Chernogoriya davlat madhiyasi
Chernogoriya davlat madhiyasi | |
Soʻz muallif(lar)i | Nomaʼlum (qisman Sekula Drljević tomonidan tahrirlangan),, 19-asr |
---|---|
Bastakor | Nomaʼlum (Zarko Mirkovich tomonidan tuzilgan), 19-asr |
Qabul qilindi | 2004-yil 12-iyul (rasmiy) |
„Oj, svijetla majska zoro“ (kirillcha: „Oj, svijetla majska zoro“; „Oh, mayning yorugʻ tongi“) — Chernogoriya milliy madhiyasi 2004-yilda qabul qilingan. Qabul qilinishidan oldin u koʻplab oʻzgarishlarga ega mashhur xalq qoʻshigʻi edi. Uning matnining eng qadimgi versiyasi 19-asrning ikkinchi yarmiga toʻgʻri keladi.[1]
Matn
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bular rasmiy qoʻshiq matni boʻlsa-da, ritmik kompozitsiyaga amal qilish maqsadida koʻplab misralar takrorlanadi. 1944-yilda chernogoriyalik fashist hamkori Sekula Drljevich 1941-yil iyulida oʻrnatilgan Chernogoriya qoʻgʻirchoq rejimining yaratilishini nishonlash uchun „Oj, svijetla majska zoro“ chernogoriya vatanparvarlik qoʻshigʻining matnini oʻzgartirdi.
Chernogoriya kirill alifbosi[2] | Chernogor lotin tilida | Oʻlchovli inglizcha tarjima |
---|---|---|
𝄆 Oј sviјetla maјska zoro. 𝄇 |
𝄆 Oj svijetla majska zoro. 𝄇 |
𝄆 O bright dawn of May blazes forth 𝄇 |
Tarix
[tahrir | manbasini tahrirlash]Quyida madhiyaning „Oh, jasoratning yorugʻ tongi, oh!“ nomi bilan tanilgan eng qadimgi versiyasi keltirilgan. („Oj, Junaštva Svjetla Zoro, oj!“). U birinchi marta 1863-yilda Belgraddagi milliy teatrda omma oldida ijro etilgan. Bu uch qismdan iborat „Graxovo jangi yoki Chernogoriyadagi qon adovati“ (Boj na Grahovu ili krvana osveta u Tsrnoj Gori) spektaklining tarkibiy qoʻshigʻi edi. Oʻyin va Chernogoriya xalq qoʻshigʻi 1870 va 1876 yillarda Milliy teatrda yana yangradi.[3][4] Qoʻshiq bugungi kungacha turli nomlar ostida mashhur Chernogoriya xalq qoʻshigʻi sifatida „Oh, mayning yorqin tongi“ („Oj svijetla majska zoro“) nomi bilan saqlanib qolgan. Qoʻshiqning ushbu versiyasi 1993-yilda rasmiy davlat madhiyasi boʻyicha birinchi munozarada taklif qilingan bir nechta versiyalardan biri boʻlgan, ammo melodik qiymati bahsli boʻlgani uchun bu borada konsensus boʻlmagan.
Serb-xorvat (kirill) | Serb-xorvat (lotin) | Inglizcha tarjima |
---|---|---|
Oј, јunashtva svјetla zoro, |
Oj, junaštva svjetla zoro, |
Oh, bright dawn of bravery, |
Bahslar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Chernogoriya prezidenti sifatida Filip Vujanović 2004-yilda rasmiylashtirilgan davlat madhiyasining bahsli qismlari boʻyicha bir necha marta ommaviy munozaralarda qatnashdi. Shu munosabat bilan madhiyaning rasmiy matnida kuylangan ikkita bayt (uchinchi va toʻrtinchi) ham bor edi. Chernogoriyalik fashist va harbiy jinoyatchi Sekula Drljević tomonidan kiritilgan. Keyingi yillarda madhiyaning bahsli qismlari boʻyicha bahslar Chernogoriya fuqarolari oʻrtasida ochiq boʻlinishlarga olib keldi va Vujanovićning oʻzi turli holatlarda Drlyevichning baytlarining qabul qilinishini ochiq tanqid qildi, u madhiyani rasmiy maqomga oʻzgartirish kiritishni yoqlab chiqdi. Vujanović bir necha bor Drlyevichning sheʼrlarini qabul qilish qabul qilinishi mumkin emasligini, chunki ularning yaratuvchisi fashist yoki natsist ekanligini taʼkidladi va xuddi shu munosabat bilan u Chernogoriya millatchiligi va shovinizmining kuchayishi xavfi haqida ogohlantirdi.[5]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Zakon o drjavnim simbolima i danu drjavnosti Tsrne Gore (2004).
- ↑ „Tsrnogorska ximna nastala јe u Srbiјi, da bi iz њe bio izbachen stix u kom se pomiњe srpski rod“. 2022-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 13-avgust.
- ↑ Istorija srpskog pozorišta od srednjeg veka do modernog doba, Borivoje Stojković, 1979.
- ↑ „Zadovoljni zbog neusvajanja himne :: Dnevni list Pobjeda“ (2011-yil 22-iyul). 2011-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Ima li crnogorskog nacionalizma u Crnoj Gori“ (sh). Radio Slobodna Yevropa. Qaraldi: 2021-yil 12-iyun.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Himnuszok — A vocal version of the Anthem, featured in „Himnuszok“ website.
- Oj, svijetla majska zoro — Audio of the Montenegro national anthem, with information and lyrics, from NationalAnthems.me (archive link)
- The Songs section of the Italian language website „NewMontenegro.eu“ features two alternative versions of the anthem.
- nationalanthems.info (Wayback Machine saytida 2008-05-12 sanasida arxivlangan) — The sheet music and lyrics are featured in the „nationalanthems.info“ site.