Aqlli soatlar

Aqlli soat (inglizcha: smart watch ), shuningdek Smart soat. Kompyuterlashtirilgan qoʻl soati (standart vaqtni kuzatishdan tashqari) kengaytirilgan funksiyalarga ega, Ular koʻpincha kommunikatorlar bilan solishtiriladi. Ilk modellar kalkulyator, tarjimon yoki oʻyin qurilmasi sifatida ishlash kabi oddiy vazifalarni bajargan. Zamonaviy aqlli soatlar taqiladigan kompyuterlar hisoblanadi. Koʻpgina modellar uchinchi tomon ilovalarini qoʻllab-quvvatlaydi va mobil operatsion tizimlar tomonidan boshqariladi va mobil media pleyer sifatida xizmat qilishi mumkin. Ayrim modellarda siz chaqiruvlarni qabul qilishingiz, SMS va elektron pochta xabarlariga javob berishingiz mumkin. Baʼzi aqlli soatlar faqat smartfon bilan birgalikda ishlaydi va foydalanuvchini yangi bildirishnomalar (masalan, ijtimoiy tarmoqlardagi xabarlar, chaqiruvlar va taqvimdagi eslatmalar) haqida xabardor qiluvchi yordamchi ekran vazifasini bajaradi.

Aqlli soatlarni zamonaviy aqlli bilakuzuklar bilan aralashtirib yubormaslik kerak (inglizcha: smart band ) (koʻpincha fitnes-trekerlar deb ataladi), bu mobil telefonga qoʻshimcha qurilma boʻlib, foydalanuvchini telefondagi voqealar haqida xabardor qilish va foydalanuvchining fiziologik holatini oʻlchash uchun oldindan belgilangan funksiyalar toʻplamini bajaradi. Bilaguzuklardan farqli oʻlaroq, aqlli soatlar foydalanuvchiga soatiga uning funksionalligini kengaytiruvchi uchinchi tomon dasturlarini oʻrnatish imkonini beradi.

Aqlli soatlarning xususiyatlari va jihozlari

Soat kamera, akselerometr, termometr, barometr, kompas, xronograf, kalkulyator, mobil telefon, sensorli ekran, GPS-navigator, dinamik, rejalashtiruvchi va boshqalarni oʻz ichiga olishi mumkin. Baʼzi soatlarda sport trekerlari (yoki fitnes-trekerlar) funksiyasi mavjud. Bunday modellar mashq dasturlarini, marshrutni kuzatishni, yurak urish tezligi sensori, pedometrni qoʻllab-quvvatlashi mumkin.

Boshqa kompyuterlar singari, aqlli soatlar ham tashqi yoki oʻrnatilgan sensorlar yordamida maʼlumot toʻplashi mumkin. Ular boshqa asboblar yoki kompyuterlardan maʼlumotlarni boshqarishi yoki qabul qilishi mumkin. Ular koʻpincha Bluetooth, Wi-Fi^[1] kabi simsiz aloqa texnologiyalarini va GPS kabi turli sunʼiy yoʻldosh navigatsiya usullarini qoʻllab-quvvatlaydi.

Tarixi

Dastlabki yillar

Birinchi raqamli soat 1972-yilda Pulsar brendi ostida chiqarilgan va Hamilton Watch kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan. Pulsar brendi Seiko tomonidan 1978-yilda sotib olingan. 1982-yilda Pulsar (NL C01) chiqarildi, u 24 ta raqamni saqlashi mumkin boʻlib, dasturlashtiriladigan xotiraga ega birinchi soatga aylandi. 1980-yillarda shaxsiy kompyuterlar paydo boʻlishi bilan Seiko hisoblash qobiliyatiga ega soatlarni ishlab chiqa boshladi. Data 2000 (1983) modeli tashqi maʼlumotlarni kiritish klaviaturasi bilan jihozlangan. Klaviaturadan maʼlumotlar elektromagnit toʻlqinlar yordamida uzatildi. Model nomi xotirada 2000 ta belgi saqlash imkoniyatini bildiradi. D409 modeli (1984) Seikoʼdan soatga miniatyura klaviaturasi oʻrnatilgan birinchi model edi. Xotira faqat 112 ta belgidan iborat edi. Ushbu modeldan keyin boshqa koʻplab modellar ishlab chiqarila boshladi va 1980-yillarda eng mashhuri “RC” seriyasi edi.

