Kontent qismiga oʻtish

Brett Halliday

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Brett Halliday (1904-yil 31-iyul - 1977-yil 4-fevral) amerikalik detektiv yozuvchisi Devis Dresser taxallusi bilan ijod qilgan. Halliday Maykl Sheyn obrazi bilan tanilgan. Keyinchalik Sheyn obrazi seriyalarini yozivchining iltimosiga binoan boshqa yozuvchilar ham yozishgan. Dresser, shuningdek, Asa Beyker, Metyu Blood, Ketrin Kalver, Don Devis, Xel Debrett, Entoni Skott, Piter Fild va Anderson Ueyn taxallusi bilan seriyali boʻlmagan detektiv romanlarni yozgan.

Hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dresser Illinoys shtatining Chikago shahrida tugʻilgan, lekin Gʻarbiy Texasda oʻsgan. Bolaligida bigiz tufayli koʻzini yoʻqotgan va shu sababli umrining oxirigacha bir koʻziga bogʻich taqishga majbur boʻldi[1][2].

14 yoshida u uydan qochib ketadi va Fort-Blissdagi (Texas) AQShning 5-otliq polkiga xizmat qiladi, soʻngra Rio-Grandeda bir yil chegara patrulda xizmat qilgan. Xizmat tugagandan soʻng u oʻrta maktabni tugatish uchun Texasga qaytib keldi. Sarguzashtlarni izlash uchun Dresser janubi-gʻarbiy boʻylab turli xil gʻalati ishlarda ishlaydi, jumladan, fermer xoʻjaligida mol terisini tozalaydi, , Meksika koʻrfazida yuk tashuvchi kemada matros, Kaliforniya neft konlarida ishchi va hokazolarda ishlagan. Oxir-oqibat, u Tri-State muhandislik kollejiga bordi, u yerda qurilish muhandisligi boʻyicha diplom oldi. Texasga qaytib, u 1927-yilda yozishga kirishgunga qadar bir necha yil muhandis va quruvchi boʻlib ishladi.

Birinchi turmushidan keyin (oldingi turmushi Katlin Rollinsdan ikkita qizi bor), Dresser 1946-yilda detektiv yozuvchi Xelen Makkloyga uylandi va ular 1961-yilgacha birga yashab Chloe ismli qizli boʻlishdi. Birgalikda ular Halliday va Makkloy nomli adabiy agentlikni tuzdilar. Shuningdek, Dresser 1953-yildan 1965-yilgacha ishlagan uning va boshqa mualliflarning kitoblarini nashr etadigan Torquil nashriyot kompaniyasini tashkil etdi. 1961-yilda u yozuvchi Meri Savajga uylandi; ularning oʻgʻli Xollidey 1965-yilda tugʻilgan.

Sheyn personajiga asoslangan birinchi roman 1939-yilda Genri Xolt va Ko nashryoti tomonidan chop etilishidan oldin 21 nashriyot tomonidan rad etilgan. Shayn seriyasi juda katta muvaffaqiyatlarga erishdi. Koʻplab tillarda qayta nashr etildi va fransuz, ispan, italyan, nemis, shved, yapon va arab tillariga tarjima qilindi.

1940-yillarda Sheyn personajiga asoslangan radio seriali ishlab chiqildi. Oʻn ikkita kinofilm suratga olindi, ulardan ettitasida aktyor Lloyd Nolan Sheyn rolini oʻynagan. 20th Century Fox tomonidan ishlab chiqarilgan Nolan filmlaridan beshtasi DVD diskida chiqarildi: Maykl Sheyn, xususiy detektiv ; Sleepers West ; Oʻldirish uchun kiyingan ; Moviy, oq va mukammal va oʻlmaydigan odam. ,20th Century Fox serialni olishdan toʻxtagandan soʻng Producers Releasing Corporation tomonidan yana beshta Sheyn obrazi asosida film suratga olindi, unda aktyor Xyu Bomont detektiv rolini oʻynagan.[3][4] Shuningdek 1960-yilda aktyor Richard Denning rol oʻynagan Maykl Shayne Mystery Magazine deb nomlangan teleseriali 30 yilga yaqin davom etgan pulp-fantastika jurnali ham bor edi. 2005-yilda suratga olingan “ Kiss Kiss Bang Bang ” filmi qisman Hallidayning “ Murdalarni qayerdan topasiz” romaniga asoslangan. 2016-yilda suratga olingan “Yaxshi yigitlar ” filmi ham Brett Xollidey ijodiga mansub edi.[5]

1958-yilda Dresser „Brett Halliday“ taxallusi bilan nashr etilgan romanlarni yozishni toʻxtatdi va qoʻrqinch janrida ijod qiluvchi yozuvchilar Bill Pronzini va Robert Terrellni seriyani davom ettirishlari uchun taklif qiladi. Bu jurnal va qoralamalarning asl nusxalari uchun ham tegishli edi

Dresser Amerikaning detektiv yozuvchilari tashkilotining asoschilaridan biri edi va 1954-yilda u va MakKloy janridagi tanqidiy maqolalari uchun Edgar mukofotiga sazovor munosib koʻrildi.

U vafot etgunga qadar Kaliforniyaning Santa-Barbara shahrida yashagan.

Romanlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mayk Sheyn detektiv ''Soxta rafiqa" romani uchun Mamont Detective jurnalining 1947-yil iyun sonining muqovasi.
  • Oʻlim uchun toʻlov (1939)
  • Maykl Sheynning shaxsiy xizmati (1940)
  • Jasadlar shikoyat qilmaydi (1940)
  • Oʻlim chiptalari (1941)
  • Jasadlar topiladigan joy (1941)
  • Murda ovozi (1942)
  • "Qotillik onaning niqobini kiyadi" (1943; AKA halokatli tomirda)
  • Qora bozorda qon (1943; Yoʻqotilgan boshlar)
  • Maykl Sheynning imkoniyati (1944)
  • Murdaning kundaligi (1944; AKA konyakning taʼmi)
  • Qotil bilan turmush qurgan bokira (1944)
  • Qotillik mening ishim (1945)
  • Qotillik uchun tayyorlangan (1945)
  • Biskeyn koʻrfazidagi qon (1946)
  • Qalbaki rafiqa (1947)
  • Yulduzlardagi qon (1948)
  • Zoʻravonlik taʼmi (1949)
  • Maykl Sheynga qoʻngʻiroq (1949)
  • Bu Maykl Sheyn (1950)
  • Qon bilan bezatilgan (1951)
  • Aslida nima boʻldi (1952)
  • Dorinda raqsga tushganda (1951)
  • Nora bilan bir kecha (1953)
  • U zulmatga uygʻondi (1954)
  • Oʻlim uchta hayotga ega (1955)
  • Shahardagi begona (1955)
  • Sariq qiz qilgan qotillik (1956)
  • Sariq uchun yigʻlash (1957)
  • Asarlarni otish (1957)
  • Qotillik va gʻalati kelin (1958)
  • Fit to Kill (1958; arvoh tomonidan yozilgan Sheynlarning birinchisi)
  • Oʻlik odam bilan uchrashuv (1959)
  • Maqsad: Maykl Shayn (1959)
  • It kabi oʻl (1959)
  • Qotillik bayram qilinmaydi (1960)
  • Qoʻgʻirchoqlar halokati (1960)
  • Qotil qiz (1960)
  • Kalitlardan qotillar (1961)
  • Shoshilinch qotillik (1961)
  • Ehtiyotsiz jasad (1961)
  • Qondagi toʻlov (1962)
  • Proksi tomonidan qotillik (1962)
  • Hech qachon mijozni oʻldirmang (1962)
  • Juda doʻstona, juda oʻlik (1962)
  • Hech qachon boʻlmagan jasad (1963)
  • Tana qaytib keldi (1963)
  • Maykl Sheyn uchun qizil bosh (1964)
  • Oʻldirish uchun otib tashlang (1964)
  • Maykl Sheynning 50-chi ishi (1964; Sheynning oxirgi qattiq muqovali romani, qolganlari qogʻozli asl nusxalar)
  • Maykl Sheynning zoʻravon dunyosi (1965)
  • Chiroyli fillar oxirgi marta tugadi (1965)
  • Qotillik gʻildirakni aylantiradi (1966)
  • Qurollangan. . . Xavfli... (1966)
  • Toshlardagi suv parisi (1967)
  • Jahannamga tushadigan aybdor (1967)
  • Juda yam-yashil, juda halokatli (1968)
  • Zoʻravonlik oltindir (1968)
  • Xonim, yomon boʻl (1969)
  • Oʻldirish uchun olti soniya (1970)
  • Toʻrtinchi oʻlimgacha (1970)
  • Nolgacha orqaga sanash (1971)
  • Men seni oʻldirish uchun kelaman (1971)
  • Qoʻlga olingan oʻlik (1972)
  • Barcha yosh qizlarni oʻldir (1973)
  • Moviy qotillik (1973)
  • Oxirgi koʻrilgan avtostop (1974)
  • .38 nuqtasida (1974)
  • Million dollar dastasi (1976)
  • Baʼzilarini yutib oling, baʼzilarini yoʻqoting (1976)

Filmlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lloyd Nolan bilan:

  • Maykl Sheyn, xususiy detektiv (1940)
  • Sleepers West (1941)
  • Oʻldirish uchun kiyingan (1941)
  • Moviy, oq va mukammal (1942)
  • Oʻlmaydigan odam (1942)
  • Brodveydan tashqarida (1942)
  • Oʻldirish vaqti (1942)

Hugh Beaumont bilan:

  • Qotillik mening ishim (1946)
  • Yurak oʻgʻrisi (1946)
  • Bir kunlik sargʻish (1946)
  • Chiptada uchta (1947)
  • Juda koʻp gʻoliblar (1947)

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „The Complete PRC Michael Shayne Mystery Collection Arrives in November! - ClassicFlix“. www.classicflix.com.
  2. ↑ „The Complete PRC Michael Shayne Mystery Collection“.
  3. ↑ „The Complete PRC Michael Shayne Mystery Collection Arrives in November! - ClassicFlix“. www.classicflix.com.
  4. ↑ „The Complete PRC Michael Shayne Mystery Collection“.
  5. ↑ end credits, The Nice Guys

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Brett_Halliday&oldid=3459870" dan olindi