Kontent qismiga oʻtish

Alfonso Ceron

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Alfonso Seron
Alfonso Cerón (Xerone, Girón)
Tugʻilgan sanasi: 1535-yil
Tugʻilgan joyi: Granada Ispaniya
Vafot sanasi: 1535-yil ?
Vafot joyi: Girona Ispaniya
Yashash joyi: Ispaniya

Alfonso Ceron (ispancha Alfonso Cerón boshqa versiyalarda — Zerone, Xerone yoki Girón[1],1535-yilda Ispaniyaning Granadasida tug'ilgan, — 1575-yildan keyin, Ispaniyaning Girona shahrida (?), vafot etgan. Ispan ruhoniysi, shaxmatchi va shaxmat nazariyotchisi.

Biografiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shaxmatchining hayoti haqida juda kam ma'lumot saqlanib qolgan. Alfonso Ceron 1535-yilda Granadada tug'ilgan, u yozgan shaxmat risolasining nomidan ma'lum. Seron katolik ruhoniysi unvonini olgan. U [[[Kanon]] edi[2]. Alfonso Ceron XVI asrda Ispaniyaning eng kuchli shaxmatchilaridan biri hisoblangan. U Italiya va Ispaniyadan toʻrt nafar eng kuchli shaxmatchi ishtirok etgan , hozirda xalqaro hisoblangan turnirda ishtirok etadi. Ishtirok etgan barcha shaxmatchilar Ispaniya qiroliga tegishli edi, chunki ikkala italiyalik shaxmatchi ham Ispaniya qiroliga tegishli Janubiy Italiya Janubiy Italiya yerlaridan kelishgan edi[3][4]

Luigi Mussini- Ispaniya qiroli saroyidagi shaxmat turniri

Turnir ispaniyalik Alfonso Seron va Ruy Lopes de Segura hamda "Sirakuzalik" laqabli Paolo Boi va italiyalik "Bolakay" laqabli Jovanni Leonardo di Bona tomonidan turli vaqtlarda bir-biriga qarshi o'ynalgan bir qator partiyalardan iborat edi[5]. Turnir 1575-yilda Madrid yaqinidagi Escorial saroyida bo'lib o'tgan. Unda qirol Filipp II ishtirok etadi. Ishtirokchilar orasida eng yomon natijani Alfonso Seron ko'rsatgan[4][6].

Madriddagi turnirning ba'zi tafsilotlari va Alfonso Seronaning tarjimai holi haqida italiyalik shaxmatchi va shaxmat tarixchisi Alessandro Salvioning (taxminan 1570-1640-yillar) Jovanni Leonardoga bag'ishlangan "Puttino yoki ritsar" biografik bitiklarida xabar beriladi. Yoshi katta bo'lganligi sababli, Seron turnir paytida allaqachon shaxmatni tark etgan va Madrid yaqinidagi qishloqda yashagan. Shunga qaramay, u kuchli shaxmatchining shon-shuhratidan bahramand bo'lishda davom etdi, hech qanday holatda Lopesdan kam emasdi. Leonardo Lopesni mag'lub etganini eshitib, Leonardoni duelga chorladi. Biroq, bu duel Seron uchun muvaffaqiyatsiz yakunlandi, u barcha o'yinlarda mag'lub bo'ldi. Leonardo o'z kuchini his qilib, Lopes va Seronni birlashgan holda unga qarshi o'ynashga taklif qildi. Taklif Lopes va Seron tomonidan qabul qilindi. Ispaniyalik aristokratlar ushbu noodatiy musobaqa g'olibiga sezilarli garov tikishni boshladilar. Jovanni Leonardo g'alaba qozondi, Leonardoning vatandoshlari Rosses laqabli Rodrigo va Tomaso Kaputolar esa katta miqdorda pul yutib olishdi[7].

