Baltabay Adambayev

Baltabay Adambayev
Asl ismi	qozoqcha: Балтабай Әбдірахманұлы Адамбаев
Tavalludi	1919-yil 24-sentabr Jambil viloyati Sarisu tumani Saudakent
Vafoti	1990-yil 12-oktabr Olmaota
Ijod qilgan tillari	Qozoqcha
Fuqaroligi	SSSR
Faoliyat turi	Adabiyotshunos, folklorshunos, shoir
Janr	Poeziya
Mukofotlari	Vatan urushi ordeni

Baltabay Abdirahmanuli Adambayev (1919-yil 24-sentyabr, Jambil viloyati Sarisu tumani Saudakent — 1990-yil 12-oktabr, Olmaota) — filologiya fanlari nomzodi (1962), adabiyotshunos, folklorshunos.

Argʻin qabilasining Taraqt urugʻidan chiqqan.

Ulugʻ Vatan urushida qatnashgan. Abay nomidagi pedagogika bilim yurtini (Jambil, 1947), Qozoq davlat universitetini (1951) bitirgan. Qozogʻiston Fanlar akademiyasining Adabiyot va sanʼat institutida kichik, katta ilmiy xodim (1957 — 1986) boʻlgan.

Qozoq xalqining ogʻzaki adabiyotin, unung ichida xalq hikmatlari — betakror soʻz bilan maqollarni oʻrganish bilan shugʻullangan. Ritorik soʻzlarning tarixi, tabiati, badiiy xususiyatlari haqida „Sheshendik“ (1969), „Xalq donoligi“ (1976), „Qozoq ritorika“ (1984) monografiyalari. tadqiqot ishlari chop etildi. „Qozoq ertaklari“ (1962), „Notoʻgʻri soʻzlar“ (1967), „Yurt ogʻzidan“ (1985) toʻplamlarini tuzishda qatnashgan. 1-darajali Vatan urushi ordeni bilan taqdirlangan.

Jambil viloyatining Sarisu tumanidagi maktab-internatda oʻqib, tarbiyalanadi. Ulugʻ Vatan urushi yillari Toshkentdagi Frunze nomidagi harbiy akademiyaning taktika va otish yuqori kursin leytenant unvoni bilan tamomlagan. U Kalinin maydonida 4-gvardiya otishmalar tarkibida rotani boshqarib, urushlarga qatnashdi. 1945—1947-yillar Jambil viloyat isteʼmolchilar jamiyatida ishlaydi. 1951-yilda Abay nomidagi Jambil pedagogika bilim yurtini, Qozoq davlat universitetini tamomlagan. Bir necha yil davomida u Jambil shahridagi 38-sonli qozoq oʻrta maktabida dars bergan.

Ishlari:

• Mening sirlarim. Sheʼrlar. A., KMKAEB, 1959;
• Oqbobek. Sheʼrlar va sheʼrlar. A., KMKAEB, 1962;
• Notiqlik soʻzlari. Monografiya. A., „Yozuvchi“, 1967;
• Notiq soʻzlar (suriy soʻzlari asosida). Monografiya. A., „Yozuvchi“, 1969;
• Madi. Tarixiy hikoya. A., „Qozogʻiston“, 1969;
• Depozit. Sheʼrlar. A., „Yozuvchi“, 1972;
• Xalq donoligi. Hikmatlar. A., „Maktab“, 1976;
• Jangchining yoʻli. Hikoya va hikoyalar. A., „Yozuvchi“, 1978;
• Otning izidan. Sheʼrlar va sheʼrlar. A., „Yozuvchi“, 1983;
• Qozoqcha ritorik soʻzlar. Tadqiqot. A., „Fan“, 1984;
• Qozoq xalq notiqlik sanʼati. A., „Ona tili“, 1994, 1997.

Urushda

Mozdok dashtidagi janglar ishtirokchisi. Oʻn toʻqqiz tank uning rotasini oʻrab oldi. Yosh ofitser xandaqdan xandaqqa yugurib, soqchilarni xursand qildi. Keyin uning oʻzi tankga qarshi miltiq bilan bir nechta tanklarni toʻxtatdi. Yetti mashina vayron boʻlgan va oʻn ikkitasi qochishga muvaffaq boʻlgan. Adambayev tanklar qayerga burilganini kuzatib bordi va telefon orqali batalyon komandiriga xabar berdi: “Siz tomonda oʻn ikkita tank ketdi, chora koʻring”.

Bu orada toʻrtta yuk mashinasi boʻshliqqa yetib keldi, ularda avtomatchilar bor edi. — Oʻrtoq soqchilar, orqamdan yuringlar! - Adambayev oʻz kompaniyasini nayzali hujumga olib keldi. Kechasi oliy qoʻmondonlikka 44 ta nemis tankining vayron qilingani va leytenant Baltabay Adambayevning qahramonlarcha halok boʻlgani haqida ma’lumot berildi. Ammo u oʻlmadi, askar snaryaddan hayratda qoldi va asirga tushdi. Bir necha bor qiynoqlarga duchor boʻlgan va qarzni ittifoqchi frontning amerikalik askarlari ozod qilgan.

Avlodlar

Nevarasi - Nurtas Adambayev

Mukofotlar

1-darajali Vatan urushi ordeni bilan taqdirlangan.