Bachadon malformatsiyasi
| Bachadon malformatsiyasi | |
|---|---|
 | |
| Bachadon malfotmatsiyalarining turli ko'rinishlari | |
| Mutaxassislik | Ginekologiya |
| Asoratlari | Bepushtlik |
| Sabablari | Embriogenezdagi nuqsonlar |
| Davolash | Gisteroskopik jarrohlik |
Bachadon malformatsiyasi - bu embriogenez davrida Myuller kanal(lar)ining anormal rivojlanishi natijasida kelib chiqadigan ayol jinsiy a'zolari tug'ma nuqsonlarining bir turi. Simptomlar amenoreya, bepushtlik, takroriy homila tushishi va og'riqdan tortib, nuqsonning tabiatiga qarab normal faoliyat saqlanishigacha bo'lishi mumkin.
Turlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Amerika Reproduktiv Tibbiyot Jmamiyati tasnifi bachadon malformatsiyasining quyidagi turlarini ajratadi:
- I sinf — Myuller agenezi (bachadon yo'qligi).
- Bu holat bachadonning turli qismlarining gipoplaziyasi yoki agenezi (umumiy yo'qligi) bilan ifodalanadi:
- Vaginal gipoplaziya yoki ageneziya
- Bachadon bo'yni gipoplaziyasi yoki agenezi
- Fundal gipoplaziya yoki agenezi (bachadon tubining yo'qligi yoki gipoplaziyasi)
- Tubal gipoplaziya yoki agenezi (Fallopiy naychalarining yo'qligi yoki gipoplaziyasi)
- Kombinatsiyalashgan gipoplaziya - bachadonning turli qismlarining agenezi
- Bu holat Mayer-Rokitanskiy-Kuster-Hauzer sindromi deb ham ataladi. MRKH sindromi bo'lgan bemorda birlamchi amenoreya bo'ladi.
- II sinf — bir shoxli bachadon (bir tomonlama bachadon).
- Bitta Myuller kanalining qisman yoki to'liq yetishmasligi mavjud bo'lgan noyob holat. Bachadon tasvirlash tizimlarida odatiy "banan shakli" ga ega. Ushbu holatni quyidagi kichik guruhlarga bo'lish mumkin:
- Aloqa qiluvchi: rudiment bachadon shoxi hosil bo'ladi va u bachadon tanasi bilan aloqa qiladigan bo'shliqni namoyon qiladi.
- Aloqa qilmaydigan: rudiment bachadon shoxi hosil bo'ladi va u bachadon tanasi bilan aloqa qilmaydigan bo'shliqni namoyon qiladi.
- Bo'shliq bo'lmasligi: rudiment bachadon shoxi bo'shliqsiz namoyon bo'ladi.
- Shox bo'lmasligi: rudiment bachadon shoxi yo'q, faqat ishlaydigan shox mavjud bo'ladi.
- III sinf — bachadon didelfisi (ikkita bachadon).
- Myuller kanallarining ikkalasi ham rivojlanadi, lekin birlashmaydi, shuning uchun bemorda "qo'shaloq bachadon" paydo bo'ladi. Bu qo'shaloq bachadon bo'yni va vaginal bo'linish yoki pastki Myuller tizimi uning toq holatiga birlashtirilgan holat bo'lishi mumkin. Bachadon didelfisi bo'lgan ayolning ikkala bachadonida ham homila (egizaklar bilan) bilan 3ta bola ko'rganligi ga qarang.
- IV sinf — Ikki shoxli bachadon.
- Myuller tizimining bachadonni tashkil etuvchi qismining faqat yuqori qismi birlasha olmaydi, shuning uchun bachadonning kaudal qismi normal, kranial qismi ikkiga bo'lingan bo'linadi. Bachadon "yurak shaklida" bo'ladi. Bu holat to'liq yoki qisman bo'lishi mumkin.
- V sinf — Ajratilgan bachadon (bachadon to'sig'i bo'lishi).
- Ikki Myuller kanali birlashadi, lekin ular orasidagi to'siq hali ham mavjud bo'lib, tizimni ikki qismga bo'ladi. To'liq to'siq bilan qin, bachadon bo'yni va bachadon ajralgan bo'lishi mumkin. Odatda to'siq faqat bachadonning kranial qismiga ta'sir qiladi. Bachadon to'sig'i eng ko'p uchraydigan bachadon malformatsiyasi va bola tushishining sababidir. Unga tibbiy tasvirlar texnikasi, ya'ni ultratovush yoki MRT yordamida tashxis qo'yiladi. MRTning ko'p tekisliklarda olingan tasvir imkoniyatlari, shuningdek, bachadon konturini, birlashma zonasini va boshqa chanoq bo'shlig'i a'zolarining anatomiyasini baholash qobiliyati tufayli eng ko'p ishlatiladigan usul hisoblanadi. Bachadonning tashqi konturini baholash va ikki shoxli va to'siqli bachadonni ajrata olmasligi sababli gisterosalpingografiya foydali deb hisoblanmaydi. Bachadonda to'siq bo'lishi to'liq yoki qisman bo'lishi mumkin.