Leonardo Lopes va Seronga qarshi o'ynaganida, Paolo Boi keladi, uning maqsadi allaqachon o'ynagan Jovanni Leonardoga qarshi shaxmat o'ynash edi. Leonardo kelinining vatanida to'satdan vafot etgani sababli dueldan qochib, Madridni tark etadi. Alessandro Salvio ketishidan keyingi voqealar haqida batafsil ma'lumot bermayagan, Salvio Alfonso Seronaning Boiga qarshi o'yin tafsilotlarini aytmagan, lekin "... Boi Lopes va Seronani osonlikcha mag'lub etdi" deb yozib qoldirgan[6].

Alfonsoning merosi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

20-asr boshidagi ingliz shaxmat tarixchisi va matematigi Marry Garold Jeyms Rusven Myurrey, Alfonso Seronning o'yinlari saqlanib qolgan va Giulio Chezare Polerioning "Manuskrito Buonkompagno" va "Trattato degli Scacchi dell'Abruzzese" kitoblarida borligini ta'kidladi. Bu italiyalik shaxmatchi va shaxmat nazariyotchisining 1572-1584-yillar oralig'ida qilgan va 1594-yilda Sora gersogiga bag'ishlangan yozuvlarining qisqacha mazmunida tasvirlangan edi. Giulio Chezare Polerio 1575-yilda Jovanni Leonardo bilan birga Madridga boradi va sherigining shaxmat o'yinlariga guvoh bo'ldi[3]. Alfonso Ceron shaxmat bo'yicha qo'llanma muallifi bo'lib, uning nomi lotincha "Alfonsus Ceron, Granatensis" deb nomlangan va lotin va ispan tillarida "De latrunculorum ludo o Del juego del Ajedrez" deb nomlangan. Bu haqda bibliograf Nikolay Antonio risola muallifi vafotidan yuz yil oʻtgach, 1673-yilda Rimda nashr etilgan Hispana Nova bibliothecasining birinchi jildida aytib oʻtgan. U haqidagi xuddi shu ma'lumotlar ushbu jildning ikkinchi nashrida chop etilgan. O'shandan beri risola tadqiqotchilarning e'tiborini tortmadi[8].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Hearst, Eliot; Knott, John. „Мадридский турнир 1575 года“, . Blindfold Chess: History, Psychology, Techniques, Champions, World Records, and Important Games. Jefferson: McFarland, 2009 — 19-bet. 
  2. ↑ Lionnais, François Le; Maget, Ernst „Alfonso Cerón“, . Dictionnaire des échecs. Paris: Presses universitaires de France, 1967 — 66-bet. ISBN 978-0-786-3444-2. 
  3. ↑ 3,0 3,1 https://archive.org/details/AHistoryOfChessHJRMurray
  4. ↑ 4,0 4,1 http://www.edochess.ca/batgirl/Renplayers.html
  5. ↑ Мадридский турнир 1575 года // Шахматы. Энциклопедический словарь. Под ред. Анатолия Карпова. — М.: Советская энциклопедия, 1990.
  6. ↑ 6,0 6,1 „arxiv nusxasi“. 2018-yil 26-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 1-iyun.
  7. ↑ {{книга |часть=Сальвио, Алессандро. Путтино, или странствующий рыцарь. 1634 |автор=Губницкий С. |заглавие=Шахматы в мире художественной литературы |ссылка часть=http://www.sport.kharkiv.com/sg_chess/g-LIT-07.htm (Wayback Machine saytida 2018-06-26 sanasida arxivlangan) |язык= |место=Интернет-издание |издательство= |год=2007
  8. ↑ http://www.bibliotecavirtualdeandalucia.es/catalogo/consulta/registro.cmd?id=7955

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Blindfold Chess: History, Psychology, Techniques, Champions, World Records, and Important Games (Eng)
  • Шахматы. Энциклопедический словарь. Под ред. Анатолия Карпова. — М.: Советская энциклопедия, 1990.
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Alfonso_Ceron&oldid=5096134" dan olindi