Balix daryosi

Balix daryosi (arabcha: نهر البليخ) — Sharqiy Oʻrta yer dengizi ignabargli-sklerofilli-keng bargli oʻrmonlar ekoregionidagi Tall Abyaz (تل أبيض) yaqinidagi Ayn al-Arus (عين العروس) bahorida boshlanuvchi koʻp yillik daryo. U janubga qarab oqadi va zamonaviy Raqqa shahrida Furot daryosiga qo'shiladi. Balix Suriyadagi Furot daryosining Xobur daryosidan keyin ikkinchi yirik irmog'idir. Bu muhim suv manbai bo'lib, yaqinda katta uchastkalari kanalizatsiya qilingan.

Geografiya

Balix daryosining asosiy manbai Suriya-Turkiya chegarasidan janubda joylashgan Ayn al-Arusning karst buloqidir. Bundan tashqari, Balix shimoldagi Harron tekisligidan, shuningdek, daryo vodiysining g'arbiy va sharqiy qismidagi tekisliklarni quritadigan bir qator davriy oqimlar va vodiylardan suv oladi. Bu oqimlar Jullob (نهر الجلاب), Vodi Qaramavgʻ (وادي قرموغ) va Vodi al-Xazir (وادي الخضر)dir.

Ayn al-Arusdan bir necha kilometr janubda Balixga Jullob kanali qoʻshiladi. Bu kichik daryo Shanliurfa shimolidagi buloqlardan ko'tariladi, lekin Balixga yetib bormasdan oldin Harronda qurib qoladi. Eski Harron shahridagi qurigan ko'plab quduqlar, suv sathi o'tmishda ancha yuqori bo'lgan bo'lishi mumkinligini ko'rsatmoqda.

Vodi al-Xazir Balix vodiysining sharqidagi tekislikni quritadi va Vodi al-Burj va Vodi al-Hamar bilan oziqlanadi, ular o'z navbatida Vodi Xuvayra bilan oziqlanadi.

Tarixi

Balix daryosi boy madaniy mintaqaning markazini tashkil qiladi. Ikkala qirg'oqda ko'p sonli turar-joy tepaliklari mavjud bo'lib, ular hech bo'lmaganda so'nggi neolit davriga, miloddan avvalgi 6-ming yillikka oid. Bronza davrida (miloddan avvalgi 3-ming yillik) qadimiy Tuttul (Balix deltasidagi hozirgi Raqqaga yaqin) va shimoldagi Tall Xuvayra muhim shaharlar boʻlgan. Ming yillar davomida mintaqada ko'chmanchi qabilalar va o'troq aholi o'rtasidagi doimiy aloqalar kuzatilgan.

Balix daryosi havzasida qazilgan arxeologik joylar

• Tall Asvad (تل أسود)
• Tall al-Bia (تل البيعة)
• Tall Barobira (تل برابرة)
• Tall al-Xuvayra (تل الخويرة)
• Tall Hammom at-Turkumon (تل حمام التركمان)
• Tall Jadla (تل جدلة)
• Tall Sabi Abyaz (تل صبي أبيض)
• Tall as-Sahl (تل السحل)
• Tall as-Saman (تل السمن)
• Tall Zaydon