Kontent qismiga oʻtish

Dalyan (Muğla viloyati)

Koordinatalari: 36°50′3″N 28°38′33″E / 36.83417°N 28.64250°E / 36.83417; 28.64250
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Dalyan
Shaharcha
36°50′3″N 28°38′33″E / 36.83417°N 28.64250°E / 36.83417; 28.64250
Mamlakat Turkiya
Mintaqa Egey
Viloyat Muğla viloyati
Vaqt mintaqasi UTC+2, yozda UTC+3
Telefon kodi 00 (90) 252
Pochta indeks(lar)i 48x xx
Dalyan xaritada

Dalyan — Turkiyaning janubi-gʻarbiy sohilidagi Marmaris va Fethiye tumanlari oʻrtasida joylashgan Mugʻla viloyatiga qarashli shaharcha. Shahar mustaqil munitsipalitet boʻlib, Ortaca tumani tarkibiga kiradi.

Dalyan 1987-yilda yoʻqolib ketish xavfi ostida turgan dengiz toshbaqalarining koʻpayish joyi boʻlgan Iztuzu plyajida hashamatli mehmonxona qurish masalalari sababli xalqaro eʼtiborga tushgan. Bu voqea Devid Bellami, Iyun Xaimoff, Piter Gyunter, Nergis Yazgan, Lili Venizelos va Keyt Korbett kabi tabiatni muhofaza qiluvchilarning sharofati bilan xalqaro eʼtirozlarni keltirib chiqardi. Qurilish loyihasi shahzoda Filipp moratoriyga chaqirganidan keyin vaqtincha toʻxtatildi va 1988-yilda plyaj va uning ichki qismi qoʻriqlanadigan hudud deb eʼlon qilindi, yaʼni Köyceğiz-Dalyan maxsus atrof-muhitni muhofaza qilish hududi.

Etimologiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dalyan daryosi

Dalyan turkchada „baliq ovlash“ degan maʼnoni anglatadi. Bass, Mullet va Seabream dengizdan yuqori oqim boʻylab, mintaqaning yana bir yirik shahri Köyceğiz joylashgan. Bu hududda Köyceğiz ko‘li joylashgan. Baliqlar u yerda tuxum qo‘yadi, dengizga qaytganida esa „dalyanlarda“ tutiladi. Turkcha etimologik lugʻat Nişanyan Sözlük maʼlumotlariga koʻra, dalyan (ta aliana) yunoncha „baliq ovlash“ degan maʼnoni anglatuvchi aliia (alieia) soʻzidan olingan. 

Dalyan shahridagi mehmonxona

Dalyan atrofidagi hudud sayyohlik maskani sifatida jozibadorligidan tashqari, unumdorligi yuqori qishloq xoʻjaligi zonasidir. Ilgari paxta intensiv ekilgan boʻlsa, hozir asosan anor oʻrnini egalladi. Köyceğiz atrofida koʻplab boshqa mevalar (sitrus mevalar) va sabzavotlar yetishtiriladi.

Dalyan daryosining narigi tomonidagi Dalyan yaqinidagi Likiya qabrlari
Kaunos akropolidan manzaralar
Dalyan yaqinidagi qadimgi Kaunos teatri

Daryoning qoyalari tepasida eramizdan avvalgi 400-yillarda toshdan oʻyilgan Likiya qabrlarining fasadlari joylashgan (36°50′1.09″N 28°38′3.16″E / 36.8336361°N 28.6342111°E / 36.8336361; 28.6342111).

Dalyanning janubida, Oʻrta yer dengizi sohilida joylashgan Iztuzu plyaji xuddi shu nomdagi qishloq yaqinida quyosh botishini kuzatish va suzish uchun mo‘ljallangan mashhur joy. Plyajga muntazam qayiq va mikroavtobus (dolmush) xizmatlari mavjud. 2011-yilda Dalyan va Iztuzu plyaji Gollandiyaning Zoover taʼtilni baholash sayti tomonidan Yevropaning eng yaxshi plyaji deb eʼlon qilingan[1].

Toshbaqalarni saqlash

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Plyaj taxminan 45 million yil davomida mavjud boʻlgan yoʻqolib ketish xavfi ostida turgan Caretta caretta (Logerhead dengiz toshbaqasi) bilan mashhur[2]. Xalqaro hayvonlarni himoya qilish tashkilotlari Turkiyadagi toshbaqalarning uyalarini kuzatadi va himoya qiladi[3]. Plyaj toshbaqalar tuxum qoʻyadigan va baliqlar dengizga chiqadigan davrda (maydan oktyabrgacha) soat 20:00 dan 8:00 gacha yopiladi.