1980-yillarda Casio oʻzining kalkulyator soatlaridan tashqari bozorga muvaffaqiyatli “kompyuter soatlari”ni ham taqdim etdi. Casio shuningdek, “oʻyin soatlari” (Nelsonic) ishlab chiqardi.

Seiko RC seriyali

1984-yilda chiqarilgan RC-1000 birinchi boʻlib shaxsiy kompyuterga ulangan. Oʻsha davrdagi eng mashhur kompyuterlar qoʻllab-quvvatlandi, jumladan, Apple II, II+ va IIe, Commodore 64, IBM PC, NEC 8201 va boshqalar.

RC-20 modeli 1985-yilda “Seiko Epson” qoʻshma brendi ostida chiqarilgan. Soat 8 bitli SMC84C00 Z-80 mikroprotsessori bilan jihozlangan, 8 KB xotira va 2 KB operativ xotira bilan jihozlangan. Ularda bajariladigan ilovalar, eslatmalar, dunyo soati va kalkulyator bor edi. 42 x 32 pikselli displey sensorli edi. RC-1000 kabi, ular kompyuterga ulanishi va dasturlashtirilishi mumkin edi.

RC-4000 modeli xuddi shu 1985-yilda chiqarilgan va “dunyodagi eng kichik kompyuter terminali” sifatida joylashtirilgan. RC-4500 (1985) modeli undan yorqin korpus ranglarini tanlash imkoniyati bilan ajralib turardi.

Linuxda soat

2000-yil iyun oyida IBM Linux operatsion tizimida ishlaydigan qoʻl soatlarining prototipini namoyish etdi. Asl versiya batareyada atigi 6 soat ishlashi mumkin edi, ammo keyinchalik vaqt 12 soatgacha uzaytirildi. Model 8 MB xotiraga ega va Linux 2.2 operatsion tizimida ishlaydi. Keyinchalik qurilmaga akselerometr, tebranish mexanizmi va barmoq izi sensori qoʻshildi. IBM Citizen bilan hamkorlikda “WatchPad” ni yaratdi. WatchPad 1.5 320 x 240 nuqtali (QVGA) displeyga ega va Linux 2.4 operatsion tizimida ishlagan. Soat kalendar funksiyalariga ega, Bluetooth protokolini qo‘llab-quvvatlagan, 8 MB operativ xotira va 16 MB flesh-xotira bilan jihozlangan. Citizen soatni talabalar va ishbilarmonlarga targʻib qilmoqchi boʻldi. Boshlang‘ich narxi 399 dollar edi. Biroq loyiha 2001-2002-yillarda bekor qilingan.

2013-yil

2013-yil 5-iyul holatiga ko‘ra, aqlli soatlarni ishlab chiqishda ishtirok etgan kompaniyalar ro‘yxatiga Acer, Apple, BlackBerry, Foxconn, Google, LG, Microsoft, Qualcomm, Samsung, Sony va Toshiba kabi bozor gigantlari kiradi.

2013-yil sentabr oyida Samsung Galaxy Gear, Sony SmartWatch 2, Qualcomm Toq aqlli soatlari chiqarildi. 2013-yil noyabr oyida Pebble oʻzining aqlli soatlari modelining 190 000 dona sotilganini eʼlon qildi.

2014-yilda CES ko‘rgazmasida turli yirik va kichik ishlab chiqaruvchilarning bir necha o‘nlab aqlli soatlari taqdim etildi. 2014-yilning may oyida Google HTC, LG, Motorola va boshqalar tomonidan qo‘llab-quvvatlangan Android Wear deb nomlangan taqiladigan platformani taqdim etdi.

2015 va undan keyin

2015-yilda 2014-yil sentabr oyida eʼlon qilingan Apple Watch aqlli soatlari sotuvi boshlandi.

