Belarus — Niderlandiya munosabatlari
 | |
 Belarus |
 Niderlandiya |
Belarus — Niderlandiya munosabatlari Belarus Respublikasi va Niderlandiya Qirolligi oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlar hisoblanadi. Ikki davlat 1992-yilda diplomatik munosabatlar o‘rnatgan. Belarusning Gaagada elchixonalari va konsulliklari mavjud. Niderlandiya Belarusda Varshavadagi (Polsha) elchixonasi va Minskdagi konsulligi orqali taqdim etiladi. Har ikki davlat Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkilotining toʻliq aʼzosi hisoblanadi. 2012-yil 24-mart kuni Belarus Respublikasi va Niderlandiya Qirolligi o‘rtasida diplomatik munosabatlar o‘rnatilgan.
2009-yil sentyabr oyida Nyu-Yorkda BMT Bosh Assambleyasining 64-sessiyasi doirasida Belarus va Niderlandiya tashqi ishlar vazirliklari rahbarlarining ikki tomonlama munosabatlar tarixidagi birinchi uchrashuvi boʻlib oʻtdi. Niderlandiya iltimosiga koʻra, Yevropa Ittifoqi 2008-yil oktyabr oyida Belarus fuqarolari uchun viza cheklovlarini yengillashtirishga qaror qildi, ammo boshqa cheklovlar, masalan, Belarus moliyaviy aktivlari muzlatilgan[1].
Niderlandiya prezident Lukashenkoning 2009-yil may oyida Vena shahrida bo‘lib o‘tadigan, Sharqiy hamkorlik dasturi ishga tushirilishi kerak bo‘lgan sammitda ishtirok etish taklifiga qarshi chiqdi[2]; Niderlandiya tashqi ishlar vaziri Maksim Verxagen bu fikrga eng koʻp qarshi chiqdi, unga koʻra „Lukashenko qoʻl berib koʻrish mumkin boʻlgan odam emas“[3].
Hukumat oʻrtasida toʻgʻridan-toʻgʻri aloqalar mavjud boʻlmasa-da, ikki davlat oʻrtasidagi munosabatlar turli darajalarda mavjud.
Belarus bolalar uchun yordam
[tahrir | manbasini tahrirlash]Masalan, o‘tgan yillar davomida Chernobil fojiasi oqibatlaridan jabr ko‘rgan bolalar xorijda taʼtilda bo‘lgan, ulardan 1500-2000 nafarga yaqini har yili Niderlandiyadatibbiy koʻriklardan oʻtib kelgan. 2008-yilda Belarus 16 yoshli belaruslik qiz AQShdan boshpana soʻrab murojaat qilganidan keyin bolalar uchun viza berishdan bosh tortdi[4].
2009-yil aprel oyida Belarus Respublikasi Hukumati va Niderlandiya Qirolligi Hukumati oʻrtasida Belarus Respublikasining voyaga yetmagan fuqarolarini reabilitatsiya qilish shartlari toʻgʻrisidagi Bitim imzolangandi. Birgina 2012-yilda ularda 1050 nafar belaruslik bola qatnashdi.
Belarusiyada 2006-yilgi prezidentlik saylovlariga munosabat
[tahrir | manbasini tahrirlash]2006-yilgi Belarusdagi prezidentlik saylovlari bilan bogʻliq voqealar Yevropa davlatlari va AQSh tomonidan keskin tanqid qilindi, bu mamlakatlar oʻrtasidagi allaqachon murakkab munosabatlarga yanada keskinlik kiritdi. Saylovlarni kuzatishi kerak bo‘lgan, biroq vizalari bekor qilingan bir qancha niderlandiyalik siyosatchilar Belarus chegarasida norozilik namoyishi o‘tkazishdi[5].
Saylov natijalari koʻplab belaruslik talabalarning hibsga olinishiga olib keldi. Bir siyosiy partiyaning Niderlandiya hukumatiga bunday talabalar uchun pasport talabini yumshatish haqidagi iltimosini Niderlandiyaning Integratsiya va immigratsiya vaziri Rita Verdonk rad etdi. Niderlandiya Belarus hukumatiga bosim oʻtkazishga harakat qildi, masalan, Tashqi ishlar vaziri Yevropa Ittifoqini Minskda rejalashtirilgan Interpol konferensiyasini boykot qilishga koʻndirdi[6]. Niderlandiyada bir guruh shaxslar esa „Belarusda siyosiy va diniy erkinlik yoʻqligi“ deb atagan narsaga norozilik bildirishgan[7].
Tashqi savdo
[tahrir | manbasini tahrirlash]Niderlandiya Belarus Respublikasining eng yirik tashqi savdo sheriklaridan biridir.
2017-yilda Gollandiyaga Belarus eksportining eng katta savdo hamkorlaridan biri hisoblangan:
- Neft mahsulotlari (454,2 mln. dollar);
- Tabiiy mineral qatronlar asosidagi bitumli aralashmalar (382 million dollar);
- Lagallarda qotishmagan poʻlatdan issiq haddelenmiş barlar (97,8 million dollar);
- Funksional nitril guruhiga ega birikmalar (26,2 million dollar);
- Qoʻl arra va arra pichoqlari (15,2 million dollar);
- Yog‘och (14,8 million dollar);
- Sintetik multifilamentli iplar (12,8 million dollar);
- Mebel (12,2 million dollar);
- Shinalar (10,2 million dollar).
2017-yilda Niderlandiyadan Belarus importining eng katta yaqin savdo hamkorlaridan biri sanalgan :
- Traktorlar va yuk mashinalari traktorlari (53,5 million dollar);
- Suyuq nasoslar (22,2 million dollar);
- Havo va vakuum nasoslari, kompressorlar va fanatlar (21,6 million dollar);
- Vaksinalar, sarumlar (12,8 million dollar);
- Boshqa tirik oʻsimliklar, soʻqmoqlar va soʻqmoqlar, qoʻziqorin mitseliyasi (11,2 million dollar).
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Opheffen van het reisverbod voor Wit-Russische functionarissen“. Han ten Broeke, VVD (2008-yil 15-oktyabr). 2011-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 16-aprel.
- ↑ „Dutch foreign minister doesn’t want to shake hands with Europe’s last dictator“. Charter 97 (2009-yil 27-mart). 2009-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 16-aprel.
- ↑ Wielaard, Robert. „Dutch remain opposed to EU meeting Belarus leader“. Boston Globe (2009-yil 29-mart). 2012-yil 23-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 16-aprel.
- ↑ Kester, Sacha. „Kinderen Wit-Rusland mogen niet meer reizen“ (Dutch). Volkskrant (2008-yil 17-oktyabr). Qaraldi: 2009-yil 17-aprel.
- ↑ „European Politicians Protest At Belarus Border“. Radio Free Europe (2006-yil 19-mart). 2009-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 16-aprel.
- ↑ „EU boycot conferentie Interpol in Wit-Rusland“ (Dutch). NRC Handelsblad (2006-yil 11-may). 2013-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 16-aprel.
- ↑ „March 25th at Belarussian Embassy in The Hague“. PerspectieF (2009-yil 25-mart). 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 16-aprel.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Belarus tashqi siyosati
- Niderlandiyaning tashqi siyosati