqoriga koʻtarish uchun itaradi. Ushbu uslub sizga tugunda boʻlmagan notalarni oʻynash yoki istalgan notaga vibrato qoʻshish imkonini beradi[4].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Музыкальные инструменты. Энциклопедия 2008.
- ↑ „Age“. discover-halong.com. 2020-yil 28-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-iyul 2018-yil.
- ↑ Dale Alan Olsen -Popular music of Vietnam: the politics of remembering 2008 Page 50 „In the summer of 2005 I specifically asked Hồng Nhung about my analysis of her style: D.O.: Are you influenced by ca trù, đàn bầu, the improvisatory instrumental style of water puppet theater, or other northern Vietnamese traditional music styles?“
- ↑ Randy Raine-Reusch Play the World: The 101 World Instrument Primer Page 38 „Dan Bau — Vietnam The dan bau is a one-string zither from Vietnam that plays in harmonics. Dan in Vietnamese signifies an instrument, so often the instrument is just referred to as a bau. Some scholars believe that the dan bau is related to the Thai pin pia, while others believe that it is a uniquely Vietnamese instrument.“
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- „Дан бау“, Музыкальные инструменты. Энциклопедия. М.: Дека-ВС, 2008 — 188—189-bet.