Bolgariya — Turkiya munosabatlari

Bolgariya va Turkiya davlatlarining xaritada joylashuvi. Yashil rangda Bolgariya, sariq rangda Turkiya koʻrsatilgan.

Bolgariya — Turkiya munosabatlari Bolgariya va Turkiya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir. Mamlakatlar NATOga aʼzo. Bolgariya Yevropa Ittifoqi aʼzosi, Turkiya esa ushbu xalqaro tashkilotga aʼzolikka rasmiy nomzod hisoblanadi. Mamlakatlar oʻrtasidagi davlat chegarasining uzunligi 223 km.

Tarixi

1984-1989-yillarda Bolgariya hukumati tomonidan turklarni bolgarlashtirish uchun olib borilgan Tiklanish jarayoni natijasida barcha turklar va turklashgan pomaklar nomlarini musulmon boʻlmaganlarga oʻzgartirishga majbur boʻlganlar. Bolgariyadagi etnik turklar oʻzlarining turk va musulmon nomlarini bolgar va nasroniy ismlariga oʻzgartirish, shuningdek, islomiy amaliyotni toʻxtatish va omma oldida turk tilida gapirishni talab qiluvchi yangi davlat siyosatiga qarshi norozilik bildira boshladilar, bu esa davlat tomonidan yanada qattiqroq repressiyaga olib keldi. 1989-yilning yozida 320 000 ga yaqin turklar repressiyadan qutulish uchun Bolgariyadan Turkiyaga qochib ketishdi. Bu voqealar xalqaro inqirozni keltirib chiqardi va Bolgariyada ichki tartibsizliklar sodir boʻldi, bu esa kommunistik hukumatning qulashiga hissa qoʻshdi. Keyinchalik Bolgariyaning yangi demokratik hukumati turklarni assimilyatsiya qilish toʻgʻrisidagi bahsli farmonni bekor qildi va qochqinlarni vatanga qaytishga taklif qildi. Shundan so‘ng Turkiya va Bolgariya o‘rtasidagi munosabatlar izchil yaxshilana boshladi, ikki davlat o‘rtasida savdo va texnik yordam bo‘yicha bir qancha ikki tomonlama shartnomalar tuzilgan.

Hal qilinganiga qaramay, Bolgariya-Turkiya munosabatlarida keskinlik oʻchoqlari saqlanib qoldi. 1990-yillar boshida Bolgariya prezidenti Todor Jivkov davrida Turkiyaga qarshi propaganda tufayli Bolgariya jamiyatida Turkiyaga nisbatan norozilik saqlanib qoldi. Bolgariya ommaviy axborot vositalarida bolgar millatchi guruhlarining musulmonlarga va turklarga qarshi bayonotlari eʼlon qilinib, jamiyatda keskinlikni keltirib chiqardi. Shuningdek, 1991-yilda Turkiya bilan chegarada kichik toqnashuvlar sodir boʻldi. Bundan tashqari, Bolgariya va Gretsiya oʻrtasidagi yaqin munosabatlar Turkiya hukumati tomonidan salbiy qabul qilindi.

Turk diasporasi

Bolgariyadagi turklar hozirgi Bolgariya Respublikasi aholisida bolgarlardan keyin ikkinchi yirik etnik, til va diniy guruhdir. 2001-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra turklar soni 746 664 kishi boʻlgan.

Savdo-iqtisodiy hamkorlik

2000-yillarda Bolgariya turk tovarlari uchun muhim bozorga aylandi. 2001-2011-yillarda Turkiyaning Bolgariyaga yillik eksporti 299 million dollardan 1,623 million dollarga koʻtarildi. Bu vaqt ichida Bolgariyaning Turkiyaga eksportining yillik qiymati 394 million dollardan 2 475 million dollargacha oshgan.