- Bachadon to'sig'ini gisteroskopik jarrohlik yo'li bilan tuzatish mumkin.
- VI sinf — DES (dietilstilbestrol bilan zararlangan - T-shaklidagi) bachadon .
- Bachadon bo'shlig'i dietilstilbestrolning fetal ta'siri natijasida " T-shakli " ga ega bo'ladi.
Qo'shimcha variantlardan biri yoysimon bachadon bo'lib, bunda bo'shliq ichida bachadon tubida botiq chuqurcha hosil bo'ladi. Yoysimon bachadon va to'siq bilan ajralgan bachadon o'rtasidagi farq standartlashtirilmagan.
Rudimentar bachadon bachadon bo'yni va qin bilan bog'lanmagan bachadon qoldig'i hisoblanib va bir shoxli bachadonning ikkinchi tomonida joylashgan bo'lishi mumkin.
Bachadon anomaliyalari bo'lgan bemorlarda buyrak anomaliyalari, shu jumladan, bir tomonlama buyrak agenezi bo'lishi mumkin[1].
"Qo'shaloq qin"
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qin asosan Myuller kanallaridan kelib chiqqanligi sababli, ikkala kanalning birlashmasligi vaginal duplikatsiyaning shakllanishiga olib kelishi mumkin va ikki kanal o'rtasidagi devorning so'rilmasligi qoldiq to'siqni qoldiradi va "qo'shaloq qin" paydo bo'lishiga olib keladi. Bu holat bachadon didelfisi yoki bachadon to'sig'i bilan bog'liq bo'lishi mumkin[2][3][4].
Diagnostikasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Birlamchi tekshiruvdan tashqari, shifokorga malformatsiyaning xarakterini aniqlash uchun instrumental tekshiruv usullari kerak bo'ladi: ginekologik ultratovush, chanoq bo'shlig'i a'zolarining MRT yoki gisterosalpingografiya. Bachadonning tashqi konturini baholash va ikki shoxli va to'siqli bachadonni ajrata olmasligi sababli gisterosalpingogramma foydali deb hisoblanmaydi. Bundan tashqari, laparoskopiya va/yoki gisteroskopiya ko'rsatilishi mumkin. Ba'zi bemorlarda vaginal rivojlanish ham zararlanishi mumkin.
Davolash
[tahrir | manbasini tahrirlash]Jarrohlik aralashuvi nuqssonning darajasiga bog'liq. Didelfik bachadonda jarrohlik odatda tavsiya etilmaydi. Bachadon to'sig'ini laparoskopiya va gisteroskopiyani birlashtirgan oddiy ambulatoriya usulida rezeksiya qilish mumkin. Ushbu muolaja ushbu anomaliyaga ega bo'lgan ayollar uchun abort qilish darajasini sezilarli darajada kamaytiradi.
Tarqalishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bachadon malformatsiyasining tarqalishi umumiy populyatsiyada 6,7% ni, bepushtlik bilan kasallangan ayollar orasida biroz yuqoriroq (7,3%) va takroriy homila tushishi bo'lgan ayollar populyatsiyasida sezilarli darajada yuqori (16%) ekanligi ko'rinadi[5].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Li, S; Qayyum, A; Coakley, FV; Hricak, H (2000). "Association of renal agenesis and mullerian duct anomalies.". Journal of Computer Assisted Tomography 24 (6): 829–34. doi:10.1097/00004728-200011000-00001. PMID 11105695.
- ↑ Heinonen, PK (2006). "Complete septate uterus with longitudinal vaginal septum.". Fertility and Sterility 85 (3): 700–5. doi:10.1016/j.fertnstert.2005.08.039. PMID 16500341.
- ↑ Perez-Brayfield, MR; Clarke, HS; Pattaras, JG (2002). "Complete bladder, urethral, and vaginal duplication in a 50-year-old woman.". Urology 60 (3): 514. doi:10.1016/S0090-4295(02)01808-3. PMID 12350504. https://archive.org/details/sim_urology_2002-09_60_3/page/514.
- ↑ British Woman With 2 Wombs Has Triplets. Associated Press, 22 December 2006.
- ↑ Sotirios H. Saravelos; Karen A. Cocksedge; Tin-Chiu Li (2008). "Prevalence and diagnosis of congenital uterine anomalies in women with reproductive failure: a critical appraisal.". Human Reproduction Update 14 (5): 415–29. doi:10.1093/humupd/dmn018. PMID 18539641. http://eprints.whiterose.ac.uk/9074/1/Saravelos_WRRO.pdf.„Prevalence and diagnosis of congenital uterine anomalies in women with reproductive failure: A critical appraisal -- Saravelos et al., 10.1093/Humupd/Dmn018 -- Human Reproduction Update“. 2008-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 9-iyul.