2018-yilda Ukrainaning Force Emotion startapi oʻzining birinchi EMwatch ishlab chiqarishni boshladi.^[2]

Funksionallik va ilovalar

2013-yildan keyin chiqarilgan aqlli soatlarning aksariyati mustaqil qurilmalar sifatida ishlashi mumkin. Eng koʻp ishlatiladigan operatsion tizimlar Android Wear va Tizen. Ular uchun uchinchi tomon ilovalari, jumladan, turli oʻyinlar mavjud. Koʻpgina ishlab chiqaruvchilar soatni smartfon bilan birgalikda ishlatishni tavsiya qiladi, bu sizga mavjud funksiyalarni kengaytirish imkonini beradi. Soat smartfon uchun masofadan boshqarish pulti (masalan, kamerani boshqarish), shuningdek, ijtimoiy tarmoqlardan kiruvchi bildirishnomalarni, qo‘ng‘iroqlar va xabarlarni aks ettirishi mumkin.

Operatsion tizimlar

Asosiy operatsion tizimlar Google va Apple korporatsiyalarining takliflaridir^[3]:

LG G Watch, Moto 360, Samsung Gear Live, LG G Watch R, Sony Smartwatch 3, Asus Zen Watch va boshqalarda Android Wear.
Apple Watchʼda watchOS

Boshqa, koʻpincha oldingi OS^[4]^[5] bilan soatlar kamroq tarqalgan:

Tizen Samsung Gear (yangilangandan keyin), Samsung Gear 2, Samsung Gear Neo, Samsung Gear S
Pebble va Pebble Steeldagi Pebble OS
Omate TrueSmart, Sony Smartwatch, Sony Smartwatch 2-da Android
Garmin Fenix, Garmin Vivomove, Garmin Forerunner-dagi Garmin OS
Suunto OS Suunto Spartan, Suunto 9 Baro

Bozorni rivojlantirish istiqbollari

2015-yilda, IHS hisob-kitoblariga koʻra, aqlli soatlar bozorini Apple korporatsiyasi oʻzining Apple Watch hisobiga egallashi kerak edi, bunda 56% ulush bashorat qilingan edi. Google 2015 va 2020-yillar oraligʻida 100 millionga yaqin Android Wear qurilmalari sotilishini prognoz qilgan.^[6]^[7]

Manbalar

↑ https://www-users.cs.umn.edu/~fengqian/paper/smartwatch_mobisys17.pdf
↑ „В Україні стартували продажі розумного годинника вітчизняного виробництва! – Tokar.ua“. 2018-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-avgust.
↑ http://www.mobilelifecentre.org/sites/default/files/Smartwatches_invivo%20w%20authors.pdf
↑ Chart 1.1 Smart Watch Market Share by OS, World Markets: 2013—2020 / Tractica, 2015^(ingl.)
↑ Smartwatch shipments to show so-so growth in 2016, says IDC | ZDNet
↑ Apple Watch Success Needed for a Smartwatch Mega Boom, New IHS Report Says (Wayback Machine saytida 2018-10-26 sanasida arxivlangan) / IHS, May 07, 2015^(ingl.)
↑ „Благодаря Apple Watch рынок «умных» часов вырастет в 28 раз“. 3dnews (2015-yil 12-may). Qaraldi: 2018-yil 25-oktyabr.

[1] ttps://www-users.cs.umn.edu/~fengqian/paper/smartwatch_mobisys17.pdf

[2] „В Україні стартували продажі розумного годинника вітчизняного виробництва! – Tokar.ua“. 2018-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-avgust.

[3] ttp://www.mobilelifecentre.org/sites/default/files/Smartwatches_invivo%20w%20authors.pdf

[4] Chart 1.1 Smart Watch Market Share by OS, World Markets: 2013—2020 / Tractica, 2015^(ingl.)

[5] Smartwatch shipments to show so-so growth in 2016, says IDC | ZDNet

[6] Apple Watch Success Needed for a Smartwatch Mega Boom, New IHS Report Says (Wayback Machine saytida 2018-10-26 sanasida arxivlangan) / IHS, May 07, 2015^(ingl.)

[7] „Благодаря Apple Watch рынок «умных» часов вырастет в 28 раз“. 3dnews (2015-yil 12-may). Qaraldi: 2018-yil 25-oktyabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]