Boukoleon Palace
Boukoleon saroyi (grekcha: Βουκολέων) yoki Bukoleon Konstantinopoldagi (hozirgi Turkiyadagi Istanbul) Vizantiya saroylaridan biri edi. Saroy Marmara dengizi sohilida, Hippodromning janubida va Kichik Ayasofyaning sharqida joylashgan.
Nomlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bu joyning oldingi nomi Hormisdas boʻlgan. Bukoleon nomi, ehtimol, 6-asr oxirlaridan keyin, Yustinian I davrida, saroy oldidagi kichik bandargoh qurilganidan keyin berilgan. Anʼanaga koʻra, portga oʻz nomini bergan buqa va sher tasvirlangan haykal turardi (betoῦs va lén yunoncha „buqa“ va „sher“ mos ravishda). Shunga koʻra, saroy " Hormisdas uyi " va „ Yustinian uyi „ deb ham ataladi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Boukoleon saroyi, ehtimol, 5-asrda Feodosius II davrida qurilgan[1]. Imperator Teofilos saroyni qayta qurdi va kengaytirdi, dengiz devorlari ustiga katta fasad qoʻshdi. 969 yilda imperator Nikiforos II aylanma devor qurdi.[2] Bukolon 11-asrgacha Komnenoslar sulolasi tomonidan Blaxerna saroyi qurilishi bilan Vizantiya saroyining asosiy saroyi boʻlib qoladi[3].
Boukoleon davlat yigʻilishlari uchun ishlatilgan; 1161-yilda Rum sultoni Qilij Arslon II bilan va 1171-yilda Quddus qiroli Amalrik bilan[3] va 1166-yilda imperator Manuel I Komnenos cherkov kengashini oʻtkazganida diniy uchrashuv joyi boʻlib xizmat qilgan[3].
Boukoleonda Vizantiya imperatorlarining regaliyalari joylashgan boʻlib, saroy cherkovida muqaddas yodgorliklar mavjud edi[3]. Saroy ibodatxonasiga kirish cheklangan edi, ammo shunga qaramay, u nasroniy ziyoratgohlarining bir qismi ekanligiga ishoralar mavjud[3].
Toʻrtinchi salib yurishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1204-yilda Toʻrtinchi salib yurishi paytida Konstantinopolning talon-toroj qilinishida Bukolon Montferratlik Bonifas tomonidan qoʻlga kiritildi, u:
“Sohil boʻylab Bukoleon saroyiga otlandi va u erga etib kelganida, u yerdagilarning hayotini saqlab qolish sharti bilan taslim boʻldi. Bukoleonda qal’aga qochib ketgan koʻproq buyuk xonimlar topildi, chunki u yerda Fransiya qirolining imperator boʻlgan singlisi va Vengriya qirolining singlisi topildi, u ham imperator boʻlgan. va boshqa ayollar juda koʻp. Oʻsha saroyda topilgan xazina haqida gapira olmayman, chunki u shunchalik koʻp ediki, u cheksiz va hisoblab boʻlmas edi.“ (Vilehardouin)
Mukofotlar orasida Bonifasga turmushga chiqqan Vengriya Bela III ning qizi imperator Margaret ham bor edi. Keyingi Lotin imperiyasi davrida (1204—1261) Bukoleon imperator qarorgohi sifatida foydalanilishda davom etdi. Maykl VIII Palaiologos shaharni qaytarib olgandan soʻng, saroy, butun Buyuk saroy majmuasi bilan birga, asta-sekin Blachernae saroyi foydasiga tashlab ketildi.
1453-yilda Usmonli imperatori Mehmet II shaharga kirganida, oʻsha paytdagi mashhur saroy vayronaga aylangan boʻlsa-da, haligacha turganligi qayd etilgan. U saroyga kirishi bilan shunday dedi:
Oʻrgimchak pardalarni toʻqadi: Qaysarlar saroyida
Boyqush soatlarni chaqiradi: Afrasiyob minoralarida.
Hozirgi kunda
[tahrir | manbasini tahrirlash]Saroy xarobalari 1873-yilda Sirkeciga temir yoʻl liniyasiga yoʻl ochish uchun qisman vayron qilingan. Xarobalar shuni koʻrsatadiki, dengizga qaragan balkon mavjud boʻlib, unga uchta marmar hoshiyali eshiklar orqali kirish mumkinligi bugungi kunda ham koʻrinib turibdi.
2018-yilda Istanbul shahar hokimiyati saroyning Madaniy va tabiiy merosni muhofaza qilish kengashi tomonidan restavratsiya qilinishini eʼlon qildi. Saroy ochiq osmon ostidagi muzeyga aylanishi, „ziyoratchilar uchun yogʻochdan yasalgan yoʻlak, muzey va basseyn“ga aylantirilishi rejalashtirilgan[4].
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ McCormick 2000.
- ↑ Bardill 2004.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Magdalino 2011.
- ↑ „Byzantine Palace to become open air museum“ (inglizcha). Hürriyet Daily News (7-avgust 2018-yil). Qaraldi: 7-avgust 2018-yil.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Bardill, Jonathan. Brickstamps of Constantinople. Oxford University Press, 2004.
- Magdalino, Paul „Court and Capital in Byzantium“, . Royal Courts in Dynastic States and Empires: A Global Perspective Duindam: . Brill, 2011.
- McCormick, Michael „Emperor and Court“, . The Cambridge Ancient History:Late Antiquity:Empire and Successors, A.D.425-600 Cameron: . Cambridge University Press, 2000.